معنای مذاکره در بیانات رهبرانقلاب
بازنمایی سخنرانی اخیر رهبرانقلاب در دیداری تصویری مردم قم از معنای مذاکره توسط برخی رسانه‌ها چنان انجام شد که گویی رهبرانقلاب در دولت جدید موافق مذاکره هستند و در دولت قبل مخالف. روندنگاری بیانات رهبرانقلاب می‌تواند در تبیین اصل ماجرا کمک کند. در این گزارش تشریح این مسئله را بخوانید.
به گزارش راهبرد معاصر؛ روایت مذاکرات: " عدم تسلیم در برابر دشمن مستکبر؛ این جزو اصول انقلاب است. تسلیم نباید شد؛ زورگویی دشمن را نباید تحمّل کرد؛ اینکه ما با دشمن مِن‌باب‌مثال یک وقتی مذاکره کنیم، صحبت کنیم، تعامل کنیم، این یک حرف دیگر است. انقلاب به ما میگوید که در مقابل زورگویی و حرف زور دشمن، نباید تسلیم شد". این جمله‌ای است که رهبرانقلاب در دیدار چند روز قبل خود با مردم قم بیان فرمودند.
رسانه‌های ضدانقلاب، این سخن را به معنای جواز مذاکره در این دولت تعبیر کردند و برخی نیز تلاش کردند نشان دهند مذاکرات در دولت جدید مجاز شده است و قبل از این، نگاه رهبر انقلاب متفاوت بوده است.
سال ۹۲ رهبرانقلاب: مصلحت بدانیم مذاکره می‌کنیم؛ معنای این مذاکره مستاصل شدن نیست
رهبرانقلاب ۱۹ دی ماه ۱۳۹۲ در خصوص مذاکره با طرف‌های غربی می‌فرمایند: "می‌گویند ما تحریم کردیم، ایران مجبور شد بیاید پای میز مذاکره، نه، [این‌طور نیست]. ما قبلاً هم اعلان کردیم، قبل از این حرفها هم ما گفتیم [که] نظام جمهوری اسلامی درباره‌ی موضوعات خاصّی که مصلحت بداند، با این شیطان برای رفع شرّ او و برای حلّ مشکل، مذاکره میکند؛ معنای این آن نیست که این ملّت مستأصل شده است، ابداً ".
سال ۹۴ رهبرانقلاب: من هیچ‌وقت به مذاکره با آمریکا خوشبین نبودم
رهبرانقلاب در ۲۰ فروردین ۱۳۹۴ در خصوص خوشبین نبودنشان به مذاکره با آمریکا می‌گویند و علت آن را توضیح می‌دهند. ایشان می‌فرمایند: "...من البتّه هیچ‌وقت نسبت به مذاکره‌ی با آمریکا خوشبین نبودم. نه از باب یک توهّم بلکه از باب تجربه؛ تجربه کردیم. حالا اگر یک روزی ــ ما که در آن روز قاعدتاً نخواهیم بود ــ شماها ان‌شاءالله در جریان حوادث و جزئیّات و یادداشت‌ها و نوشته‌های این روزها قرار بگیرید، خواهید دید که این تجربه‌ی ما از کجا حاصل شده؛ تجربه کردیم".
اول فروردین سال ۱۳۹۲ نیز همین مسئله را به نحو دیگری تشریح کردند و فرمودند: "... من به این گفتگوها خوشبین نیستم. چرا؟ چون تجربه‌های گذشته‌ی ما نشان میدهد که گفتگو در منطق حضرات آمریکائی به این معنی نیست که بنشینیم تا به یک راه حل منطقی دست پیدا کنیم ــ منظورشان از گفتگو این نیست ــ منظورشان از گفتگو این است که بنشینیم حرف بزنیم تا شما نظر ما را قبول کنید! هدف، از اول اعلام شده است؛ باید نظر طرف مقابل قبول شود. لذا ما همیشه اعلام کردیم و گفتیم که این، گفتگو نیست؛ این، تحمیل است و ایران زیر بار تحمیل نمیرود. من به این اظهارات خوشبین نیستم، اما مخالفت هم ندارم".
