بیماری کرونا خواهد رفت اما اثرات اجتماعی آن باقی خواهد ماند

به گزارش راهبرد معاصر؛ تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس ایرانی و استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. این جامعه شناس بر جسته و چهره ی سیاسی در گفتگو با سایت راهبرد معاصر، در خصوص تاثیر وضعیت تروماتیک که از سال های گذشته با آن رو به رو هستیم می گوید:

طبیعی است که این ترومایی که وجود دارد با آنچه که در گذشته اتفاق افتاده مثل سیل و زلزله و زدن هواپیما و غیره متفاوت است،  تروماهای قبلی خیلی محله ای، موقعیتی و کوتاه مدت و برای جمعیت خاصی بودند. بیماری کرونا اما چند صفت دارد که به نظر من خیلی حایز اهمیت اند: اولین صفت و ویژگی اش این است که با جان تک تک آدم ها رو به رو است، و تک تک آدم های این کشور را هدف قرار داده، یعنی خطری برای  همه ی آدم هاست. البته از آدم های ضعیف تر شروع می شود آدم های بیمارتر، مسن تر تا حتی طیف کودکان و نوجوانان را هم می تواند در بربگیرد. دوم صفت ملی دارد و در این سطح همه ی نیروها را درگیر می کند و بعد اینکه این پدیده یک پدیده ی جهانیست. این سه صفت نشان می دهد که کرونا نمی تواند مثل زلزله اثرات مربوط به یک گروه و منطقه ی خاص زمانی و مکانی را دارا باشد، اثراتش ساختاری است، ماندگار است. به عبارت دیگر کرونا امده است ولی نخواهد رفت.

کرونا نخواهد رفت به دلیل اینکه ماندگار خواهد شد، ماندگاریش نه به معنای بیماری الزاما. ما بیماری کرونا رو قطعا برطرف خواهیم کرد. به زودی این خبر را خواهیم شنید که ما در حال طی مسیر معکوس هستیم . همانطور که چین این کار را کرده و دارد مسیر بهبود را طی می کند.

در ادامه مصاحبه می خوانیم:

دکتر آزاد ارمکی درادامه به توضیح اینکه منظور از ماندگاری اثرات ویرووس کرونا چه می تواند باشد می گوید:

اولین اثرش اهمیت ادم هاست بدنشون بهداشتشون و زندگیشون. زندگی ، زندگی اهمیت عمده پیدا می کند در آینده. دوم اینکه بروکراسی اهمیت پیدا می کند. تا دیروز ما در جامعه  به بروکراسی دشنام می دادیم و آن را به سخره میگرفتیم. هر دولتی در ایران بر قدرت نشسته است اولین چیزی را که دستاویز قرار داده است بروکراسی بوده به همین دلیل دولت را میخواسته کوچیک کنه بزرگتر کرده و تقدیم کرده به بعدی. شما به امریکا و چین اگر نگاه کنید بروکراسی است که فی الواقع این امر را مدیریت می کند. سومین اثرماندگاری کرونا در ایران، مهم شدن متخصصین کشوراست. در عرصه ی بهداشت و درمان در سیاست های بهداشتی و فرهنگی  و اجتماعی. این نیرو مهم میشود و ماندگار خواهد ماند. کرونا آمده است ولی آنچه که در حاشیه ی کرونا بوده، ماندگار خواهد ماند. البته مسایل سیاسی و اقتصادی هم هستند.

در برخی رسانه ها اخباری وجود دارند که حاکی از بی اعتمادی و بی تفاوتی بخشی از مردم جامعه نسبت به نیروهای متخصص درمانی است، دکتر آزاد ارمکی این چنین ارزیابی می کند که:

در خصوص کرونا، حرف از بی اعتمادی نیست. در مورد بیماری کرونا فرد چاره ای ندارد جز اینکه به پزشک مراجعه و به سیستم پزشکس اعتماد کند. دیگر از آن حالت طنز و سخره و به استهزا گرفتن خارج می شود. اینجا بحث بحث مرگ است. به نظر من ناخواسته جامعه به واسطه ی بیماری کرونا به یک نیروی مهم به نام حوزه ی بهداشت و درمان اعتماد می کند و آن اعتماد هم اتفاقا موجب می شود که بیماری بهبود پیدا می کند و مبتلایان به این ویروس در این مراقبت بهبود می یابند. همین نکته که بخشی بهبود می یابند و همه نمی میرند، نشان می دهند سیستم پزشکی توانمند است.

آزاد ارمکی در خصوص تفاوت مواجهه ی مردم در گذشته با بیماری های این چنینی و مواجهه مردم در زمان حاضر می گوید:

فرض کنید در گذشته با ظهور بیماری وبا به دلیل اینکه سیستم پزشکی و افکار عمومی به این شکل وجود نداشت و دولت قدرتمند نبود و ... چه تعداد کثیری از مشکلات برای مردم به بار می امد.  در حال حاضرهمه ی این ها در صحن است اگر کسی بیمار شود به سرعت از او عکس میگیرند، برای همین دولت ها نمیتوانند آمار غلط بدهند. دنیای جدید دنیای متفاوتی شده و بعد اتفاقا این مساله رو مساله عمده و اساسی کرده، دیروز وبا رفت و یک  دولتی سقوط کرد و دولتی دیگرآمد. ولی امروز همین دولت موجود شروع میکند به مدیریت کردن.

