تاثیر سهمیه بندی بنزین در مصرف سوخت

به گزارش راهبرد معاصر؛  ساعت صفر (۰۰:۰۰) روز جمعه ۲۵ آبان سال ۹۸ بود که پس از کش و قوس میان دولت و مجلس بنزین در کشور سهمیه‌بندی شد و قیمت این فرآورده نفتی به صورت سهمیه‌ای (۶۰ لیتر ماهانه برای خودرو‌های شخصی) در هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و به صورت آزاد ۳۰۰۰ تومان تعیین شد.

سهمیه خودرو‌های سواری شخصی بنزینی ماهانه ۶۰ لیتر و دوگانه سوز ۳۰ لیتر خواهد بود. همچنین سهمیه سوخت تاکسی بنزینی ماهانه ۴۰۰ لیتر و دوگانه سوز ۲۰۰ لیتر است. سهمیه سوخت موتور سیکلت ماهانه ۲۵ لیتر تعیین شده است، همچنین وانت کم مصرف بنزینی در ماه ۲۰۰ لیتر و وانت کم مصرف دوگانه سوز ماهانه ۶۰ لیتر سهمیه سوخت دارند.

بر اساس این اطلاعیه، وانت پرمصرف بنزینی ماهانه ۳۰۰ لیتر و وانت پرمصرف دوگانه سوز ماهانه ۱۲۰ لیتر سهمیه دریافت خواهند کرد. سهمیه سوخت آمبولانس‌ها نیز ماهانه ۵۰۰ لیتر خواهد بود. کسانی که تا کنون به هر علت کارت سوخت شخصی خود را دریافت نکرده اند از ساعت آغاز اجرای این طرح، سهمیه سوخت آن‌ها محفوظ است و از این بابت نگران نباشند.

طبق اعلام وزیر نفت از محل اجرای این طرح در طول یک سال، ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد کسب می‌شود که این مبلغ به مردم تعلق می‌گیرد.

افزایش نرخ بنزین برای لاکچری ها فرقی نداشت
حسن محمد نژاد کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به افزایش قیمت سوخت در کشور، گفت: به طور کلی تغییر قیمت سوخت نمی‌تواند جلوی مصرف گرایی بیش از نیاز افراد پولدار را بگیرد چرا که خیلی برای آن‌ها فرقی نمی‌کند و به مصرف خود ادامه می‌دهند بنابر این بهتر بود قیمت مصرف بنزین به صورت پلکانی و افزایشی در نظر گرفته می‌شد تا از بازدارندگی مناسب برخوردار باشد.

او ادامه داد: از سوی دیگر افزایش قیمت بنزین آزاد بر مصرف اثر منفی گذاشته و آن را کاهش می‌دهد که در نتیجه آلودگی هوا و ترافیک را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

این کارشناس انرژی تصریح کرد: اما مردم و بسیاری از کارشناسان معتقدند برای اینکه از جامعه انتظار داشته باشیم از خودروی شخصی کمتر استفاده کنند بایستی زیرساخت‌ها و ناوگان حمل و نقل عمومی مناسب در نظر گرفته شود، اما متاسفانه ضعف در سیستم حمل و نقل عمومی شهری و برون شهری جذابیت استفاده از وسایل نقلیه عمومی را به شدت کاهش داده است.

ارزان بودن بنزین نسبت به سایر کشور‌ها
دولت عنوان می‌کند که ما ارزان‌ترین بنزین را در جهان مصرف می‌کنیم در حالی که مقایسه قیمت هر کالا و نه فقط بنزین بدون در نظر گرفتن درآمد شهروندان و قدرت خرید آنان قیاس غلطی محسوب می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت بنزین در ایران با در نظر گرفتن درآمد سرانه از ۵۲ کشور پیشرفته و در حال پیشرفت در جهان گران‌تر است. بنزین در کشور با نرخ کمتری به مردم عرضه می‌شود.

همایون صالحی رئیس کانون انجمن جایگاه داران سوخت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: بنزین در کشورمان نسبت به سایر کشور‌های دیگر ارزان است، ولی به نسبت کشور خودمان گران محسوب می‌شود.

او ادامه داد: سال گذشته و پس از سهمیه بندی، مصرف بنزین از ۹۸ میلیون لیتر در ماه به ۷۵ میلیون لیتر رسید و طبق اطلاعات میدانی به دست آمده از استان‌ها، بیش از ۳۰ درصد مصرف بنزین معمولی کاهش پیدا کرده است.

