سونامی سالمندی در انتظار ایران-راهبرد معاصر
مرحله دوم انتخابات مجلس ۲۱ اردیبهشت برگزار می‌شود آرای نمایندگان از مجلس بعدی شفاف اعلام می‌شود دیدار وزیر دفاع سوریه با سرلشکر باقری احراز تخلف انتخاباتی در لنجان/ تأیید کلی انتخابات خبرگان برنامه تامین ۵۰۰۰ اتوبوس در سال ۱۴۰۳ صمصامی: با دست فرمان فعلی بانک مرکزی تورم مهار نمی‌شود آخرین قیمت طلا، سکه، دلار و ارز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ خرید خودرو متوقف شد+ جدول قیمت ها تورم بخش صنعت در دی ماه اعلام شد مشتری جدید پرسپولیس از راه رسید گل خاص استقلال محصول مشترک دو چپ‌پا مخبر: نقاط حادثه‌خیز درون و برون‌شهری، سال آینده برطرف شوند آماده‌باش مدیریت بحران به فرودگاه‌های ۵ استان وضعیت بورس امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ ثبت رکورد متوسط قیمت مسکن ۱۷۰ میلیونی در منطقه یک ستاره‌های پرسپولیس و استقلال از ایران رفتند منتخبان مجلس دوازدهم با آیت الله رئیسی دیدار می‌کنند احتمال وقوع سیلاب‌های نوروزی نرخ تورم سالانه و نقطه به نقطه مسکن تهران کاهش یافت آخرین قیمت پژو، تیبا، دنا، سمند، شاهین و کوییک + جدول پسر بازیکن سابق استقلال گزینه جانشینی بیرانوند امکان معامله خودرو در سایت های اینترنتی فراهم شد وضعیت راه های کشور امروز 28 اسفند 1402/ جاده چالوس یکطرفه شد پرواز چارتری در ایام نوروز ممنوع است کنایه سنگین ستاره پرسپولیس به لیست جدید تیم ملی ابلاغیه کمیته انضباطی به استقلال و پرسپولیس واکنش جدید عزت‌اللهی به مذاکره با استقلال و پرسپولیس منوچهر منطقی از معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صنعت رفت قیمت جهانی طلا امروز 28 اسفند 1402 قیمت جهانی نفت امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ آیت الله رئیسی در جمع روحانیون: همه شاخص‌های تورم با اقدامات دولت کاهشی شده‌ است وزیر کار: حق عائله‌مندی به حقوق کارگران اضافه می‌شود+ جزئیات و مبلغ بیانیه کمیته ویژه منتخب رئیس‌جمهور برای بررسی ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ اعلام برنامه مسابقات هفته‌های ۲۲ تا ۲۴+ زمان بازی‌های استقلال و پرسپولیس صحت انتخابات در ۸۱ حوزه انتخابیه دیگر تایید شد ترکیب احتمالی استقلال مقابل هوادار زمان برگزاری دیدار پرسپولیس در جام حذفی مشخص شد ۵ منتخب مجلس هزینه‌های انتخاباتی خود را اعلام کردند واکنش صدیقی به موضوع زمین خواری در حوزه علمیه ازگل آخرین قیمت سمند، شاهین، تیبا، دنا، رانا و کوییک + جدول سکوهای فیلتر شده با ابزارهای فنی در اختیار مردم قرار می‌گیرند دور دوم انتخابات مجلس در ۸ حوزه الکترونیکی برگزار می‌شود آیت الله رئیسی: برداشتن گام‌های بلند در زمینه هوش مصنوعی مورد تأکید دولت است پاسخ جالب شهاب زاهدی به ماجرای جدایی از پرسپولیس رئیس جمهور: دولت تمام توان خود را برای آرامش خانواده‌ها به کار گرفته است واکنش‌ها به انتخابات ریاست جمهوری در روسیه نتانیاهو بار دیگر از حمله به رفح گفت حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد فارین افرز: آمریکا نمی‌تواند طالبان را منزوی کند کتائب حزب‌الله: بغداد به آمریکایی‌ها مصونیت دهد، درهای جهنم گشوده خواهد شد اعتراف فرمانده سنتکام درمورد پهپادهای یمنی ترامپ بایدن را به مناظره تلویزیونی فراخواند دیدار وزیر دفاع طالبان با امیر قطر ایران خواستار اخراج رژیم صهیونیستی از کمیسیون مقام زن شد اولیانوف خواستار پایبندی آژانس به دستور کار فنی در قبال ایران شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است محمد امین‌نژاد سفیر ایران در فرانسه شد حزب الله: آمریکا در کنار یک محموله کمک به غزه، 100 هواپیمای حامل موشک می‌فرستد جمهوری آذربایجان: گفت‌وگو با تهران درباره ازسرگیری فعالیت سفارتمان در جریان است جنگ غزه در 153مین روز؛ شمار شهدا به 30800 نفر رسید وزیر خارجه چین: از عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل حمایت می‌کنیم سوئد امروز رسما عضو ناتو می‌شود نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال علت قطعی آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی اعلام شد اعلام زمان نتایج آزمون دکتری «Ph.D» سال ۱۴۰۳ آتش سوزی عمدی در لواسانات؛ شرور عربده‌کش دستگیر شد آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته ۱۴۰۳ آغاز شد جزییات ساخت خانه توسط چینی ها اعلام شد رئیس پلیس پایتخت: راهپیمایی تهران در امنیت کامل برگزار شد تربیت معلم در انحصار دانشگاه فرهنگیان یا مشارکت سایر دانشگاه‌ها؟ آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا درگذشت مجری با سابقه تلویزیون اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور در گفتگو با راهبرد معاصر مطرح کرد؛

