یادداشت اختصاصی «اسماعیل بشری»، کارشناس مسائل بین‌الملل
آیا روسیه به اوکراین حمله می‌کند؟
به نظر نمی‌رسد روسیه حمله نظامی به اوکراین را در دستور کار خود قرار داده باشد. بخش بزرگی از مانورهای روسیه نزدیک مرزهای اوکراین به این دلیل است که کشورها با دادن این امتیاز به روسیه که اوکراین به ناتو نپیوندد، مانع وقوع جنگ و درگیری شوند.
به گزارش راهبرد معاصر؛ با افزایش بحران بر سر مساله اوکراین و تشدید مخاصمات بین طرفین، مقامات آمریکایی و کشورهای اروپایی خواستار خروج اتباع خود از کشور اوکراین شدند. با اینکه رئیس جمهور فرانسه به روسیه سفر کرد تا در موضوع اوکراین توافقی به نفع طرفین ایجاد شود، اما معادلات درباره اوکراین همچنان شفاف شده نیست، لذا نمی توان وضعیت آینده را به درستی پیش بینی کرد.
آنچه که منجر به فراخواندن اتباع کشورهای مختلف از جمله آمریکا شده، خصوصاً در باره آمریکا این تحلیل به واقعیت نزدیک تر است که آمریکایی ها با فراخواندن اتباع خود، به دنبال عدم درگیری در تقابل ایجاد شده بین روسیه و ناتو هستند. قطعا حضور اتباع آمریکایی در اوکراین در صورت وقوع جنگ و درگیری نظامی برای آمریکا هزینه زا می شود. حضور اتباع آمریکایی در اوکراین و کشته شدن احتمالی آنها بر اثر درگیری نظامی، سران امریکا را مجبور می کند برای جواب دادن به چنین حملاتی، دخالت نظامی کنند.
معمولا در چنین شرایطی کشورها برای اینکه بهانه ای برای جنگیدن نداشته باشند و چون از جنگ جهانی دوم تا کنون روسیه و آمریکا درگیری و جنگ مستقیمی نداشته اند، و همواره سعی کرده اند وارد درگیری نظامی نشوند، قطعا به زیان همه کشورهای درگیر مساله از جمله آمریکا تمام می شود. هر چند در ابتدای امر درگیری بین آمریکا و روسیه ممکن است به صورت جنگ متعارف باشد، اما همیشه این خطر وجود دارد کشورهای دارنده تسلیحات غیر متعارفی چون سلاح هسته ای موضوعی برای استفاده از این تسلیحات به دست آورند. حمله ای که نتایج غیر قابل پیش بینی آن جهان را دچار مخاطرات عدیده ای می کند.
به هر حال روس ها بر این موضوع تاکید کرده اند که قصد درگیری و جنگ نظامی بر سر مساله اوکراین را با هیچ کشوری ندارند. اما آمریکا برای اینکه احیانا در صورت درگیری و کشته شدن اتباع خود یا براثر فشار افکار عمومی داخل آمریکا مجبور به حمله ای تلافی جویانه نشود، خواستار خروج اتباع خود از این کشور شده است. نکته مهم مذاکره کشورهای درگیر موضوع اوکراین برای دست یابی به نتایج بهتر و گریز از حمله نظامی است. به همین دلیل کشورهای یاد شده دائم در حال مذاکره هستند. ضمن اینکه بین بایدن و پوتین هم گفت و گوی تلفنی صورت گرفته است. بحران بر سر مساله اوکراین بالا گرفته است. اما اینکه به جنگ منجر شود چندان قطعیتی ندارد. به این خاطر که حمله به اوکراین منافع روس ها را در حال حاضر تامین نمی کند، لذا فایده ای برای آنها ندارد.
در صورت حمله نظامی روسیه به اوکراین، اگر سازمان ملل به دلیل حق وتوی روسیه و حمایت چین از روسیه نتواند علیه روسیه اقدام جدی انجام دهد ، ممکن است این مساله از طریق تحریم گسترده همه جانبه اقتصادی کمر شکن برای روسیه از سوی آمریکا اعمال شود. این موضوع هزینه سنگینی بر اقتصاد روسیه تحمیل می کند. با بالا رفتن قیمت نفت و گاز، تحریم به شدت به ضرر روس ها تمام می شود، در نتیجه روسیه به عنوان یکی از صادر کنندگان بزرگ و مهم گاز تحت فشار قرار می گیرد. با توجه به عبور از فصل زمستان و کاهش نیاز اروپا به گاز روسیه، در صورت تحریم روسیه متضرر می شود، بنابراین به نظر نمی‌رسد روسیه حمله نظامی به اوکراین را در دستور کار خود قرار داده باشد. بخش بزرگی از مانورهای روسیه نزدیک مرزهای اوکراین به این دلیل است که کشورها با دادن این امتیاز به روسیه که اوکراین به ناتو نپیوندد، مانع وقوع جنگ و درگیری شوند.