استاد دانشگاه تهران، اوضاع ایران در دوره حاضر و در دوره پسا کرونایی را از منظر جامعه شناختی اینگونه می بیند:

چناچه ما از این پدیده عبور کنیم که البته چاره ای هم جزعبور نیست، هم مردم تلاش کردند و می کنند و هم سیستم پزشکی ما در حال تقویت شدن می باشد و هم تجهیزات را می سازند. و مهم تر اینکه  ما در سطح بین المللی رقابت داریم با دنیا. ما نمیتوانیم اجازه دهیم یک مردممان بمیرند و کسی هم نفهمد. چون دنیا  دارد کنترل می شود. و این شکست محسوب می شود برای ما چناچه نتوانیم مدیریت کنیم. در مقابل امریکا که تمام قد ایستاده در مقابل این قضیه و در حال مدیریت آن است. و همینطور چین که در آستانه ی بهبودی است. پس این بازی بازی ملی و جهانی است. و ما می خواهیم قدرتمان را نشان بدهیم. پس ما از این بیرون می اییم. وقتی از این بیرون امدیم چه اثراتی از ان باقی می ماند؟ چیزی که به نظر من خیلی مهم می شود به لحاظ اجتماعی هم با آن سر و کار داریم این است که بهداشت مهم میشود مراقبت ها و سیاست های بهداشتی مهم می شوند.

دیروز سیاست های درمانی و این ها بود یعنی ما وزیر بهداشت و درمان داشتیم ولی بیشتر کار پزشکی می کرد و کار بهداشتی را نمی کرد. نکته ی دوم این است که آدم ها مهم می شوند. ببینید ما یک پدیده ای در این کشور داشتیم مرگ مستمرا وجود داشته و شناخته شده نبود اما بهش توجه نمی کردیم. تقدیر خودمان می دانستیم ولی کرونا ما را از فکر به تقدیر در اورد و فهماند که میشود رعایت کرد و زنده ماند. سوم بروکراسی قدرتمند مطرح خواهد شد. چهارم اگر این کارها صورت نگیرد با یک جامعه ی معترض رو به رو خواهیم شد. در ایران هر دولتی بر سر کار بیاد و یا هر مجلسی، باید مساله ش زیست مردم باشد. بهبود زندگی مردم. از این حرف های عجیب غریب انتزاعی دست بردارد و تنظیم زندگی مردم را در دستور کار خودش قرار بدهد. اگر جز این باشد، دیگر قصه مثل فساد و اینها نخواهد بود.مردمانی خواهیم داشت که به صلاحیت نظام سیاسی اعتراض خواهند داشت. دولت ها و نظام سیاسی باید آن چه را که از دست رفته است به جامعه برگرداند. ببنید کسب و کار تعطیل شده. برخی مشاغل نابود شده. بعضی آدم ها از بین رفته اند. بعضی از روابط آسیب دیده. نظام سیاسی باید به فکر ترمیم آسیب ها باشد. جمعیتی نابود شدند. در سکوت هم از بین رفتند. اهمیت این پدیده بسیار زیاد است. می شود گفت یک دوره است. دوره ی قبل از کرونا و بعد از آن دقیقا به اندازه ی انقلاب اسلامی به نظر من مهم است. ایران قبل از کرونا و بعد از کرونا قابل بررسی و مطالعه خواهد شد. دولت قبل از کرونا و بعد از کرونا. آداب و رسوم قبل از کرونا و بعد از کرونا. آسیب های اجتماعی قبل از کرونا و بعد از کرونا. و این میشود یک معیار. بگذارید بهتر بگویم، سوگواری شروع کرونا و جشن عبوراز این سوگواری.

دکتر آزاد ارمکی در خصوص  آسیبی به که به روابط اجتماعی افراد وارد شده، به نقش روشنفکران و علما اشاره می کند:

بلاخره آدم ها قرار شد در خانه هایشان بمانند.مسن ها رها شدند. برخی از فرزندانشان جدا ماندند. عید نوروز را در پیش داریم و این روابط عاطفی که  باعث ترمیم خستگی های تمام سال آدم ها می شد، می شود گفت یک زخمی است که بر تن این جامعه به لحاظ فرهنگی اجتماعی خورده، اینجاست که همانطور که قبلا پیشنهاد هم کرده ام، نقش روشنفکران، مداحان، شعرا و نویسندگان علما و کسانی که صدا، اندیشه و ایده دارند بیشتر میشود تا بتونن جامعه را ترمیم و دعوت کنند به یک فضای فرهنگی اجتماعی جدید و یک انسجام و سازگاری و اتحاد بیشتر.