سونامی سالمندی در انتظار ایران

صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور در گفتگویی با اشاره به پیامدهای هولناک پیری جمعیت در ایران گفت: اگر امروز از هر ۱۰ ایرانی یک نفرشان سالمند می‌باشد تا سه دهه آینده از هر ۳ ایرانی یک‌نفرشان سالمند بالای ۶۰ سال خواهد بود. مسئله یک یاد شده را می‌توان ابر بحرانی برای آینده کشور قلمداد نمود. کشورمان هم‌کانون پایین‌ترین نرخ باروری در دنیای اسلام، غرب آسیا و شمال آفریقا را به خود اختصاص داده است.
صالح قاسمی؛ دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور
تاریخ انتشار: ۱۶:۰۶ - ۲۸ دی ۱۴۰۰ - 2022 January 18
کد خبر: ۱۱۷۹۰۳

سونامی سالمندی در انتظار ایران

 

به گزارش راهبرد معاصر؛ کارشناسان مدت‌هاست در خصوص سونامی قریب الوقوع سالمندی در ایران هشدار می‌دهند، اتفاقی که به همراه خود آسیب ها و معضلات بسیاری به همراه می آورد. اما چرا جوانی جمعیت دهه ۶۰ ایران تا چند سال دیگر به جمعیت سالمندی و عواقب ناشی از آن می رسد، تا جایی که عنوان می‌شود تا سال ۱۴۲۰ ایران جزو پیرترین کشورهای دنیا خواهد بود. برای بررسی بیشتر این امر راهبرد معاصر با صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور، نویسنده و پژوهشگر مصاحبه ای داشته است که در ادامه می خوانیم.


*جناب قاسمی! چرا عنوان میشود در حوزه جمعیت با وضعیت بحرانی مواجهیم؟

عبارت بحران یا به تعبیر دقیقتری که بنده اخیرا به کار میبرم ابر بحران جمعیت کشور ناشی از آمارهایی است که ما پیش رو داریم و اگر ما این را ابر بحران می‌نامیم به این خاطر است که آمارها آنقدر هولناک و ناراحت کننده هستند که ما واقعا می توانیم تعبیر ابر بحران را اطلاق کنیم ضمن این که دامنه‌های این بحران نه فقط ساختارهای اقتصادی بلکه کلیه ساختارهای کشور را به شدت متاثر خواهد کرد.


