تحویل زمین سوخته به دولت بعد با بودجه ۱۴۰۰

به گزارش راهبرد معاصر،‌ بر اساس لایحه بودجه 1400 پیش‌بینی درآمد نفتی دولت 199هزار میلیارد تومان است، وزیر نفت نیز تأکید کرده فروش روزانه 2.3میلیون بشکه نفت مطابق سهمیه ایران در اوپک قابل تحقق است. بر اساس اعلام صریح معاون سازمان برنامه و بودجه، رییس‌کل بانک مرکزی مکلف شده است نرخ ارز را به حوالی 11500 تومان برساند. با این احوال مسئولان سازمان برنامه معتقدند بودجه به‌نحوی تنظیم شد که اگر نرخ ارز و میزان فروش نفت تغییر کرد آسیب چندانی به کلّیت منابع بودجه سال بعد وارد نشود.

احسان سلطانی در گفتگو با تسنیم با بیان اینکه در لایحه بودجه سال 1400 نسبت به سال 1399، بودجه عمومی دولت با 65 درصد افزایش (366 هزار میلیارد تومان) به 930 هزار میلیارد تومان، درآمدهای دولت با 22 درصد افزایش به 318 هزار میلیارد تومان، واگذاری درآمدهای سرمایه‌ای با 128 درصد افزایش به 225 هزار میلیارد تومان و واگذاری درآمدهای مالی با 139 درصد افزایش به 298 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است، می‌گوید، بر اساس لوایح بودجه، منابع درآمد بودجه سال 1400 نسبت به 1399 دچار تغییرات اساسی شده است.

به‌گفته این کارشناس اقتصادی، فقط 15 درصد از منابع افزایش بودجه از محل درآمد (مالیاتها، فروش کالاها و خدمات و...) تأمین می‌گردد. 47 درصد از منابع افزایش بودجه از محل واگذاری دارایی‌های مالی (استقراض و فروش شرکتها) و 35 درصد آن از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (فروش نفت و اموال) قرار است تأمین گردد.

سهم مالیاتها در تأمین منابع افزایش بودجه 14.5 درصد است که سهم بنگاهها فقط 4.1 درصد می‌باشد و مقرر است 72 درصد افزایش مالیاتها از مردم اخذ گردد. با وجود همه ادعاها سهم اقلام مهم مالیات بر ثروت و مستغلات از منابع افزایش بودجه فقط 4.9 درصد است.

سهم فروش نفت از منابع افزایش بودجه 41.3 درصد (151 هزار میلیارد تومان) می‌باشد.

سهم عرضه اوراق مالی (بدهی دولت) از منابع افزایش بودجه 12.3 درصد و سهم برداشت از منابع صندوق توسعه ملی 12.4 درصد است.

سهم منابع حاصل از فروش شرکتهای دولتی از منابع افزایش بودجه 23 درصد و به‌میزان 95 هزار میلیارد تومان می‌باشد.

وی با نتیجه‌گیری از این فکتها معتقد است نظر به تحریمهای نفتی تحقق منابع فروش نفت از طریق صادرات بعید به‌نظر می‌رسد و فروش آتی در داخل کشور (در صورت تحقق) به‌مفهوم ایجاد بدهی برای سالهای بعد خواهد بود. برداشت ریالی از منابع صندوق توسعه ملی احتمالاً به‌مفهوم چاپ پول یا استقراض است، زیرا معادل دلاری 76 هزار میلیارد تومان پول در این صندوق وجود خارجی ندارد. در شرایطی که در هفت ماهه سال 1399 دولت فقط توانسته 34 هزار میلیارد تومان از محل فروش شرکتهای دولتی درآمد کسب کند، چگونگی تحقق درآمد 95 هزار میلیارد تومانی در سال 1400 مشخص نیست. بیش از 80 درصد منابع افزایش بودجه سال 1400 بر مبنای فروش اموال و بیش از آن آینده‌فروشی استوار شده است. بخش غالب منابع موهومی افزایش بودجه سال 1400 محقق نخواهد شد و دولت وادار به استقراض از بانک مرکزی و بانکها خواهد گردید که رشد شدید نقدینگی را در پی خواهد داشت.

سلطانی با اشاره به دلایل و عوامل ارائه بودجه به‌شدت انبساطی توسط دولت، گفت: سؤال کلیدی این است؛ چرا دولت دوازدهم پس از سه سال مستمر بودجه انقباضی، برای دولت پس از خود بودجه انبساطی را برنامه‌ریزی می‌کند؟

وی افزود، پول‌پاشی و کسب محبوبیت در ماههای آخر فعالیت در جهت اهداف سیاسی و در سوی دیگر تحویل زمین سوخته و کانونهای بحران به دولت بعدی از اهداف کلیدی بودجه سیاسی سال 1400 به‌شمار می‌رود. بودجه سال 1400 یک بودجه به‌شدت تورم‌زا است که مطالبات مردم را نیز به‌شدت بالا می‌برد، آن هم بی‌آن‌که تأمین منابع مالی پایدار برای جوابگویی به آنها وجود داشته باشد. دولت دوازدهم فصل اول سال 1400 را به‌سادگی پشت‌سر خواهد گذاشت، اما دولت سیزدهم در همان ابتدای کار با خزانه خالی و افزایش مخارج بیش از 60 درصد در شش‌ماهه دوم سال 1400 روبه‌رو خواهد شد که در نتیجه ناچار به افزایش قیمت کالاها و خدمات دولتی (مانند حاملهای انرژی) و استقراض از بانک مرکزی و بانکها می‌گردد.

به‌گفته این کارشناس اقتصادی، افزایش بدهی‌های دولت منجر به افزایش هزینه‌های مالی دولت و در نتیجه بسته شدن دست دولت برای ایفای وظایف حاکمیتی در سالهای بعد می‌شود، در نتیجه دولت سیزدهم در سال اول فعالیت با بحران‌های عدیده‌ای روبه‌رو خواهد شد که به‌شدت توان آن را به تحلیل خواهد برد. فشار شکننده بدهی‌های روزافزون و بهره آنها موجب خواهد شد که در سه سال بعد هم دولت منابع مالی کافی برای ایجاد اصلاحات و انجام وظایف خود نداشته باشد و شکاف بین دولت و مردم نیز عمیقتر گردد.

این پژوهشگر مسائل اقتصادی تأکید کرد، بودجه 1400 دامی است برای دولت سیزدهم تا به‌اجبار همان روندهای هشت‌ساله دولتهای یازدهم و دوازدهم را ادامه دهد و در نتیجه همچنان منافع نامشروع اقلیتی خاص به‌بهای فلاکت مردم و پسرفت اقتصاد ایران حفظ شود.

سلطانی گفت: به‌نظر می‌رسد تهیه‌کنندگان کلیدی این دست لوایح همکاران افراد و اقتصاددانانی هستند که اگرچه در ظاهر در دولت فعالیت ندارند، اما کماکان از طریق عوامل خود که در سازمانهای اقتصادی کلیدی سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی، مراکز پژوهشی و... مستقر شده‌اند، ایفای نقش می‌کنند./ تسنیم