یادداشت اختصاصی حنیف غفاری، کارشناس مسائل بین‌الملل؛
چرا خطوط قرمز ناتو یک‌باره بی‌رنگ شدند؟!
پس از برگزاری دور اخیر مذاکرات مقامات اوکراینی و روسی در بحبوجه جنگ، مقامات اوکراینی تاکید دارند که کشورشان با درخواست روسیه مبنی بر عدم عضویت در ناتو و اتخاذ سیاست بی‌طرفی موافقت کرده‌اند. مقامات ناتو و رسانه‌های غربی، در مقابل این عقب‌نشینی آشکار اوکراین موضعی قابل تامل اتخاذ کرده‌اند! بسیاری از سیاستمداران غربی، در ظاهر با بی‌تفاوتی از این شکست راهبردی ناتو (که دلیل اصلی جنگ اوکراین بوده است) عبور کرده‌اند!
به گزارش راهبرد معاصر؛ شاید اگر بتوان تنها یک وجه اشتراک میان پروشنکو و زلنسکی دو رئیس جمهور سابق و کنونی اوکراین تصور کرد، اصرار هر دوی آنها در خصوص عضویت قطعی کشورشان در پیمان آتلانتیک شمالی بود. متعاقبا، سران ناتو از جمله ینس استولتنبرگ گسترش این سازمان به شرق را اجتناب ناپذیر و یک هدف راهبردی دانسته و نگرانی روسیه بابت محاصره ژئو استراتژیک خود توسط کشورهای مستعد عضویت در ناتو مانند اوکراین، گرجستان و مولداوی را غیر موجه می‌دانست! سرانجام اصرار غرب مبنی بر عضویت اوکراین در ناتو، مقدمات وقوع بحران‌های پایدار و سپس جنگ را فراهم ساخت. اکنون، پس از برگزاری دور اخیر مذاکرات مقامات اوکراینی و روسی در بحبوجه جنگ، مقامات اوکراینی تاکید دارند که کشورشان با درخواست روسیه مبنی بر عدم عضویت در ناتو و اتخاذ سیاست بی‌طرفی موافقت کرده‌اند.
بر این اساس، اوکراین متعهد خواهد شد تا نه تنها در ناتو، بلکه در هیچ پیمان نظامی جمعی (که مخالف منافع روسیه باشد) حضور پیدا نکند. اکنون، مقامات ناتو و رسانه‌های غربی، در مقابل این عقب‌نشینی آشکار اوکراین موضعی قابل تامل اتخاذ کرده‌اند! بسیاری از سیاستمداران غربی، در ظاهر با بی‌تفاوتی از این شکست راهبردی ناتو (که دلیل اصلی جنگ اوکراین بوده است) عبور کرده‌اند! سیاستمداران، نظامیان و صاحبان بسیاری از رسانه‌ها در غرب به گونه‌ای خط قرمز پررنگ و ظاهرا غیرقابل انعطاف اولیه ناتو مبنی بر «لزوم گسترش به شرق» را بی‌رنگ ساخته‌اند که گویا اساسا از ابتدا اوکراینی‌ها و آتلانتیکی‌ها اراده‌ای در خصوص عضویت در ناتو نداشته‌اند!
مطابق آخرین نتایجی که در مذاکرات استانبول حاصل شده است، اتخاذ سیاسی بی‌طرفی از سوی اوکراین به مثابه یکی از پیش شرط‌های اصلی صلح قطعی شده و اکنون طرفین مشغول بحث در خصوص موضوعات دیگر مانند به رسمیت شناختن الحاق کریمه به روسیه و استقلال لوهانسک و دونتسک هستند. نه تنها اوکراین، بلکه مولداوی نیز به عنوان یکی دیگر از کشورهای متقاضی عضویت در ناتو، از این خواسته عقب‌نشینی کرده‌اند. حتی برخی تحلیلگران اروپایی معتقدند با پایان یافتن جنگ اوکراین طی روزها یا هفته‌های آتی، تب و تاب به وجود آمده در برخی کشورهای اروپایی مانند سوئد و فنلاند در خصوص عضویت در ناتو نیز از بین خواهد رفت.
بدون شک اعضای ناتو نهایت تلاش سیاسی، رسانه‌ای و تبلیغاتی خود را به کار خواهند گرفت تا مانع از تمرکز افکار عمومی دنیا بر روی انهدام و از بین رفتن اصلی‌ترین خط قرمز راهبردی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی شوند! بی‌دلیل نبود که افرادی مانند هنری کسینجر استراتژیست مطرح حوزه سیاست خارجی آمریکا از قبل، نسبت به مخاطرات اصرار ناتو بر راهبرد «گسترش به شرق» هشدار داده بودند. اکنون نه تنها مسیر گسترش ناتو به شرق بیش از پیش مسدود شده است، بلکه اوکراین باید سالها با تبعات و آثار راهبردی، اقتصادی و سیاسی ناشی از وقوع یک جنگ تمام عیار در این کشور دست و پنجه نرم کند.