معرفی کتاب عالیجناب برجام عبارت پردازی ناتمام
به گزارش راهبرد معاصر، سند برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) كه ميان دولت جمهوري اسلامي ايران و شش كشور ديگر (شامل انگليس، آلمان و فرانسه از طرف اتحاديه اروپا، به همراه امريكا، روسيه و چين) در تاريخ بيست و سوم تيرماه 1394 (برابر با چهارده ژولاي 2005) نهايي و تفاهم شد، يكي از مهم‌ترين اسناد تاريخي دولت ايران در دوران معاصر است. مهم‌ترين است چون آثار و تبعات تعهدات مندرج در سند براي سال‌ها خودش را بر سياست‌هاي راهبردي دولت‌هاي آتي ايران تحميل، و سايه آن بر مناسبات اقتصادي و مراودات مالي و پولي بين‌المللي كشور سنگيني مي‌كند.
این کتاب به برجام به مثابه يك كليت يكپارچه كه محصول روياهاي متناقض طرفين مذاكره‌كننده بود، نگریسته است و يك تحليل يا ارزيابي درون گفتماني مبتني بر آرايش واژگاني و عبارت‌پردازي از متن سند، بدون قضاوت ارزشي به خواننده ارائه داده است. هدف نویسنده ارائه يك تحليل مبتني بر نتايج يا نقد سياسي از سند برجام نيست، بلكه تحليل محتوي متن و درك مفهومي از عبارت‌پردازي فني آن است. يعني جايي كه متن و پيام آن، اصول و ديدگاه‌هاي طرفين را بازگو و ديكته مي‌كند.
در تحلیل برجام نویسنده تلاش کرده است تا این سند را بر پایه چهار ستون اصلی یک موافقت نامه بین المللی نقد و ارزیابی کند: نخست نوع و كيفيت تعهدات هر يك از طرفين متعاهد است. اين‌كه طرفين چه الزاماتي را پذيرفته‌اند و چه الزاماتي را تحميل كرده‌اند. دوم شيوه نظارت يا راست‌آزمايي نحوه و كيفيت ايفاي اين تعهدات توسط طرفين متعاهد است. به‌عبارتي چگونه و از طريق چه مكانيزم‌هايي مي‌توان از صحت و دقت عمل تعهدات هر يك از طرفين متعاهد اطمينان حاصل نمود. سوم چه مكانيزم‌هايي براي حل‌وفصل اختلافات احتمالي و تفسير رفتار يا برداشت‌هاي هر يك از طرفين مذاكره طراحي و تعبيه شده است و چهارم اين‌كه در صورت احراز قصور هر يك از طرفين متعاهد و اثبات ايراد يا صدمه به طرف مقابل يا نقض تعهد چه ابزارهايي براي جبران خسارت و پرداخت غرامت منصفانه به طرف ديگر پيش‌بيني شده است.
این اثر تحلیلی نشان می دهد که اگرچه مذاکره و تفاهم خوب است اما در واپسین تحلیل این متن سند و عبارت پردازی ان است که تعیین کننده و قابل استناد است و جایگاه و دستاوردهای طرفین مذاکره کننده را روشن می کند. این کتاب با تجزیه ارایش واژگانی برجام، نحوه عبارت پردازی در خصوص تعهدات هسته ایی کشور و رفع تحریم ها نشان می دهد که چرا تعهدات متقابل همسنگ در برجام وجود نداشته است و چگونه با این ارایش عبارت پردازی اقتصاد کشور در گروگان این سند باقی مانده است.
از منظر مولف، برجام عاليجناب است چون مهم‌ترين متغير خارج از مدل‌ها و محاسبات اقتصادي و اجتماعي است كه بالاترين تأثير و گران‌ترين نتايج را بر حيات سياسي و اقتصادي ايران از خود باقي گذاشته و خواهد گذاشت. عاليجناب است چون نتوانسته خود را از چنبره تحليل‌ها و كشمكش‌هاي عاليجنابان سياسي خارج كند و خود را از دسترس نقد و بررسي علمي و فني دور نگه داشته است. اين اثر بنا دارد تا اين سند را از پستو خارج كند و آن را به عرصه نقد عمومي بياورد. به منظور شفافیت بیشتر و سهولت دسترسی برای کارشناسان و محققان حوزه های سیاسی ، حقوقی ، اقتصاد بین الملل و قرارداد های بین المللی متن انگلیسی کامل برجام هم در انتهای کتاب و در پیوست شماره دو (2) امده است.
علاقمندان می توانند کتاب موصوف را از انتشارات و فروشگاههای معتبرکتاب سراسر کشور بویژه کتابفروشی های چرتکه و نور علم در خیابان 12 فروردین تهیه فرمایند.