مذاکرات وین/ ایران اسیر ضرب الاجل‌های ساختگی طرف غربی نخواهد شد
دور هشتم مذاکرات وین از دیروز از سر گرفته شد و جمهوری اسلامی با هدف رسیدن به توافقی خوب در اولین فرصت در وین حضور یافته، ولی هرگز اسیر مهلت‌های ساختگی طرف غربی نخواهد شد.
به گزارش راهبرد معاصر، ادامه دور هشتم مذاکرات وین به منظور رفع تحریم‌ها علیه ایران دیروز دوشنبه ۱۳ دی ماه در شهر وین از سر گرفته شد. علی باقری و هیأت همراه بدین منظور دیروز وارد وین شدند تا گفت‌وگوها را با ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام ادامه دهند.
دور هشتم مذاکرات وین روز دوشنبه ششم دی ماه با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام آغاز شد و تا روز پنجشنبه نهم دی ماه ادامه داشت و به خاطر تعطیلات سال نو میلادی بعد از تنفسی سه روزه دوباره دیروز دوشنبه در وین از سر گرفته شد.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران ششم دی ماه در نشست کمیسیون مشترک برجام با بیان این‌که هیأت ایرانی برای تعامل جدی و پیشبرد گفت‌وگوها آمادگی کامل دارد، بر لزوم رفع تحریم‌ها و ارائه تضمین‌های عینی و کافی از سوی طرف مقابل و راستی‌آزمایی این اقدامات تأکید کرد.
علی باقری ششم دی ماه (+) هم در اظهاراتی پس از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام خاطرنشان کرد: در این نشست طرف‌های مختلف از جمله هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام بر موفقیت آمیز بودن دور قبلی گفت‌وگوها تأکید و اذعان داشتند که پیشرفت‌های خوبی در دور قبلی گفت‌وگوها حاصل شده و چارچوب مناسبی برای پیشبرد گفت‌وگوها فراهم شده است. نکته مهم در این نشست این بود که نمایندگان کشورهای مختلف در این نشست بر اهمیت اولویت داشتن رسیدگی به موضوع رفع تحریم‌ها و راستی آزمایی و تضمین در دور هشتم گفت‌وگوهای وین تأکید داشتند و بر همین اساس قرار شد از صبح (سه‌شنبه) هفتم دی ماه گفت‌وگوها با موضوع رفع تحریم‌ها و نیز تأکید بر بررسی پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه دو موضوع مهم راستی آزمایی و تضمین‌ها آغاز شود و در ادامه نیز مسائل و موضوعات مرتبط با تحریم‌های مالی و بانکی مورد بررسی در نشست کارگروه‌های مشترک بین نمایندگان ایران و ۱+۴ قرار بگیرد.
ادامه رایزنی‌ها در چارچوب دور هشتم مذاکرات وین، عصر دیروز دوشنبه ۱۳ دی ماه با رایزنی دوجانبه علی باقری و انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ شهر وین آغاز شد و پس از آن هم علی باقری با نمایندگان سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) به گفت‌وگو پرداخت.
علی باقری روز پنجشنبه نهم دی ماه در گفت‌وگویی مذاکرات انجام شده از ششم دی ماه در وین را مثبت خواند و گفت در عرصه لغو تحریم‌ها مکاتباتی بین دو طرف انجام شد و پیشرفت‌های به نسبت خوبی در این چند روز آغازین دور هشتم صورت گرفت (جزئیات بیشتر).
از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز هفتم دی ماه در اظهاراتی در تشریح فضای مذاکرات در وین با بیان این‌که مذاکرات در مسیر خوبی قرار دارد، اظهار داشت: مهم این است که ما یک متن مشترک و واحدی را الان در اختیار داریم که تیم مذاکره کننده ما بر روی آن متن تمرکز کرده و طرف‌های مقابل هم نسبت به موضوعاتی که ما درون پرانتز قرار دادیم، یعنی موضوعات اختلافی، تمرکز دارند. ما سرگرم توافق بر روی نقاط اختلافی که در داخل پرانتز در آن متن ذکر شده هستیم و تیم‌ها به شدت مشغول هستند.
وزیر خارجه بیان کرد: ما فکر می‌کنیم اگر طرف‌های مقابل با حسن نیت این مذاکراتی که در این مرحله شروع شده را ادامه دهند، دست یافتن به یک توافق خوب برای همه طرف‌ها شدنی است و می‌توانیم این هدف را محقق کنیم. حتی اگر جدیت در کنار حسن نیت در طرف‌های مقابل در مراحل آینده مذاکرات دیده شود، رسیدن به یک توافق زود و در آینده نزدیک هم متصور است (جزئیات بیشتر).