از طرفی با فاکتورهای اجتماعی بسیاری در پی این بحران مواجهیم مثلا در مورد خانواده، انقلاب خانواده خواهیم داشت که محصول این ابر بحران خواهد بود. مشکلات عقیدتی و سیاسی، بوجود آمدن پدیده‌های بسیار پیچیده اجتماعی و سیاسی که اجازه می‌دهد ما لفظ ابربحران را به کار ببریم. ما در بسیاری از آمارهای جمعیت شناسی رکوردهایی را برای کشورمان ثبت کردیم که در طول تاریخ ایران بی سابقه بودند، به عنوان مثال نرخ رشد جمعیتی که امروز به ۰.۷درصد و بلکه کمتر از این مقدار رسیده در ابتدای انقلاب اسلامی حدود ۳.۹ درصد بوده حتی در آخرین سرشماری یعنی سال ۹۵ این آمار ۱.۲ درصد بود اما این نرخ رشد بشدت درحال کاهش است و ما امروز به نرخ رشد ۰.۷ درصد یعنی کمترین نرخ رشد طول تاریخ ايران رسیده‌ایم.


در حدود ۱۵ سال آینده این نرخ رشد قریب به صفر و پس از آن به نرخ رشد منفی خواهیم رسید که یعنی کاهش جمعیت کل و این بدان معناست که واقعا شاخص‌ها هشدار دهنده هستند.


دومین شاخص نرخ باروری است که یعنی میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن این شاخص در سال ۶۵ حدود ۶.۵ فرزند به ازای هر زن بوده(در همان سال نرخ باروری در کلانشهرها حدود ۵ فرزند به ازای هر زن بوده) که در حال حاضر این شاخص به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن رسیده که یعنی نزدیک ۱.۵ فرزند که این هم میانگین کل میباشد و در کلانشهرهایی مثل تهران و اصفهان و... حدود ۱.۳ فرزند به ازای یک زن میباشد و یا در استان‌های بسیار سالمند مثل گیلان و مازندران این نرخ به حدود ۱.۱ فرزند به ازای یک زن رسیده؛ این واقعا نادر است و پایین‌ترین نرخ باروری در دنیای اسلام، غرب آسیا و شمال آفریقا می‌باشد که به نام ایران ثبت شده است.


شاخص سوم نرخ سالمندی است، امروز ۱۰.۵ درصد جمعیت ما بالای ۶۰ سال و سالمند هستند، اما طی یک روند بسیار سریع در سه دهه آینده به بیش از ۳۰ درصد سالمندی در کشور خواهیم رسید. اگر امروز از هر ۱۰ ایرانی یکنفرشان سالمند میباشد تا سه دهه آینده که آینده نزدیکی در جمعیت شناسی است از هر ۳ ایرانی یکنفرشان سالمند بالای ۶۰ سال خواهد بود و آن دو نفر هم با میانگین سنی حدود ۴۰ سال خواهند بود. به این ترتیب ما بالاترین سرعت سالمند شدن را در جهان ثبت خواهیم کرد. کشورهایی بودند که در همین مسیر سالخوردگی را ثبت کردند اما این سیر در بازه‌های زمانی بیش از یک قرن یعنی حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰ سال طول کشید ولی متاسفانه ما این مسیر را طی ۲۵ تا ۳۰ سال داریم طی می‌کنیم و لذا باید تاکید داشت رکورد سالمند شدن جامعه، در ایران ثبت خواهد شد. شاخص پایانی شاخص تعداد تولد هاست که از ۱،۵۷۴،۰۰۰ تولد در سال ۹۴ تا سال ۹۹ به حدود ۱،۰۷۰،۰۰۰ تولد رسیده‌ایم و در واقع ما در یک بازه ۵ ساله ۵۰۰ هزار تولد سالانه را از دست داده‌ایم که می‌توانیم شیب کاهش تعداد تولدها را هم مشاهده کنیم. لذا شرایط جمعیت کشور بسیار ناراحت کننده‌است و می‌توانیم به آن‌ ابربحران نیز بگوییم.


