موج جدید همکاری بین ترکیه، آمریکا و اسرائیل

به گزارش راهبرد معاصر، دیدار رئیس جمهور آمریکا با سفیر ترکیه، از رویداد‌های مهمی بود که به عنوان نماد و نشانه‌ای از روابط رو به رشد آنکارا و واشنگتن قلمداد شد. اما با این حال، در مورد جزئیات این دیدار، هیچگونه اطلاعاتی منتشر نشد.

کل خبری که توسط سفارت ترکیه در واشنگتن و رسانه‌های آنکارا منتشر شده، در این حد است که رئیس جمهور آمریکا که معمولا سفرا را به کاخ سفید دعوت نمی‌کند، با سفیر ترکیه در اتاق بیضی کاخ سفید، دیدار و گفتگو کرده است.

ماموریت دشوار مراد بیگ

حسن مراد مرجان سفیر فعلی ترکیه در واشنگتن، از دیپلمات‌های قدیمی و باتجربه ترکیه که اتفاقا در کنار عبدالله گل، رجب طیب اردوغان، مولود چاووش اوغلو و دیگران، به عنوان یکی از موسسین حزب عدالت و توسعه شناخته می‌شود، همواره از دیپلمات‌های برجسته دستگاه دیپلماسی و از افراد معتمد و نزدیک به اردوغان بوده است.



پس از پیروزی بایدن، اردوغان حسن مراد مرجان را از توکیو به واشنگتن برد تا دل بایدن را به دست آورد. چرا که رئیس جمهور آمریکا در همان دوران کمپین انتخاباتی خود، به تندی علیه ترکیه و اردوغان صحبت کرده بود و البته اردوغان نیز با برخی اظهارات ناشیانه، آشکارا نشان داده بود که آرزومند پیروزی مجدد دونالد ترامپ است. در نتیجه آقای مراد مرجان، ماموریت سختی را بر عهده گرفت و مدت مدیدی تلاش کرد تا بتواند سران واشنگتن و آنکارا را به هم نزدیک کند.

وقتی که دو تحول مهم، جاده را هموار می‌کند

تلاش‌های مداوم حسن مراد مرجان و دیگر اعضای تیم شورای روابط ترک و آمریکا برای گرم کردن روابط ترکیه و آمریکا به نتیجه روشنی نرسید و تا همین حالا هم، بالاترین مقام آمریکایی دوران ریاست جمهوری آمریکا که به ترکیه سفر کرده، در سطح معاون وزیر (وندی شرمن) بوده است. چراکه تیم بایدن به شدت در مورد روابط ترکیه و روسیه گله‌مند بودند و اتفاقا جو بایدن، پس از تثبیت پایه‌های قدرت خود، علاوه بر آنکه موضوع تاریخی کشتار ارامنه توسط عثمانیان را به رسمیت شناخت، به طور کامل، ترکیه را از لیست تولیدکنندگان قطعات و خریداران اصلی اف ۳۵ نیز کنار نهاد. در نتیجه دلسردی و اختلاف ادامه پیدا کرد، تا این که دو اتفاق مهم روی داد:

۱. قدم نهادن دولتمردان آنکارا در مسیر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی اسراییل.

۲. حمله روسیه به اوکراین.

ترکیه قبلا از حضور در مجمع گاز شرق مدیترانه محروم مانده بود، اما حالا آمریکا چراغ سبز نشان داده و ظاهرا با نقش ترکیه در انتقال گاز سرزمین‌های اشغالی به اروپا، مخالفتی ندارد.

اشتیاق ترکیه و اسراییل

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه‌ای حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم نجم الدین اربکان) در گزارشی ویژه به موضوعاتی اشاره کرده که اصلی‌ترین دلایل موج جدید همکاری‌های ترکیه و آمریکا را بیان می‌کند. در این گزارش آمده است: «حمله روسیه به اوکراین باعث شد غرب به دنبال منابع جدید گاز طبیعی باشد. ادعا شده بود که سفر هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی اسرائیل به آنکارا و دیدار وی با رئیس جمهور اردوغان به درخواست واشنگتن انجام شده است. در حالی که مذاکرات برای انتقال گاز مدیترانه شرقی به اروپا از طریق ترکیه ادامه دارد، ادعا شده است که آمریکا نیز ممکن است در این روند مشارکت داشته باشد.»



ضیا آلتون یلدز، رئیس کمیسیون صنعت، بازرگانی، انرژی، منابع طبیعی، اطلاعات و فناوری پارلمان ترکیه گفته است: «ترکیه، همان طور که قبلا در جریان دو خط لوله TAP و TANAP نشان داد، با اعمال مدل ترانزیت گاز آذربایجان به اروپا و شرق مدیترانه فعال است. می‌توانیم گاز و نفت منطقه را به اروپا منتقل کنیم و این هدف جدید را در ساختاری پیش ببریم که مورد حمایت آمریکا باشد.

ضیا آلتون یلدز همچنین گفته است: «ماه گذشته یک سفر ۵ روزه به آمریکا داشتیم. مهم است که حجم تجارت فعلی ۲۸ میلیارد دلاری را به ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش دهیم. ما موضوعات دوجانبه مهمی را به طور جدی مورد بحث قرار دادیم. در حال حاضر مشکلاتی وجود دارد که وابستگی انرژی جهان به روسیه را روشن کرده و جنگ روسیه و اوکراین است که این مشکلات را به شکل جدی، آشکار کرده است. پیشرفت‌هایی مانند تضمین تنوع منابع و کشور‌ها در انرژی با همکاری مشترک در پروژه‌های آمریکا، ترکیه و اروپا، مورد بررسی قرار گرفته است. ایالات متحده مایل به حمایت از این امر است. ما این را به وضوح در مواضع آن‌ها دیدیم.»

از گاز تا اف ۱۶

حالا این واقعیت به شکل شفاف و بی تعارف به سران ترکیه منتقل شده که قرار نیست آن‌ها صاحب اف ۳۵ شوند. ترکیه، علاوه بر این که نمی‌تواند خریدار این هواپیما باشد، از لیست تولیدکننده قطعات نیز کنار گذاشته شد. مقامات آنکارا، در آغاز، به این تصمیم آمریکا اعتراض کردند. اما حالا آنان نیز کوتاه آمده‌اند و به این نتیجه رسیده اند که پافشاری فایده‌ای ندارد. حالا تیم اردوغان به این جمع‌بندی رسیده که در شرایط فعلی، حتی خرید اف ۱۶ نیز، یک موفقیت ارزشمند است و باید روی موضوع اف ۱۶ کار کرد. در دیار اخیر بین اردوغان و جو بایدن، این مساله مورد ارزیابی قرار گرفته و پاسخ رئیس جمهور آمریکا به همتای ترک خود، چنین بوده است: «من درباره این موضوع با کنگره صحبت می‌کنم و تلاش خواهم کرد.»

همه این‌ها در حالی است که واکنش اخیر اردوغان به تحولات فلسطین و نوع رویکرد او در قبال عملیات استشهادی فلسطینیان، موجب گله مندی و آزردگی خاطر مبارزین شده است.

در پایان باید گفت؛ گردش و تغییر مسیر در عرصه سیاست خارجی ترکیه ادامه دارد و حالا دستگاه دیپلماسی آنکارا امیدوار است تا با استفاده از فرصت‌های جدید، گاز سرزمین‌های اشغالی را به اروپا منتقل کند و در این عرصه، با آمریکا و اسرائیل، همراه شود. حال باید دید این اقدام ترکیه، تا چه اندازه بر روابط این کشور با گروه‌های مبارز فلسطینی، تاثیر می‌گذارد./تسنیم