آیا مذاکره با استکبارستیزی قابل جمع است؟
اول باید گفت استکبار یعنی چه؟ رهبرانقلاب در ۱۲ آبان سال ۱۳۹۲ این سوال را پاسخ می‌دهند:" استکبار یک تعبیر قرآنی است؛ در قرآن کلمه‌ی استکبار به کار رفته است؛ آدم مستکبر، دولت مستکبر، گروه مستکبر، یعنی آن کسانی و آن دولتی که قصد دخالت در امور انسانها و ملّتهای دیگر را دارد، در همه‌ی کارهای آنها مداخله میکند برای حفظ منافع خود؛ خود را آزاد میداند، حقّ تحمیل بر ملّتها را برای خود قائل است، حقّ دخالت در امور کشورها را برای خود قائل است، پاسخگو هم به هیچ‌کس نیست؛ این معنای مستکبر است".
با چنین تعریفی معنای استکبار ستیزی چه می‌شود؟ ایشان در همان سخنرانی می‌فرمایند: " مبارزه‌ی با استکبار یعنی چه؟ یعنی در درجه‌ی اوّل زیر بار این زورگویی نرفتن؛ معنای استکبارستیزی یک چیز پیچ‌وخم‌دارِ پیچیده‌ای نیست؛ استکبارستیزی یعنی یک ملّتی زیر بار مداخله‌جویی و تحمیل قدرت استکبارگر یا انسان مستکبر یا دولت مستکبر نرود؛ این معنای استکبارستیزی است".
اگر دو مولفه بالا را کنار هم بگذاریم مفهوم استکبارستیزی و مذاکره زمانی قابل جمع است که زیر بار تحمیل خواسته‌های دشمن نرویم. خب برای روشن شدن ماجرا ناگزیر باید بدانیم هدف تحمیلی دشمن چیست؟
هدف دشمن دقیقا چیست؟
رهبرانقلاب در ۲۸ بهمن ۱۳۹۱ در پاسخ به این سوال می‌فرمایند: " [در حرفهای آمریکایی‌ها] این معنا کاملاً خودش را نشان میدهد: بیائیم بنشینیم تا ایران را قانع کنیم که از غنی‌سازی دست بردارد؛ از انرژی هسته‌ای دست بردارد".
ایشان در دوم تیرماه سال ۱۳۹۴ نیز این سوال را اینگونه پاسخ می‌دهند: " هدف اینها [آمریکایی‌ها] ریشه‌کن کردن و از بین بردن صنعت هسته‌ای در کشور است؛ هدف این است، دنبال این هستند؛ قصدشان این است که ماهیّت هسته‌ای کشور را از بین ببرند... اینها قصد دارند که نگذارند این حرکت هسته‌ای کشور، صنعت هسته‌ای یک کشور با اهدافی که نظام جمهوری اسلامی دارد تحقّق پیدا کند".
هدف جمهوری اسلامی ایران چیست؟
رهبرانقلاب در همان سخنرانی دوم تیرماه ۱۳۹۴ می‌فرمایند: "ما دنبال از بین بردن و برداشتن تحریمها هستیم؛ هدف ما از این مذاکرات لغو تحریمها است؛ جدّاً دنبال این هستیم که این تحریمها لغو بشود".
ایشان در ۱۹ دی ماه سال ۱۳۹۹ نیز می‌فرمایند : " بحث میکنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلاً مسئله‌‌ی ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه‌ی منطقی ما و مطالبه‌ی عقلانی ما است، رفع تحریمها است؛ تحریمها باید برداشته بشود. این حقّ غصب‌شده‌ی ملّت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا -که آویزان به آمریکا و دنباله‌روِ آمریکا است- وظیفه دارند این حقّ ملّت ایران را اداء کنند".
منطق درونی رمز انسجام بیانات رهبرانقلاب
آنچه از سوی رهبرانقلاب طرح می‌شود به دلیل انسجام نظام اندیشه ایشان، دارای یک منطق و استدلالی است که اگر نکات سالهای قبل را نیز کنار هم قرار دهیم منطق درونی آنها شفاف‌تر می‌شود. همانطور که در ابتدای گزارش آمد آنچه در سخنرانی اخیر ایشان از معنای مذاکره به معنای عدم تسلیم مطرح شد سالهای قبل نیز در ابتدای دولت پیشین طرح شده بود و اساسا نکته متعارضی تلقی نمی‌شود. اصل همان است که گفته شد. عدم پذیرش تحمیل جریان استکبار مسئله اصلی در تداوم مذاکرات توسط دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران است./ فارس