رئیس کانون انجمن جایگاه داران سوخت تصریح کرد: در حال حاضر ما بنزین را با نرخ کمتری به مردم عرضه می‌کنیم، به طور مثال اگر ما قیمت هر دلار را ۲۰ هزار تومان در نظر بگیریم، قیمت هر لیتر بنزین چهار هزار و ۵۰۰ تومان تمام می‌شود در حالی که قیمت هر لیتر بنزین در کشور ۳ هزار تومان است و به نظر بنده قیمت بنزین باید نسبت به سبد درآمدی مردم سنجیده شود.

صالحی با اشاره به کاهش مصرف سوخت در فروردین ماه گفت: در فروردین ماه برخی روز‌ها مصرف بنزین به ۶ میلیون لیتر در روز کاهش پیدا کرد، هر چند که میانگین مصرف کشور عدد ۵۰ میلیون لیتر مصرف بنزین در روز را نشان می‌دهد. این عدد در مقایسه با میانگین مصرف در فروردین سال گذشته که ۹۱ میلیون لیتر در روز بود فاصله زیادی دارد.

او با اشاره به کاهش مصرف سوخت در کشور در ۷ ماهه نخست سال گفت: مصرف بنزین در کشور کاهش پیدا کرده است و با عدد ۸۵ میلیون لیتر در روز بهمن ماه سال گذشته فاصله دارد.

با افزایش قیمت بنزین در کشور به طبع مصرف سی ان جی و دوگانه سوز شدن خودرو‌ها افزایش یافته است به طوری که مصرف CNG از ۲۰ میلیون متر مکعب به ۲۵ میلیون متر مکعب افزایش یافته است.

وی با اشاره به افزایش مصرف CNG در کشور گفت: با افزایش قیمت سوخت در کشور، مصرف CNG از ۲۰ میلیون متر مکعب به ۲۵ میلیون متر مکعب افزایش یافته است.

این مقام مسئول ادامه داد: طبق آمار منتشر شده با افزایش قیمت سوخت نه تنها سهم CNG در سبد سوخت مصرفی رانندگان کاهش نداشته بلکه مصرف آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد همراه بوده است.

رئیس کانون انجمن جایگاه داران سوخت کشور افزود: میانگین مصرف CNG در فروردین ماه ۹۸ تا شهریور همان سال ماهانه ۱۹.۳ میلیون متر مکعب بوده که این رقم در مدت مشابه امسال به ۲۰.۹ میلیون متر مکعب رسیده است.

صالحی درباره میزان مصرف CNG در تهران تصریح کرد:مصرف سوخت CNG در تهران ۲۰ درصد افزایش یافته است که این میزان مصرف نسبت به استان دیگر دارای نوسان است.

او گفت: از زمان افزایش قیمت بنزین مصرف این سوخت با کاهش ۲۳ میلیون لیتری همراه بوده و از ۹۷.۱ میلیون لیتر به ۷۴.۳ میلیون لیتر کاهش پیدا کرده است.

با افزایش قیمت بنزین و سهمیه‌بندی آن از آبان سال ۹۸، تمایل به مصرف CNG در کشور افزایش پیدا کرد. وزیر نفت نیز در این رابطه با اشاره به اینکه CNG سوخت ملی ایران است، تاکید کرده که باید سهم این سوخت در سبد سوخت کشور افزایش پیدا کند.

حال با توجه به اینکه در کشور بنزین لیتری سه هزار تومان عرضه می شود ولی در ماه های اخیر ایران ۵ نفتکش حامل سوخت بنزین و مشتقات نفتی از بنادر آبی ایران به ونزوئلا ارسال کرد که تا به امروز بیش از ۲۳۸ میلیون لیتر بنزین از ایران به ونزوئلا صادر شده است.

به این ترتیب مجموع تجارت (صادرات و واردات) در شش ماه نخست امسال۱۳ میلیارد و ۵۶۶ میلیون دلار به صادرات (محصولات غیرنفتی) مربوط می‌شود و ۱۶ میلیارد و ۷۸۳ میلیون دلار نیز به واردات کالا از کشورهای خارجی اختصاص دارد.

براساس گزارش منتشر شده از سوی موسسه مشاور نفت و گاز FGE، میزان درآمد ایران از صادرات بنزین در ۱۳ ماه گذشته حدود ۷۵/ ۱ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

علاوه بر این، میزان صادرات ایران از مارس تا آگوست ۲۰۲۰ به ۲۰۰هزار بشکه در روز رسیده است که قابل مقایسه با رقم ۱۱۰هزار بشکه صادرات روزانه در بازه آگوست ۲۰۱۹ تا آگوست ۲۰۲۰است.این در حالی است که ایران از سال ۱۳۹۷ به صادرکننده بنزین تبدیل شده است.