در حالی که مذاکرات در وین در جریان است، پولیتیکو به نقل از برخی «مقام‌های نزدیک به مذاکرات» مدعی شد که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. البته پولیتیکو به نقل از منابعی دیگر هم عنوان کرد که هیچ تاریخ ثابتی در خصوص زمان توافق در نظر گرفته نشده، از سوی دیگر دیپلمات‌های سه کشور اروپایی هفته پیش در بیانیه‌ای (+) با بیان این‌که نمی‌خواهند برای مذاکرات «ضرب‌الاجل‌های ساختگی» تعیین کنند، اعلام کردند که برای حصول توافق «چند هفته زمان» وجود دارد و نه چند ماه.
در همین خصوص نیز «سعید خطیب‌زاده» دیروز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران در ارزیابی از آینده مذاکرات خاطرنشان کرد: الان بسیار زود است که بتوانیم قضاوت کنیم که آمریکا و سه کشور اروپایی با این دستورکار واقعی آمدند که متعهد شوند به تمامی ابعاد رفع تحریم. توافق‌هایی را در دور هفتم داشتیم و در چند روز اول دور هشتم پیشرفت‌هایی را داشتیم و این منوط به این است که ببینیم طرف مقابل با جدیت وارد می شود. ما در چهار حوزه تحریم، هسته‌ای، تضمین و راستی آزمایی پیشرفت‌هایی را داشتیم در برخی حوزه‌ها بیشتر و در برخی حوزه‌ها کمتر. امروز روزی است که طرف‌های مقابل باید تعهد خود را نشان دهند و نشان دهند در حوزه‌هایی که کمتر پیشرفت داشتیم مثل حوزه رفع تحریم‌ها یا حوزه تضمین‌ها و راستی آزمایی می‌توانیم پیشرفت‌هایی داشته باشیم.
خطیب‌زاده تصریح کرد: هیچ ضرب الاجل ساختگی را نمی‌پذیریم و امیدواریم خودشان هم به آن ضرب الاجل‌های ساختگی باور نکنند. بیایند برای یک تفاهم خوب برسیم.
وی گفت که در حوزه‌هایی که مربوط به اجرای تعهدات طرف‌های مقابل بوده پیشرفت‌های ما کمتر بوده.
در این میان نیز نشریه پولیتیکو به برخی از محورهای اختلاف بین ایران و طرف‌های غربی اشاره کرده و یکی از اختلافات را سانتریفیوژهای پیشرفته ایران برشمرده و افزوده است: برخی از کشورها ترجیح می‌دهند ایران سانتریفیوژهای پیشرفته‌اش را تخریب کند، حال آنکه ایران ترجیح می‌دهد آنها را انبار کند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان این‌که امروز توپ در زمین غربی‌ها و آمریکاست که نشان دهند که آمده‌اند به وین به یک تفاهم در کمترین زمان ممکن برسند، یادآور شد: مثل روز اول که به وین رفتیم با تمام توان به وین رفته‌ایم برای این که به توافق برسیم. اگر دوستان در وین بدانند که بیشتر از برجام نمی‌توانند تعهد هسته‌ای از ما بخواهند و کمتر از برجام هم نمی‌توانند تعهداتشان را انجام دهند، معتقدم خیلی زود می‌توانیم به توافق خوب در وین برسیم.
همزمان با این دور از مذاکرات که از روز گذشته در وین آغاز شد «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی (+) در اظهاراتی با بیان این‌که این رژیم مخالف توافق خوب کشورهای غربی با ایران نیست، گفت این رژیم در تلاش است تا بر متن توافق احتمالی اعمال نفوذ کند که واکنش حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه را به همراه داشت و وی در توئیتی در این باره نوشت: اظهارات آشفته وزیر خارجه رژیم جعلی اسرائیل در قبال ملت بزرگ ایران، مصداق این ضرب المثل معروف ایرانی است که« شتر در خواب بیند پنبه دانه، گهی لپ لپ خورد گه دانه دانه». با اقتدار و عقلانیت از حقوق ، منافع و پیشرفت ملت دفاع می‌کنیم. صهیونیسم جایی در آینده جهان ندارد.
