هیات مذاکره کننده ایران دوشنبه وارد وین می‌شود
روز دوشنبه ششم دی ماه دور هشتم مذاکرات برای رفع تحریم‌ها در شهر وین برگزار می‌شود. تهران به صراحت اعلام کرده، هیأت ایرانی با جدیت در مذاکرات حضور می‌یابد، ولی هرگز زیر بار حرف زور نخواهد رفت.
به گزارش راهبرد معاصر، بر اساس اعلام اتحادیه اروپا قرار است روز دوشنبه ششم دی ماه دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و گروه ۱+۴ برای رفع تحریم‌ها در شهر وین برگزار شود. البته پیش از دیپلمات‌های اروپایی سه کشور عضو برجام از احتمال ادامه مذاکرات وین در تاریخ ۲۷ دسامبر (ششم دی) خبر داده بودند.
بر همین اساس خبرنگار فارس مطلع شد که علی باقری مذاکره کننده ارشد کشورمان و هیأت همراه صبح دوشنبه ششم دی ماه وارد وین خواهند شد.
وین پایتخت اتریش در دور هفتم مذاکرات نیز ۱۴ روز میزبان هیأت‌های مذاکره کننده بود. مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز و ۱۲ آذر برای مشورت طرف‌های اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. البته در این میان آنگونه که حسین امیرعبداللهیان اعلام کرد کارشناسان ایرانی در وین باقی ماندند تا به مذاکرات ادامه دهند. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد که هیأت‌ها به پایتخت‌ها مراجعت کنند و بزودی به وین بازگردند.
«علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعد از این نشست اعلام کرد که در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.
وی افزود: در دو سند اصلی یعنی یکی در مورد پیش نویس رفع تحریم‌ها، طرف مقابل دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را به عنوان مبنای گفت‌وگو پذیرفت. بر این اساس، سند جدیدی مبنای گفت‌وگوها در حوزه تحریم‌ها قرار گرفت که این سند با سندی که در گفت‌وگوهای وین ۶ نهایی شده بود، متفاوت و مغایر است. در موضوع هسته‌ای طرف ایرانی دیدگاه‌های خود را در متنی که در وین ۶ نهایی شده بود درج کرد، اما طرف اروپایی مقاومت می‌کرد و نمی‌پذیرفت که دیدگاه‌های ایران نیز در آن سند درج شود و مبنای گفت‌وگو قرار بگیرد. در این مدتی که ما در وین بودیم به ویژه مذاکراتی که از روز پنجشنبه ۱۸ آذر ماه تا روز پنجشنبه (۲۵ آذر ماه) به طور جدی ادامه داشت، با یک اصرار بلاوجه طرف اروپایی مواجه بودیم برای حذف دیدگاه‌های طرف ایرانی، به عنوان مبنایی برای مذاکرات، که با مقاومت و استدلال‌ها و منطقی که طرف ایرانی ارائه کرد، طرف مقابل نهایتا پذیرفت که نگاه جمهوری اسلامی ایران در مواردی که مدنظرش بود در پیش‌نویس هسته‌ای در داخل سند درج شود و آن مبنایی برای گفت‌وگو شود.
وی در بخشی از اظهاراتش گفت: ما دیدگاه‌های جدیدی داشتیم و آنها نمی‌پذیرفتند. در این یک هفته تلاش بر این بود که به یک نظر واحد برسیم که در نهایت آنها پذیرفتند اصلاحات و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران بر روی سند نهایی وین ۶ اعمال شود.
«انریکه مورا» هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام نیز در اظهاراتی بعد از این مذاکرات با بیان اینکه دور هفتم این گفت‌وگوها منطق و هدف خاص خود را در سه مرحله دنبال کرد، گفت اکنون یک مبنای مشترک برای ادامه کار ایجاد شده است.
معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین درباره اینکه چرا الان تصمیم گرفته شد در گفت‌وگو وقفه ایجاد شود و دوباره از سر گرفته شود؟ اظهار داشت: در مدتی که گفت‌وگو می‌کردیم، صرفا گفت‌وگو برای این بود که مبنای مذاکرات مورد نظر و وفاق دو طرف قرار گیرد. با گفت‌وگوهایی که روز (پنجشنبه) به پایان رسید، طرفین به مبنای مورد وفاق برای ادامه گفت‌وگوها دست پیدا کردند و نتیجه این دستاورد این شد که تیم‌ها یک وقفه‌ای را در مذاکرات بدهند و بعدا برگردند بر روی متونی که مورد نظر همه طرف‌ها برای مذاکرات است بنشینند و گفت‌وگوهای جدی خود را پیگیری کنند.
در همین زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان روز پنجشنبه دوم دی ماه در نشست خبری با «فؤاد حسین» همتای عراقی اظهار داشت: در یک مذاکرات سخت و پرچالش با سه کشور اروپایی و به موازات آن با ۱+۴ موفق شدیم، نظرات جمهوری اسلامی ایران را در پیش نویسی که از هفته آینده مورد بحث قرار می‌گیرد را به تایید شفاهی همه طرف‌ها برسانیم. طرف آمریکایی به صورت نانوشته، برخی از پیام‌ها را به داخل جلسه می‌فرستد و پاسخ‌های لازم را در این رابطه دریافت می‌کند.
از سوی دیگر «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در اظهاراتی بیان کرد: «ایران اکنون تیم جدیدی دارد و آنها پیشنهاداتی را آماده کردند که طرف‌های غربی در ابتدا خوششان نیامد، ولی بعد این را فهمیدند که ارزش مطالعه کردن را دارد.» (اینجا بخوانید)
«برنارد هورکاد» تحلیلگر فرانسوی در امور ایران (+) نیز گفت که ایران در دور تازه مذاکرات در وین موفق شده تا طرفین خود را متقاعد کند که تحریم‌ها باید به عنوان یک اولویت حل و فصل شوند، زیرا این راه را برای حل و فصل امور فنی هسته ای هموار می‌کند.
«ژائو لیجان» از سخنگویان وزارت خارجه چین هم در اظهاراتی بعد از دور هفتم مذاکرات گفت: «با تلاش‌های هماهنگ همه طرف‌ها، دور هفتم مذاکرات در مورد ازسرگیری پایبندی به برجام پیشرفت مثبتی داشته است. همه طرف‌ها درباره موضوعات مربوط به لغو تحریم‌ها تبادل نظرعمیقی داشتند و پیش‌نویس‌های اسناد جدیدی در مورد مسائل مربوط به بخش هسته‌ای ارائه کردند. همچنین مقرر شد دور بعدی مذاکرات تا خاتمه سال جاری میلادی برگزار شود.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین هم در اظهاراتی اعلام کرد: تردیدی ندارم که تهران برای دستیابی به توافق برای رفع تحریم‌ها در بازه زمانی کوتاه بسیار جدی است. علاوه بر این، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که دور هشتم مذاکرات به سرعت به نتیجه برسد و توافق حاصل شود.
باقری ۲۶ آذر ماه اعلام کرد دور بعدی مذاکرات بزودی برگزار خواهد شد و زمان آن بعد از هماهنگی انریکه مورا با طرف‌ها اعلام خواهد شد. در نهایت «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام پنجشنبه دوم دی ماه ماه اعلام کرد که دور جدید مذاکرات وین ۲۷ دسامبر (ششم دی) برگزار می‌شود و افزود: «این مهم است که سرعت مسائل کلیدی باقیمانده را افزایش دهیم و با همکاری نزدیک با ایالات متحده به جلو برویم. به دور هشتم خوش آمدید».
در این میان اظهارنظراتی از سوی برخی از طرف‌های اروپایی درباره وقفه ایجاد شده در این دور از مذکرات مطرح شد که واکنش سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه را به همراه داشت و وی گفت که زمانبندی بازگشت هیأت‌های مذاکره کننده در وین تفاهمی دسته جمعی و اتفاقا با در نظر گرفتن تعطیلات طرف‌های اروپایی به مناسبت کریسمس و سال نوی مسیحی بوده است.
«رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم ابراز امیدواری کرده بود که مذاکرات در وین، هر چه سریع‌تر برگزار شود و از سوی دیگر «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید گفته بود که بایدن از تیم امنیت ملی خود خواسته تا در صورت شکست دیپلماسی در وین آمادگی داشته باشند و گزینه‌های دیگر را بررسی کنند.
این ابراز امیدواری رابرت مالی در حالی مطرح شد که به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران «بر خلاف آنچه آمریکا در فضای رسانه‌ای و عمومی بیان می‌کند، تا به امروز در گفت‌وگوهای وین هیچ پیشنهاد ملموس یا متن ملموسی را به ۱+۴ ارائه نکرده است.» این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: اساسا منطق ما در تصمیم گیری مسیر بومی تصمیم سازی است، براساس اولویت‌های خودمان. به جای اینها، اگر طرف مقابل با پیشنهادات ملموس به وین بیاید، در کمترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق خوب برسیم.
در مدتی که دور هفتم مذاکرات در وین در جریان بود، شاهد تحرکاتی منفی از سوی سه کشور اروپایی بودیم که بارها با واکنش مقامات ایرانی روبرو شد. در همین خصوص نیز «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه ۲۹ آذر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: سه کشور اروپایی متاسفانه به جای اینکه وقت و انرژی خود را معطوف به مذاکرات کنند، بعضا دیده شده وارد کارزارهای رسانه‌ای شدند و هم اطلاعات غلط و برساخته داده شده است. ما امروز دو متن توافق شده جدید داریم که ماحصل گفت‌وگوهای بسیار فشرده‌ای است که طی چند روز گذشته در وین همراه با تنفس چند روزه به دست آمده است. اینها متن‌هایی است که نظرات ایران به همراه متون قبلی در آن لحاظ شده است و الان متونی داریم که براساس آن می‌توانیم به گفت‌وگوهای آتی ادامه دهیم. اگر طرف‌های مقابل از روز اول با همین رویکردی که در روز آخر به گفت‌وگوها پیوستند، وارد می‌شدند، بسیار زودتر می‌توانستیم به این متون به عنوان مبنای گفت‌وگوهای آتی برسیم.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز دوم دی ماه در نشست خبری مشترک با «فؤاد حسین» همتای عراقی به این کارشکنی‌ها از سوی سه کشور اروپایی اشاره کرد و گفت: موضع برخی از کشورهای اروپایی و به طور مشخص فرانسه را در مذاکرات خیلی سازنده ندیدیدم، امیدواریم طرف فرانسوی در مذاکرات به نقش سازنده تمرکز کند و کمک کند در این مرحله از مذاکرات به صورت واقع بینانه آنچه را مرتبط با حقوق ملت ایران است، محقق شود. علاوه بر این، سه کشور در عمل هیچ ابتکار جدیدی را در این مذاکرات از خودشان نشان ندادند.
البته در این مدت باز هم رایزنی‌های این سه کشور با رژیم صهیونیستی ادامه داشت و در همین میان نیز وزارت امور خارجه آلمان به تماس تلفنی «آنالنا بربوک» وزیر امور خارجه آلمان با «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی اشاره و اعلام کرد که دو طرف توافق کردند تا ارتباطات نزدیک خود درباره برجام را حفظ کنند.
از سوی دیگر «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در هفته‌ای که گذشته به سرزمین‌های اشغالی سفر کرد و رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند که دستور کار اصلی دیدار نفتالی بنت و سالیوان، برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات وین بوده است. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم در دیدار با سالیوان گفت آنچه در مذاکرات وین اتفاق می‌افتد پیامدهای عمیقی برای ثبات خاورمیانه و امنیت اسرائیل در سال های آینده دارد.
گفتنی است در این میان مشاور امنیت ملی آمریکا ادعایی مطرح کرد مبنی بر پیام مستقیم آمریکا به ایران درباره برنامه هسته‌ای که خطیب‌زاده گفت: ما در خصوص گفت‌وگوهای وین هیچ صحبت مستقیمی با آمریکا در طی این ماه‌ها که گفت‌وگوها در وین در جریان بوده، انجام نشده است. برخی پیام‌ها به واسطه «انریکه مورا» هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام به صورت مکتوب و غیرمکتوب از ابتدای گفت‌وگوها در وین درباره موضوعات مذاکراتی و نه چیزی بیش از آن دریافت شده و جواب‌ها هم در جا داده شده است.