*این بحران نشات گرفته از کدام شرایط و سیاست هاست و آمار و ارقام جمعیتی از ابتدای انقلاب تا امروز چه ترکیب جمعیتی را نشان می‌دهد؟

وضعیت موجود محصول چند چیز است: نخست سیاست‌های تنظیم خانواده غلطی که در اواسط دهه ۶۰ به بعد در کشور اعمال شد، این سیاست‌ها غیر کارشناسانه و رصد نشده بود و تداوم این سیاست‌ها هم یک رفتار بسیار غیر حرفه‌ای و غیر علمی بود. از همین بابت عرض میکنم یک پای موضوع قوانین و سیاست‌های غیر کارشناسانه است. نکته دوم تغییر سریع سبک زندگی مردم، تغییر نگرش آنها به زندگی، تغییر ارزش‌های اجتماعی، تغییر تعریف خانواده مطلوب و تعداد مطلوب فرزندان و... بود و این تغییرات فرهنگی بود که باعث این بحران شد. پدیده‌های اقتصادی و مشکلات اقتصادی هم آمد و در کنار این مشکلات فرهنگی مزید بر علت شد و باعث ماندگاری و پایداری این تغییر نگرش‌ها شد. لذا ریشه را در فرهنگ مید‌انم و مسائل اقتصادی را مزید بر این علت و تشدید کننده آن، اگرچه سیاست‌ها هم به خاطر غیر کارشناسانه بودن دخیل بوده‌اند.

 

*چرا ۲۰ سال آینده کشور به سمت سالمندی می رود و چطور کمتر از یک دهه برای جبران فرصت داریم؟

اینکه چرا گفتیم ۱۰ سال وقت داریم، گر چه امروز میگوییم حدود ۷ یا ۸ سال وقت داریم به این علت است که ما متولدین دهه ۶۰ را داشتیم که بیشترین تعداد تولد‌ها در کشور بودند و پس از آن متولدین دهه ۷۰ به شدت افت پیدا کردند. اگر امروز بخواهیم پیامدهای این چالش و بحران را به حداقل برسانیم می بایستی از فرصت فرزندآوری دهه شصتی‌ها استفاده کنیم و در واقع سود جمعیتی دهه شصتی‌ها باید فعال شود، اما چگونه؟ ببینید دهه شصتی‌ها امروز حدود ۳۰ تا ۴۰ سال سن دارند. اگر بانوان متولد دهه شصت از سنین باروری ایمن که حدود ۴۳ یا ۴۴ سالگی است عبور کنند و در واقع دهه شصتی‌هایمان از سنین باروری خارج شوند، آن وقت باید روی باروری دهه هفتادی‌هایی حساب کنیم که تعدادشان بسیار کمتر از دهه شصتی‌هاست. برای بهره‌مند شدن از فرزندآوری دهه شصتی‌ها تا متولدین نیمه دوم دهه شصت از سن باروری خارج بشوند حدودا می‌توانیم انتظار ۶ یا ۷ سال وقت را داشته باشیم. لذا امروز با بهترین فرض ما ۷ یا ۸ سال وقت داریم که این ابر بحران جمعیت را مدیریت کنیم و پیامدهای ناشی از آن را به حداقل برسانیم، نه اینکه از آن نجات پیدا کنیم بلکه باید این فرصت طلایی در پنجره جمعیت ایران را به درستی شناخته و به درستی از آن استفاده شود.


*آیا تنها ایران با این مشکل مواجه است یا این بحران دامن کشورهای دیگر را هم گرفته است؟

خیر فرآیند سال خورده شدن فرایندی است که در همه کشورهای دنیا اتفاق افتاده اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه: سرعت سالخورده شدن جمعیت ایران بسیار بالاست و در واقع ایران با سرعت رکوردشکنانه‌ای به سمت سالمندی می‌رود در حالی که در سال ۲۰۱۵ یعنی حدود ۶ یا ۷ سال پیش جمعیت ایران جمعیت جوانی بود اما تا سال ۲۰۴۵ یعنی ۳۰ سال بعد از ۲۰۱۵ و یا به تعبیری از امروز تا تقریبا ۲۵ سال آینده ایران به کشوری کاملا سالمند تبدیل خواهد شد. کشورهای دیگر مسیر جوانی تا سالمندی جمعیت را در بیش از یک قرن طی کرده‌اند اما ما این فاصله با در ۲۵ تا ۳۰ سال طی می‌کنیم و این پیامدهای سالخوردگی جمعیت را بشدت برای ما افزایش خواهد داد. ضمن اینکه کشورهای سالخورده از مقطع جوانی جمعیت‌شان حداکثر بهره‌برداری را انجام دادند و از حداکثر سود پنجره جمعیتی‌شان استفاده کرده و به یک کشور پیشرفته و صنعتی تبدیل شدند و پس از توسعه یافتگی به یک کشور سالمند تبدیل شده‌اند. تفاوتش اين است که ما در ایران پیش از اینکه یک کشور صنعتی و پیشرفته بشویم و پیش از توسعه یافتگی سالمند می‌شویم و این پیامدهای سالمندی جمعیت را برای ما صدچندان خواهد کرد و این تفاوت این روندها بین ایران و جهان است.

