مذاکرات هسته‌ای و بازی مقصرسازی غربی‌ها از ایران

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از پنج‌شنبه 18 آذر، دور جدید مذاکرات هسته‌ای در سطح معاونان وزیران امورخارجه در هتل کوربورگ وین، ادامه دارد. دیپلماسی در حالی از سر گرفته شده است که هفتمین دور این مذاکرات، بگومگوهاي ديپلماتيك متعددی را ميان تهران و طرف‌های غربی به وجود آورد.

در نشست هفته گذشته، هیئت ایرانی برای نشان دادن عزم جدی خود و علاقه‌مندی‌اش به‌سرعت بخشیدن به گفتگوها، دو متن کارشناسی را تحویل طرف‌های اروپایی داده است. یک سند مربوط به مباحث هسته‌ای ایران است که در آن به نظر می‌رسد ایران بر حق خود بر غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی اورانیوم تأکید کرده و از آن کوتاه نخواهد آمد و در سند دوم نیز که مربوط به رفع تحریم‌ها می‌شود، خواستار رفع اکثر تحریم‌ها شده، در ارتباط با این دو پیش‌نویس نیز وزير امور خارجه و سخنگوي وزارت امور خارجه، اين موضوع را تأکید كردند كه تمامي خواسته‌هاي مطرح‌شده توسط تيم ايراني در وين، مطابق برجام است.

در سوی مقابل، مقام‌هاي اروپايي بر غیرقابل‌قبول بودن خواسته‌هاي ايران در متون ارائه‌شده، تأکید داشتند. سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه در آخرین روز این مذاکرات اعلام کردند که خواسته‌های ایران جدی نیست و تیم مذاکره‌کننده ایران خواسته‌های «غیرمعقول» و «یک جانبه‌ای» مطرح کرده است. سخنگوي وزارت خارجه آلمان صراحتاً در این خصوص اظهار داشت که پیشنهاد‌های ایران موردپذیرش نیست و ايران تقریباً تمام مصالحه‌هايي را كه قبلاً در ماه‌ها مذاكره سخت به‌دست‌آمده بود، نقض كرده است. آنتونی بلیکن وزیر خارجه ایالات‌متحده نیز در اظهاراتی بر جدی نبودن ایران در بازگشت به تعهداتش اشاره داشت و در گفت‌وگوی خود با رسانه‌ها گفته است که «عدم جدیت ایران باعث پایان مذاکرات شد».

اظهارات و واکنش‌های منفی طرف‌های غربی در حالی بوده است که ایران ورود بسیار هوشمندانه‌ و معناداری به صحنه دیپلماسی داشت و ترکیب تیم مذاکره‌کننده، تعداد اعضای هیئت ایرانی و همچنین وزن کارشناسی آن مجموعاً حاوی این پیام بود که «ایران برای حل مسئله به میدان آمده و در این راه نیز آماده و مصمم است، در سوی مقابل اما از رویکرد و اظهارات طرف‌های غربی پس‌از این دور مذاکرات، این‌گونه به ذهن متبادر می‌گردد که خط و راهبرد مشترکی میان طرف‌های غربی علیه ایران ایجادشده است تا به افکار عمومی جهان القا نمایند که خواسته‌های ایران، زیاده خواهانه است و تیم مذاکره‌کننده ایران متوجه فوریت شرایط نیست، رویکردی که به نظر میرسد در قالب بازی مقصرسازی و متهم‌سازی از ایران دنبال می‌شود.

بازی مقصرسازی و متهم‌سازی

 با توجه به اینکه دور هشتم مذاکرات احیای برجام، از 18 آذر در وین و در محل هتل کوبورگ از سر گرفته شد و درحالی‌که انتظار می‌رفت مذاکره‌کنندگان غربی برای مشورت بیشتر در خصوص متون پیشنهادی ایران، به کشورهای خود بازگشته و در خصوص متون پیشنهادی ایران تعمق نموده و پاسخ‌های مستدل و حقوقی را بر اساس توافق هسته‌ای برجام ارائه کنند، اما از اظهارات طرف‌های غربی پیرامون پیشنهاد‌های مطرح‌شده تیم مذاکره‌کننده جدید ایرانی، این‌گونه نتیجه‌گیری می‌شود که راهبرد مشترک طرف‌های غربی در برابر ایران، راهبرد مقصر سازی بوده و کشورهای غربی ترجیح داده‌اند که بر سر نپذیرفتن پیشنهاد‌های مشروع ایران و کاهش خواسته‌های ایران، بازی موسوم به متهم‌سازی (blame game) را انجام دهند.

بازی متهم‌سازی از معروف‌ترین بازی‌ها در نظریات روابط بین‌الملل است و معمولاً از سوی بازیگرانی اجرا می‌گردد که دیدگاهشان از مبنای حقوقی موردپذیرشی برخوردار نیست و براین اساس چاره خود را در فرار از منطق حقوق و تعهدات، با متهم‌سازی طرف مقابل به انواع اتهامات می‌بینند. براین اساس، در وضعیت فعلی نیز به نظر می‌رسد که غربی‌ها در حال ورود به بازی تقصیر و سرزنش ایران هستند؛ به این معنا که بتوانند ایران را به کند شدن روند مذاکرات، عدم پیشرفت مذاکرات و قرار گرفتن در نوعی حالت ایستایی در این مذاکرات متهم کنند.

هدف از بازی تقصیر

به نظر می‌رسد که قصد طرف‌های غربی در مقصر سازی از ایران این باشد که اگر مذاکرات به دلیل سرسختی درخواسته‌های مشروع ایران شکست بخورد، طرف غربی بتواند با مقصر جلوه دادن طرف ایرانی به اتهام افزایش تقاضاها و بازگشت از توافقات قبلی، افکار عمومی جهان را علیه ایران بسیج نمایند.

 مقصر نامیدن ایران در عدم موفقیت مذاکرات احیای برجام و متعاقباً مقصر شناساندن ایران به افکار عمومی جهان در نابودی این توافقنامه بین‌المللی و نهایتاً اجماع سازی جهانی علیه ایران، در ادامه با تصویب قطعنامه‌ای ضد ایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مصادف خواهد شد که احتمالا مدنظر رویکرد مشترک غربی‌ها از بازی مقصرسازی علیه ایران خواهد بود تا درنهایت به اتکای آن بتوانند، از طریق شورای حکام آژانس و یا اعضای باقی‌مانده برجام (سه کشور اروپایی برجام)، مکانیسم ماشۀ مندرج در برجام را فعال نمایند.

رویکردی که در صورت موفقیت در پیاده‌سازی، بدون شک می‌تواند به امنیتی‌سازی مجدد موضوع هسته‌ای ایران و نهایتاً بازگشت پرونده هسته‌ای ایران به فصل هفتم شورای امنیت و متعاقباً بازگشت تحریم‌های فصل هفتمی شورای امنیت سازمان ملل که با توافقنامه برجام تعلیق شده بود، منجر گردد، لذا می‌بایست برای این رویکرد محتمل طرف‌های غربی در مذاکرات آتی، چاره‌جویی و راه‌حل مناسبی اندیشیده و دستگاه دیپلماسی ایران نیز تلاش مؤثری نماید تا هر نوع ایران هراسی و فضاي رسانه‌ای و دیپلماتیک علیه ایران را كنترل و افكار عمومي داخل ایران و نیز افکار عمومی دنیا را از واقعیات مذاکرات و خواسته‌های مشروع ایران و نیز بازی مقصر سازی غرب از ایران، مطلع و آگاه نمایند.