مقامات رژیم صهیونیستی که پیش از حصول توافق وین نیز تلاش‌هایی زیادی را صورت دادند که این توافق صورت نگیرد و بعد از خروج ترامپ از برجام کماکان به کارشکنی‌ها ادامه دادند، در چند ماه اخیر که مذاکرات برای احیای برجام از سر گرفته شد، نارضایتی خود را پنهان نکردند و در اظهارات متعدد خواستار توقف این مذاکرات شدند و در همین راستا نیز وزیر خارجه رژیم صهیونیستی (+) هفتم دی ماه و یک روز بعد از آغاز دور هشتم مذاکرات وین با بیان این‌که ایران نه فقط مشکل این رژیم بلکه تمام جهان است، بار دیگر خواستار توقف کل ساختار برنامه هسته‌ای ایران شد.
از سوی دیگر، در هفته‌ای که گذشت عکس منتشر شده از دیدار «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین و مذاکره کننده ارشد این کشور با «رابرت مالی» رئیس هیأت آمریکایی در وین واکنش‌هایی را در فضای مجازی و رسانه‌ها به همراه داشت، آنچنان که دیروز سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی در این باره گفت: بین ایران و آمریکا مسیر مشخصی برای تبادل نظر بوده و مسیر مشخص هم به صورت مکتوب، مشخص و روشن برای این که سوء برداشتی وجود نداشته باشد به صورت مکتوب ولی غیررسمی وجود دارد که به آن نان پیپر (سند غیررسمی) گفته می‌شود و اینها هم از طریق هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام صورت می‌گیرد.
وی همچنین تصریح کرد که چیزی غیر از متن‌های مکتوب جمهوری اسلامی ایران داده نشده و هیچ پیام شفاهی یا خارج از متن های مکتوب بین ایران و آمریکا رد و بدل نشده است.
هیأت جمهوری اسلامی ایران در حالی در وین مشغول به مذاکره است که از زمان خروج آمریکا از برجام کمپین فشار حداکثری متوقف نشده است و حتی علیرغم آنکه دولت بایدن از آمادگی برای بازگشت به برجام سخن گفته ولی هیچ اقدام عملی را در این راستا صورت نداده به جز حرف. از سوی دیگر اروپایی‌ها هم در بی عملی مطلق و در همراهی کامل با آمریکا نه تنها تعهدات ۱۱ گانه‌ای را که بعد از خروج ترامپ از برجام متعهد شدند را عملی نکردند، در این مدت گاه و بی گاه نسبت به هرگونه اقدام صورت گرفته توسط ایران از جمله در حوزه هسته‌ای و دفاع موشکی واکنش نشان دادند. در این میان پرتاب موشک ماهواره بر سیمرغ واکنش فرانسه و آمریکا را به همراه داشت و وزارت امور خارجه فرانسه این اقدام محکوم کرد و آن را خلاف قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل خواند؛ آمریکا نیز از پرتاب این موشک ماهواره بر ابراز نگرانی کرد. البته سعید خطیب‌زاده به این ادعاهای بی اساس واکنش نشان داد و گفت: پیشرفت‌های علمی و تحقیقاتی از جمله در حوزه هوا - فضا را حق مسلم ملت ایران خواند و گفت: هیچ قطعنامه‌ای ایران را از برنامه تحقیقات فضایی و آزمایش‌های مرتبط از جمله در حوزه ماهواره برها منع نمی‌کند. (اینجا بخوانید)
* پنجره توافق تا ابد باز نمی‌ماند
مذاکرات در حالی در وین در جریان است که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که پنجره توافق تا ابد باز نخواهد ماند و در حالی که برخی طرف‌ها مدعی اتلاف وقت از سوی ایران شده‌اند، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در اظهاراتی تصریح کرد که هیچ شواهدی مبنی بر نقش ایران در کاهش سرعت مذاکرات «وین» برای احیای برجام وجود ندارد. جمهوری اسلامی ایران که در این مدت به تنهایی همه تلاشش را صورت داد که برجام زنده بماند، قطعا اسیر ضرب الاجل‌های ساختگی نخواهد شد و از سوی دیگر آنگونه که خطیب‌زاده هم اعلام کرد از این پس بار زنده نگهداشتن این توافق را به تنهایی بر دوش نخواهد کشید. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که برای تلف کردن وقت و انرژی مردم ایران در وین حضور ندارد، بلکه به دنبال حصول توافقی خوب در اولین فرصت ممکن است.
وین پایتخت اتریش در دور هفتم مذاکرات نیز ۱۴ روز میزبان هیأت‌های مذاکره کننده بود. مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز و ۱۲ آذر برای مشورت طرف‌های اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد که هیأت‌ها به پایتخت‌ها مراجعت کنند و بزودی به وین بازگردند که این دور از مذاکرات ششم دی ماه شروع شد.
«علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعد از این نشست اعلام کرد که در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود./فارس