 

*راه های جبران چیست و طرح های مصوب کشوری مانند طرح جوانی جمعیت چگونه می تواند گره گشای این شرایط باشد در حالی که مردم از نظر اقتصادی برای افزایش جمعیت خانوار در تنگنا هستند؟

در این مورد باید دقت فراوانی داشت. نخست باید بدانیم بحران جمعیت راهکار دارد بدون اغراق و صریح و شفاف می‌گویم بحران جمعیت راهکار دارد و راه برون رفت؛ نکته این است که باید از تجارب جهانی استفاده کنیم و این تجارب را بومی‌سازی و در کشور خودمان پیاده کنیم به طور مشخص‌تر ببینیم کشورهایی که موفق شدند چگونه توانستند سیاست‌های جمعیتی را اعمال و نتیجه بگیرند. چنانچه کشورهای موفق در این عرصه دو راهبرد را پیش رو داشتند: ۱- اعطای مشوق‌های مالی ۲- فرهنگ‌سازی و اصلاح نگرش اجتماعی؛ و هر دوی اینها با هم توامان بوده چرا که هرکدام از اینها به تنهایی پاسخگو نیست؛ همین اتفاق در کشورما هم باید بیافتد. ما سیاست‌های جمعیت را در ۱۴ ماده داریم که در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ یعنی بیش از ۷ سال پیش ابلاغ شده و سیاست‌های بسیار دقیق و هوشمندانه‌ای است. اما متاسفانه قانونی برای اجرای این سیاست ها نداشتیم تا اینکه بالاخره قانون جوانی جمعیت تصویب شد. قانون جوانی جمعیت همین دو راهبرد اقتصادی و فرهنگی را سرفصل قانون‌گذاری خود قرار داده. البته نه قانون‌گذاران و نه کارشناسان هیچکدام مدعی نیستند که این قانون به تنهایی خواهد توانست همه مسئله جمعیت کشور را حل کند و خیلی روشن است که این قانون بخشی از پازل جمعیت کشور است. به عبارت دیگر و به تعبیر من این قانون قدم نخست تحول سیاست کلی جمعیت می‌باشد و باید با قدم‌های دیگری تکمیل بشود، اگرچه ممکن است ضعف‌هایی داشته باشد که هر قانون دیگری می‌تواند داشته باشد ولی فعلا تنها قانونی است که در اختیار داریم و این قانون هیچ بدیل دیگری هم ندارد.


به نظرم باید با یک عزم ملی و همگانی این قانون اجرایی شود؛ من گمان می‌کنم این قانون این ظرفیت را دارد که گفتمان جمعیت را تقویت و بشدت در دستگاه‌های اجرایی کشور جاری کند؛ نظام برنامه‌ریزی کشور باید نسبت به این موضوع حس مسئولیت پیدا کند، بویژه که ما در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ هم شاهد این هستیم که حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان برای اجرایی کردن جوانی جمعیت پیش‌بینی شده است. لذا من آن قانون را یک فرصت طلایی و بی‌نظیر میدانم بویژه که ما مضیقه زمانی ۸ ساله داریم، لذا لازم است که این اتفاق بیافتد و این قانون ظرفیت دارد که قدم نخست و قدرتمندی را در اجرای سیاست‌های کلی جمعیت بردارد.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
تحلیل های برگزیده