چند نکته مهم درباره گفتگو‌های احیای برجام در قطر
چیزی برای مذاکره وجود ندارد؛ بلکه طرفین – یعنی ایران و آمریکا - باید تصمیم نهایی خود را با میانجیگری اتحادیه اروپا در این زمینه بگیرند. در واقع نام این گفتگوها را باید «نشست دوحه» و نه «مذاکرات دوحه» دانست.
به گزارش راهبرد معاصر، بر طبق اعلام مقامات رسمی کشورمان و تایید مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دور جدیدی از تعامل ایران و طرف‌های غربی درباره‌ی روند احیای توافق هسته‌ای یا همان برجام، در روز‌های آینده در یکی از کشور‌های حاشیه خلیج فارس – احتمالا قطر – برگزار خواهد شد.
انتشار این خبر، بازتاب زیادی در فضای رسانه‌ای کشور داشت و زمینه‌ساز انتشار اخبار مختلف و شایعاتی در این زمینه شد. که بخش زیادی از این اخبار، ارتباطی با واقعیت ندارد و به نظر می‌رسد که اشاره به موارد زیر که روایت میدانی از گفتگو‌های پیش‌روست، به دقیق شدن تحلیل‌ها کمک فراوانی می‌کند:
چیزی برای مذاکره وجود ندارد؛ بلکه طرفین – یعنی ایران و آمریکا - باید تصمیم نهایی خود را با میانجیگری اتحادیه اروپا در این زمینه بگیرند. در واقع نام این گفتگوها را باید «نشست دوحه» و نه «مذاکرات دوحه» دانست که علت عدم حضور کشور‌های E۳ (فرانسه، آلمان، انگلیس) و روسیه و چین در این نشست هم به همین دلیل است.
هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا شکل نمی‌گیرد. برداشت‌های اشتباه از سخنان جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برخی رسانه‌های داخیل باعث ایجاد این شبهه شد که احتمالا و برای نخستین بار بعد از خروج غیرقانونی واشنگتن از توافق هسته‌ای، ایران پذیرفته که با آمریکا به صورت مستقیم گفتگو داشته باشد؛ در صورتی که چنین مساله‌ای نیست و تیم ایرانی به سبک سابق و با میانجیگری اروپا – بدون حضور مستقیم آمریکا – در این گفتگوها شرکت خواهد کرد.
علت اصلی شکل‌گیری این گفتگوها، تلاش اتحادیه اروپا برای به نتیجه رساندن فرایند مذاکرات وین به منظور احیای برجام است که در ماه‌های گذشته با مخالفت و سنگ‌اندازی جدی E۳ و اسرائیل و عربستان همراه بوده است. ماجرای بازداشت عجیب انریکه مورا، مسئول هماهنگ کننده مذاکرات وین در فرودگاه فرانکفورت و بعد از بازگشت از گفتگو‌های مثبت در تهران نیز این مساله را نشان داد. حالا، جوزف بورل به عنوان آخرین تلاش‌ها برای فاصله گرفتن از سه کشور اروپایی و سعی بر نجات اوضاع نابسامان اقتصادی اتحادیه که در روز‌های پساجنگ اوکراین وضعیت مناسبی ندارد، زمینه را برای نشست هسته‌ای در قطر فراهم کرده است.
طیف معتدل در دولت جو بایدن به دنبال زمینه‌سازی برای ارائه‌ی یک چهره منطقی از کاخ سفید پیش از سفر چند روز آینده‌ی بایدن به سرزمین‌های اشغالی و عربستان سعودی است. در واقع، با توجه به احتمال موضع‌گیری‌های تند سران آمریکا و اسرائیل علیه ایران در این سفر که نهایتا منجر به اعلام غیررسمی مرگ برجام می‌شود، نشست هسته‌ای در قطر می‌تواند زمینه را برای راه‌اندازی بازی مقصرانگاری یا همان BlameGame توسط آمریکا علیه ایران فراهم کند؛ یعنی ایران مقصر به بن‌بست رسیدن گفتگوها معرفی شود./تسنیم