ورود ایران به باشگاه صادرکنندگان بنزین
ایران برای دهه‌ها واردکننده خالص بنزین بوده است. اما این شرایط پس از افزایش تولید بنزین با وارد مدار شدن هر سه فاز پالایشگاه ۳۶۰ هزار بشکه‌ای ستاره خلیج فارس، با چرخش به سمت صادرات بنزین تغییر کرد و از سال ۹۷ به این سو نه تنها خرید بنزین از خارج قطع شد، بلکه صادرات بنزین به بازار نیز پا گرفت.

اما این تنها بهره‌برداری از ستاره خلیج فارس و تلاش برای افزایش تولیدات آن در قالب فاز چهارم (که به شکل مجازی و با افزایش ظرفیت تولید سه فاز فعلی رقم خورد) نبود که فرصت صادرات بنزین را در اختیار ایران قرار داد، زیرا اگر در آبان ۹۸ گام دشوار مدیریت مصرف سوخت برداشته نمی‌شد، کشورمان برای ورود به باشگاه صادرکنندگان بنزین همچنان با مانعی به نام «رشد مصرف داخلی بنزین» مواجه بود.

در ماه‌های نخست اجرای سهمیه‌بندی بنزین به‌طور میانگین حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز بود، به صادرات اختصاص یافت. مصرف کل بنزین کشور از حدود ۹۸ میلیون لیتر در روز در آبان ۹۸ به حدود ۷۹ میلیون لیتر در روز در نیمه آذر ۹۸ رسید. کل تولید روزانه بنزین کشور نیز در آن زمان حدود ۱۱۵ میلیون لیتر عنوان می‌شد.

ظرفیت تولید بنزین در ایران اخیرا با راه اندازی فاز ۴ پالایشگاه ستاره خلیج فارس ۳۵۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت و به ۱۱۰ میلیون بشکه در روز رسید همچنین به دلیل کاهش مصرف روزانه بنزین در داخل کشور، ظرفیت صادرات این فرآورده نفتی تا حد قابل توجهی افزایش یافته است.

فروش بنزین در اوج تحریم های نفتی به همت مصرف بهینه
آوریل امسال ۵ نفتکش ایرانی حامل ۱.۵ میلیون بشکه بنزین و مشتقات نفتی از بنادر آبی ایران وارد آب‌های آزاد و بدون هیچ مشکلی به کشور ونزوئلا رسیدند، گفتنی است هر بشکه نفت معادل ۱۵۹ لیتر است یعنی بیش از ۲۳۸ میلیون لیتر بنزین از ایران به ونزوئلا صادر شده است.

از همین رو دوگانه‌سوزکردن یک میلیون و ۴۶۰ هزار خودروی عمومی در دستور کار قرار گرفت و اولین مورد آن نیز همزمان با دهه فجر سال گذشته تحویل مالکان شد.

دوگانه‌سوز کردن به دو صورت کارگاهی و کارخانه‌های خودروسازی انجام می‌شود و می‌تواند مصرف سی ان جی را تا ۴۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش دهد.

دو گانه سوز شدن این تعداد خودروی عمومی به تنهایی تا ۱۰ میلیون متر مکعب در روز به مصرف سی ان جی کشور اضافه خواهد کرد که علاوه بر صرفه‌جویی از محل کاهش مصرف سوخت مایع، در بهبود محیط زیست نیز اثرگذار خواهد بود.

بنابراین همانطور که مشخص است مردم نسبت به مسائل آگاهی کامل دارند و بهتر است مسئولین محترم اگر ضرورتی هم برای اجرای یک تصمیم سخت می‌بینند به آن‌ها اعتماد کرده و با صداقت و مانند تمام دوران سخت و پیچ‌های تاریخ انقلاب اسلامی از آن‌ها کمک بگیرند و بستری را برای شنیدن حرف‌ها و اعتراضاتشان فراهم نمایند.

تجربه نشان داده است هر جا مردم با اعتماد متقابل حضور داشته و دولتمردان را در اتخاذ مواضع و سیاست گذاری‌ها حتی در برابر سخت‌ترین فشار‌های خارجی و ابرقدرت‌های جهانخوار همراهی کرده اند کشور توانست به بهترین شکل راه خود را طی کرد./ باشگاه خبرنگاران