پیش شرط لازم برای حذف ارز ترجیحی چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ ارز به عنوان کالایی تاثیر گذار در نرخ سایر کالاها و در کلیت اقتصاد مولفه مهمی است که حتی بخشی از سیاست گذاری دولت‌ها در طول دهه‌های اخیر بر این مبنا استوار بوده است. به این معنا که دولت‌ها بدون در نظر گرفتن آثار و تبعات دست کاری های مختلف در نرخ ارز و مولفه های تاثیر گذار در آن نمی‌توانند تصمیمی اتخاذ کنند، چرا که بحران های اقتصادی ناشی از دست کاری نرخ ارز می‌تواند به شدت شدید باشد. یکی از مسائلی که همواره از آن سخن گفته می شود و برخی از اقتصاد‌دانان، دولت را بدان ترغیب می کنند تک نرخی کردن ارز است. عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز و استاد اقتصاد در گفت و گو با راهبرد معاصر به این سوال پاسخ داده است که دولت در حال حاضر می تواند ارز را تک نرخی کند؟

مرتضی افقه اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز در گفت و گو با راهبرد معاصر در پاسخ به این سوال که آیا دولت در حال حاضر، می تواند سیاست تک نرخی شدن ارز را در پیش بگیرد، گفت: تک نرخی شدن ارز زمانی در یک اقتصاد موفق خواهد بود و آثار خوبی خواهد داشت که اقتصاد درگیر مشکلات تحریمی و بحران های داخلی نباشد. هنگامی که اقتصاد دچار اصلاحات اساسی شده باشد و ساختارها برای فراهم کردن تک نرخی کردن ارز مهیا شده باشد، دولت می‌تواند اولین گام را به سمت تک نرخی شدن ارز بردارد.

وی در این باره افزود: تک نرخی شدن ارز زمانی مسیر می شود که اقتصاد در سالم ترین شرایط خود قرار داشته باشد، نه اقتصاد بیمار ایران که به دلیل سیاست گذاری های غلط گذشته حال وخیمی دارد و تحریم ها نیز بر شدت این وخامت افزوده است.

مرتضی افقه عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز در این باره افزود: در اقتصاد بحران زده‌ی حاکم بر ایران، دولت آقای رئیسی به این سرعت نمی تواند تک نرخی شدن ارز را کلید بزند، چون منجر به بحران های شدید اقتصادی می شود. همانگونه که در دوران آقای رفسنجانی برای تک نرخی کردن ارز تلاش‌هایی صورت پذیرفت و ارز دو ماه تک نرخی باقی ماند، اما بعد از آن ناچار شدند دوباره ارزهای کنترل شده و قیمت گذاری شده را در دستور کار قرار دهند.

وی در این باره با اشاره به تجربه دولت اصلاحات نیز گفت: شاید تنها به دلیل افزایش درآمدهای نفتی آن هم در دوره کوتاهی در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی، ارز تک نرخی شد، اما بعد از آن تا کنون هیچگاه موفق به اجرای تک نرخی کردن ارز که تبعات و پیامدهای بحران زایی برای اقتصاد داشته باشد، نشده ایم.

استاد اقتصاد درباره شرایط کنونی اقتصاد و عدم امکان تک نرخی کردن ارز گفت: در حال حاضر به هیچ وجه امکان تک نرخی کردن ارز وجود ندارد. اگر شرایط اقتصاد ایران با اصلاحات ساختاری و اساسی، ایده آل شود آن زمان می توان ارز را تک نرخی کرد.

وی در این باره توضیح داد: مثلا دولت می تواند نرخ ارز را در حدود نرخ فعلی دلار یعنی 30 تومان اعلام کند. اما تا زمانی که اقتصاد دچار اصلاحات ساختاری نشده دست کاری نرخ ارز یا تک نرخی کردن ارز پیامدی به جز وارد کردن شوک به قیمت ها ندارد.

مرتضی افقه افزود: متاسفانه به دلیل توصیه‌های اقتصاد خوانده های لیبرال با تجویز چنین نسخه هایی برای اقتصاد ایران، چندین بار شاهد تحمیل شوک های سنگین بر اقتصاد ایران بوده ایم. شوک هایی که سرانجامی به غیر از فقیر تر شدن مردم و کوچک تر شدن سفره ها و تورمی شدن اقتصاد نداشته اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز در پایان خاطر نشان کرد: اقتصاد خوانده های لیبرال تا کنون نتوانسته اند سخن خود را در رابطه با آثار و معجزاتی که از تک نرخی شدن ارز بیان کرده‌اند را اثبات کنند. از این رو انتظار می رود دولت در شرایط کنونی اقتصاد، یعنی تا زمانی که ثبات و آرامش در اقتصاد حاکم نشده، تک نرخی شدن ارز را دنبال نکند. تک نرخی شدن ارز در وضعیت کنونی اقتصاد نه تنها دستاوردی نخواهد داشت، بلکه با بغرنج تر کردن شرایط، کنترل اقتصاد و معیشت را از دست دولت خارج می کند.