آیا نشست سه جانبه تهران، ایستگاه پایانی بحران سوریه خواهد بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ موضوع آغاز عملیات آزادسازی ادلب توسط ارتش سوریه و متحدان آن طی چند هفته گذشته، یکی از مهمترین موضوعات مطرح در سطح رسانه های خبری دنیا است بر اساس گزارش‌های میدانی ساعت صفر عملیات آزادسازی ادلب توسط ارتش سوریه و متحدانشبا وجود نارضایتی عمیق کشورهای غربینزدیک است.ادلب به عنوانواپسین محل و مهم‌ترین مکان تجمع تروریست‌ها در سوریه از اهمیتی فوق‌العاده در معادلات میدانی برخوردار است و می‌تواند نقشی کلیدی در آینده معادلات داشته باشد. با این حال، کشورهای غربی به رهبری امریکا طی روزهای گذشته تلاش کرده اند به بهانه‌ های مختلف و متعدد از جمله احتمال انجام حملات شیمیایی و امکان وقوع فاجعه انسانی، با سیاه‌نمایی در موضوع آزادسازی ادلب، زمینه را برای تاخیر یا عدم حمله ارتش سوریه به مواضع تروریست‌ها فراهم نمایند. این در حالی است که فردا نشست سه جانبه رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در تهران با محوریت موضوع سوریه و ادلب برگزار خواهد شد که به گفته کارشناسان سرنوشت ادلب در این نشست رقم خواهد خورد.

نشست سه جانبه تهران؛ حساس‌ترین نشست سوریه

تهران روز جمعه هفتم سپتامبر ( 16 شهریور) میزبان رؤسای جمهور ترکیه و روسیه است تا یکی از حساس‌ترین نشست‌های سه‌جانبه درباره سوریه را میزبانی کند. کار ویژه‌ این نشست، مساله‌ آزادسازی ادلب است؛ مساله‌ای که حالا بین‌المللی شده است.

این نخستین بار نیست که رؤسای جمهور سه کشور پایه‌گذار و ضامن روند صلح سوریه موسوم به روند «آستانه» برای تصمیم‌گیری درباره بحران سوریه با یکدیگر مذاکره می‌کنند. زیرا نشست‌های قبلی آبان 96 در سوچی و فروردین 1397 در آنکارا برگزار شد. با این حال آنچه نشست تهران را حساس و حائز اهمیت می‌سازد، قرار گرفتن سوریه در ایستگاه‌های پایانی بحران و تصمیم‌گیری درباره اقدامات مقتضی است که قدرت‌های فرامنطقه‌ای تلاش دارند با تأثیرگذاری بر آنها به نحوی بر سرنوشت این بحران اثر بگذارند. بدین ترتیب در حالی که حمله به آخرین پایگاه گروه تروریست‌ها در سوریه یعنی شهر ادلب در دستور کار ارتش سوریه با حمایت ارتش روسیه و مستشاران نظامی ایران در این کشور قرار دارد و کشورهایی همچون امریکا تلاش دارند به هر ترتیب از وقوع آن جلوگیری کنند، آینده این عملیات و به عبارتی تکلیف پایان بحران سوریه از حیث نظامی در تهران رقم خواهد خورد.

قرار است در مذاکرات رؤسای جمهوری روسیه، ترکیه و ایران در تهران به غیر از وضعیت حساس استان ادلب، درباره روند پاکسازی سوریه، بازگشت آوارگان و در نهایت کمک به تعیین سرنوشت این کشور از مسیر کنگره ملی سوریه با هدف تدوین قانون اساسی جدید برای این کشور و نیز ادامه حضور کشورهای حاضر در سوریه رایزنی شود. در حقیقت نشست تهران رویکرد کلی آزاد سازی ادلب را روشن خواهد کرد و با توجه به سرسختی گروه‌های مسلح برای مذاکره با دولت به نظر می‌رسد، بعد از این نشست عملیات ارتش سوریه برای بازپس‌گیری ادلب آغاز شود.

تلاش غرب برای ممانعت از آزادسازی ادلب

امریکا و کشورهای غربی به منظور ایجاد تأخیر و ممانعت در آغاز عملیات آزادسازی ادلب و مشروعیت زدایی از این عملیات، طراحی مجدد سناریوی حمله شیمیایی و تهدید سوریه به حملات هوایی جدید را در پیش گرفته اند. اما پس از ناکامی پروژه دروغ سازی برای حمله شیمیایی، غربی ها به روش های مختلف تلاش کرده اند افکار عمومی جهان را به این سمت سوق دهند که به دلیل تمرکز جمعیتی در استان ادلب در صورتی که ارتش سوریه به این منطقه پرجمعیت حمله کند یک فاجعه انسانی و کشتار وسیع به وجود خواهد آمد.

