ایران چه فرصت‌هایی برای افزایش تعاملات تجاری با قاره آفریقا دارد؟

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ قاره آفریقا طی سال‌های گذشته به طور میانگین، ۱ تریلیون دلار با جهان تجارت داشته، که ۵۰ درصد آن شامل صادرات این قاره به سایر کشور‌ها و ۵۰ درصد هم شامل واردات است. هم اکنون قدرت‌های جهانی رقابت برای حضور در قاره آفریقا را آغاز کرده‌اند. فرصت‌های زیادی در قاره آفریقا برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و پکن با آگاهی از این موضوع «ابتکار یک کمربند- یک راه» را به قاره آفریقا نیز بسط داده است. آمریکا و اتحادیه اروپا نیز تلاش‌هایی برای حضور پر رنگ‌تر در قاره آفریقا آغاز کرده‌اند. کارشناسان، قاره آفریقا را بازار مصرف مهمی در سال‌های آتی برای اقتصاد‌های مهم جهان می‌دانند. توجه داشته باشیم آفریقا قاره‌ای است با ظرفیت صادراتی بسیار گسترده که عملا برای صادرکنندگان ایران بکر و قابل توجه می‌باشد.

جعفر قنادباشی کارشناس ارشد مسائل آفریقا و سفیر سابق ایران در لیبی در خصوص ضرورت توجه به کشورهای آفریقایی در حوزه تجارت به «راهبرد معاصر»، گفت:  دولت سیزدهم  و آیت‌الله رئیسی در عرصه اجرایی کشور همواره تأکید کرده‌اند که تعامل با کشورهای همسایه و مسلمان جزء اولویت‌های سیاست خارجی این دولت است و در همین چارچوب با توجه به اینکه  اکثر کشورهای آفریقایی عضو جنبش عدم تعهد محسوب می‌شوند و بیش از نیمی از آن‌ها عضو سازمان همکاری اسلامی هستند بنابراین گسترش تعامل با آن ها باید حتما در دستور کار قرار بگیرد.

وی با اشاره به این موضوع که کشورهای آفریقایی بازار خوبی در حوزه تجارت برای ایران محسوب می‌شوند، افزود: با توجه به شرایط تحریمی که در کشور وجود دارد، آفریقا بازار بسیار خوبی برای ایران است که ما باید  بتوانیم دستاوردهای خود را از جمله در حوزه خدمات فنی و مهندسی به آفریقا صادر کنیم و ما نیز از توانمندی های آفریقا به خصوص در حوزه کشاورزی استفاده کنیم.

قناد باشی تصریح کرد:  ایران ظرفیت بالایی برای تجارت با 54 کشور آفریقایی دارد. حتی اعتقاد دارم تا 20 برابر وضع موجود می‌تواند افزایش پیدا کند. در حال حاضر بر اساس برخی آمارهای رسمی در حدود یک میلیارد و 200 میلیون دلار سطح صادرات ما به کشورهای افریقایی است و واردات ما از آفریقا زیر 100 میلیون دلار است. البته بخش‌های خصوصی هم در این زمینه چون آمار فعالیت خود را منتشر نمی‌کنند این عدد صادرات و واردات ممکن است کمی بالاتر باشد. اما مجموعا آمار واردات و صادرات ما بسیار ناچیز است.

این کارشناس مسائل آفریقا با تاکید بر اینکه ایران می‌تواند برخی از کالاهای مورد نیاز خود را با کشورهای آفریقایی تهاتر کند افزود: ایران به برخی از محصولات آفریقا نیازمند است که از جمله آن می‌توان به چای، موز، پنبه و کاکائو اشاره کرد. با توجه به شرایط آب و هوایی که در ایران وجود دارد امکان تولید برخی محصولات وجود ندارد در نتیجه ما می‌توانیم محصولات خود را از این کشورهای افریقایی تامین کنیم و همچنین آفریقا به خرما و مرکبات ایران نیازمند است که ما می‌توانیم از طریق خطوط دریایی به آنجا صادرات داشته باشیم و یک درآمد ارزی خوب در شرایط تحریم ایجاد کنیم.

سفیر اسبق ایران در لیبی با برشمردن قابلیت‌های تجاری و بین‌المللی که آفریقا می‌تواند با ایران داشته باشد، خاطر نشان کرد: آفریقا با آب و هوای متنوعی که شامل آب هوای مدیترانه‌ای، حاره‌ای و کویری است، دارای ظرفیت‌های گسترده‌ای است که ما نباید از آن‌ها غفلت کنیم. از جمله آن می‌توانیم به ظرفیت‌های معدنی اشاره کنم که هنوز برخی از آنها استخراج نشده است. همچنین آفریقا در اقیانوس اطلس هند دارای سواحل گسترده‌ای است که قابلیت‌هایی را برای ماهیگیری مشترک فراهم می‌کند. در کشتیرانی هم چون کشتی‌های ایرانی از مسیر دریای سرخ حرکت می‌کنند ما می‌توانیم از بنادر سودان، مصر لیبی، الجزایر برای پهلوگیری و مراودات تجاری استفاده کنیم.

قنادباشی با تاکید بر استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری مشترک گفت: باید به قابلیت‌های سرمایه‌گذاری مشترک توجه کنیم. در آفریقا اگر سرمایه گذاران ما وارد شوند می‌توانند در حوزه کشت فراسرزمینی و محصولاتی که از لحاظ هزینه و کمبود منابع در کشور ما صرفه تولید ندارد، ورود کنند. در حوزه دامپروری نیز می‌شود از ظرفیت‌های برخی کشورهای آفریقایی نظیر آفریقای جنوبی و آنگولا به دلیل پوشش مرتعی خوبی که در آنجا وجود دارد استفاده کرد و طرح‌های مشترک دامپروری را در آنجا افتتاح کرد.

وی ادامه داد: احداث پالایشگاه نفت از دیگر موارد سرمایه گذاری در این کشورها است که می‌تواند سود سرشاری هم برای بخش خصوصی و هم برای کشورمان به ارمغان بیاورد. متاسفانه برخی فکر می‌کنند کشورهای آفریقایی کشورهای فقیری هستند و حاضر به فعالیت در این کشورها نیستند در حالی که از نظر کشاورزی، مواد معدنی، بسیار ثروتمند هستند . در حال حاضر ما فقط از 26 درصد ظرفیت آفریقای جنوبی استفاده کردیم و از 74 درصد دیگر غفلت کرده‌ایم.

این کارشناس مسائل آفریقا  در پایان تصریح کرد: کشورهای آفریقایی چون در حال توسعه هستند. ما باید ظرفیت‌های اقصادی آن‌ها راشناسایی کنیم و ظرفیت‌های خودمان را نیر به آنها معرفی کنیم. در طول سال های اخیر شاهد حضور جدی تر کشورهایی چون چین، ترکیه و ژاپن، هند، مالزی در آفریقا هستیم و حتی بین این کشورها برای حضور فعال‌تر در این قاره رقابت وجود دارد، چرا که آن ها به درستی به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های آفریقا در دوران جدید آگاه هستند و این موضوعی است که ما نباید از آن غفلت کنیم تا بتوانیم میزان صادرات خود را بالا ببریم.