این موضوع همچنین از سوی حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در روز دوم دی ماه و در نشست خبری مشترک با «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق مطرح شد و گفت که طرف آمریکایی به صورت نانوشته، برخی از پیام‌ها را به داخل جلسه می‌فرستاد و پاسخ‌های لازم را در این رابطه دریافت می‌کرد.
* ضرب الاجل‌های رسانه‌ای بر تصمیمات ایران اثر نخواهد داشت
دور هشتم مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ در حالی قرار است روز دوشنبه در شهر وین برگزار شود که به گفته خطیب‌زاده « تمام انرژی خود را صرف می‌کنیم که در کمترین زمان ممکن به توافق خوب و مناسب برای احقاق حقوق ملت ایران برسیم، در عین حال از این ضرب الاجل‌های رسانه‌ای و فشارهای رسانه‌ای تصمیمات‌مان متاثر نخواهد شد.»
از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران بارها به صراحت اعلام کرده که با حسن نیت و با جدیت و رسیدن به توافقی خوب مذاکرات جدی را در وین دنبال می‌کند و نسبت به جدیت طرف مقابل و بخصوص سه کشور اروپایی در مذاکرات امیدوار است.
* طرف‌های مقابل تردید نکنند که اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ۱۰ امتیاز بگیرند جمهوری اسلامی ایران هرگز زیر بار این روش نخواهد رفت
در همین راستا حسین امیرعبداللهیان روز پنجشنبه دوم دی ماه تصریح کرد: طرف‌های مقابل تردید نکنند که اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ۱۰ امتیاز بگیرند جمهوری اسلامی ایران هرگز زیر بار این روش نخواهد رفت. سند مورد توافق ما در این مذاکره رسیدن به تعهداتی است که همه طرف‌ها در برجام به آن اشاره کردند.
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی ایالات متحده (+) روز پنجشنبه دوم دی ماه در اظهاراتی با بیان اینکه مذاکرات وین احتمالاً ظرف چند هفته به پایان می‌رسد گفت که دیپلماسی و فشار همچنان بهترین راه‌حل در قبال ایران است. سالیوان در جمع خبرنگاران تصریح کرد که آمریکا همچنان بر این باور است که «دیپلماسی، بازدارندگی و فشار» بهترین شیوه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای است.
حال این مذاکرات در حالی قرار است برگزار شود که «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در این باره گفت که ازسرگیری مذاکرات وین قبل از آغاز سال نو میلادی نشان می‌دهد که تمامی مذاکره‌کنندگان خواهان احیای برجام در سریع‌ترین زمان ممکن هستند. وی همچنین در توئیتی نوشت: «در دور قبلی گفت‌وگوها، مذاکره‌کنندگان بنا را بر پیشرفت سریع گذاشتند. ما باید خودمان را به سمت تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات در اسرع وقت، ترجیحا تا اوایل فوریه، سوق دهیم».
گفتنی است در دولت دوازدهم از اواسط فروردین ماه تا پایان خرداد ماه مجموعا ۶ دور مذاکره بین ایران و گروه ۱+۴ برگزار شد و علی‌رغم پیشرفت‌هایی که حاصل شد و متونی که به دست آمد، ولی به دلیل کارشکنی‌های آمریکا نتیجه‌ای حاصل نشد.با روی کار آمدن دولت سیزدهم دور جدید مذاکرات از سر گرفته شد و دور هفتم در آذر ماه در وین برگزار و در نهایت دو سند درباره رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای حاصل شد که به گفته امیرعبداللهیان به تأیید شفاهی طرف‌ها رسیده و آنگونه هم که علی باقری اعلام کرده این دو سند مبنای مذاکرات در دور هشتم خواهد بود./فارس