در همین راستا دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا در پیامی توئیتری نوشت: «بشار اسد رئیس جمهور سوریه نباید بی پروا به استان ادلب حمله کند. روس ها و ایرانی ها در صورت مشارکت در این فاجعه بالقوه انسانی دچار اشتباه سختی می شوند. ترامپ افزود: ممکن است صدها هزار نفر از مردم (سوریه) کشته شوند. نگذارید چنین اتفاقی بیافتد» ترامپ در حاشیه دیدارش با شیخ صباح، امیر کویت در کاخ سفید نیز تصریح کرد: «جهان این رویداد را دنبال خواهد کرد و آمریکا این رویداد را به دقت زیر نظر خواهد داشت. اگر کار به کشتار و خونریزی بکشد، خشم جهان برانگیخته خواهد شد و ایالات متحده نیز بسیار خشمگین می‌شود.»

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک موضع گیری صریح از جانب کشورهای اتحادیه اروپا اعلام کرد اتحادیه اروپا از وقوع یک کشتار وسیع در ادلب سوریه نگران است. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان نیز در این باره گفت که مایل است «مانع وقوع فاجعه انسانی در ادلب» شود. او تاکید کرد که این موضوع را در جریان سفرش به ترکیه به بحث خواهد گذاشت. همچنین وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیه‌ای، نسبت به «عملیات تهاجمی گسترده احتمالی نیروهای نظام سوریه و متحدانش در منطقه کم تنش در ادلب» ابراز نگرانی کرد. وزارت امور خارجه فرانسه افزود که چنین عملیاتی می‌تواند «پیامدهای فاجعه‌بار» از جمله «فاجعه انسانی و فاجعه موج بزرگ آوارگی» به همراه داشته باشد.

سناریو سازی غرب در حالی شکل می گیرد که پاکسازی های اخیر دولت سوریه در مناطق قبلی به گونه ای صورت گرفته که کمترین تلفات و درگیری ها را در پی داشته است. در مناطقی از جنوب دمشق بدون درگیری و حتی شلیک یک تیر پاکسازی صورت گرفت.

نتیجه گیری

نشست سه‌جانبه تهران در حالی در تهران برگزار می‌شود که تلاش برای کمرنگ کردن نقش تهران در سرنوشت سوریه طی ماه‌های گذشته از سوی تل آویو و واشنگتن با اصرار و رایزنی برای خروج نیروهای ایرانی از سوریه پیگیری شد و در نهایت به توافق روسیه و اسرائیل به شکل‌گیری منطقه حائلی در جنوب سوریه و بلندی‌های جولان انجامید؛ مناطقی که مقامات کشورمان تأکید دارند نیروهای ایران اصولاً از ابتدا در این مناطق حضور نداشته‌اند. از این حیث نشست تهران به عنوان یک نشست سرنوشت‌ساز نشان دهنده بی حاصلی همه آن تلاش‌ها است و بی شک در تقویت بیش از پیش موضع کشورمان در سوریه مؤثر خواهد بود.

نشست تهران از مهم‌ترین نشست‌هایی است که در تداوم نشست‌های آستانه و سوچی انجام می‌شود. تصمیم‌گیری در ارتباط با جزئیات پرونده آزادسازی ادلب، یکی از مهم‌ترین محورهای مورد گفت‌وگو در نشست تهران است. آزادسازی ادلب پیامدهای متعددی برای سوریه و منطقه خواهد داشت. که از جمله آنها می توان به پایان حضور تروریست‌ها در ادلب، اشاعه حاکمیت و افزایش مشروعیت حکومت مرکزی سوریه، شکل گیری پیروزی جدید برای محور مقاومت و افزایش اعتبار آن در منطقه اشاره کرد. لیکن غربی ها از بازگشت تروریست ها به کشورهای خود و شکل گیری موج جدید مهاجرت نگرانند. علاوه بر آن دونالد ترامپ در راستای تامین منافع خود و متحدان منطقه ای اش به ویژه رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی خواستار پایان یافتن بحران سوریه نیست.