رئیس‌جمهور: هرگونه توسعه‌یافتگی را باید فرع بر حفظ محیط زیست بدانیم

به گزارش راهبرد معاصر؛ آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان صبح امروز سه شنبه در اجلاس وزیران محیط زیست کشورهای منطقه که به ابتکار ایران در تهران برگزار شد، اظهار داشت: از ریاست سازمان محیط زیست و همکارانشان و همچنین اندیشمندان و صاحب‌نظرانی که موضوع محیط زیست را به عنوان دغدغه اصلی خودشان قرار دادند و نسبت به آن اندیشه، نظریه‌پردازی و پیگیری می‌کنند و اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل و تصمیمات را برای محیط، انسان ها، حیوانات، آبزیان و برای همه موجودات دنبال می کنند، تشکر می‌کنم.

وی افزود: حفظ محیط زیست و اکوسیستم مسئله بسیار مهمی است که امروز دغدغه همه مردم و همه کشورها به ویژه کشورهای منطقه است. به ویژه برای کشور های منطقه که این موضوع امروز اولویت ویژه‌ای برای آن‌ها دارد.

رئیس جمهور با بیان اینکه هرگونه توسعه یافتگی را باید فرع بر حفظ محیط زیست بدانیم، اظهار داشت: توسعه یافتگی اقتصادی صنایع مراکز صنعتی یک ضرورت برای همه کشور هاست. اما این توسعه یافتگی فرع بر حفظ محیط زیست است. تا محیط زیست برای مردم یک محیط امن و آرام نباشد، توسعه یافتگی در دل و جان مردم و در نظام های اقتصادی و اجتماعی به طور صحیح در جای خود قرار نمی گیرد.

وی ادامه داد: اگر هم قرار بگیرد هم آن صنعت و هم توسعه یافتگی و هم جان انسان ها تهدید می شود. به همین دلیل، مسئله حفظ محیط زیست بسیار مهم و دارای اولویت است که در دستور کار این نشست قرار دارد.

آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه از توجه کشور‌های همسایه به موضوع مهم و بین نسلی محیط زیست و لزوم محافظت از آن متوجه ساخته‌اند، حقیقتا خرسند هستم، خاطر نشان کرد: معتقدم این موضوع می‌تواند زمینه همکاری‌های بسیاری بین کشور‌ها باشد. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشور‌هایی است که در قانون اساسی خود به مسئله محیط زیست توجه کرده و آن را لازمه حیات اجتماعی رو به رشد برای بشر معرفی کرده است.

وی افزود: تخریب محیط زیست که خود معلول نابرابری‌های اجتماعی و سیاسی و همچنین استفاده غلط از طبیعت است یکی از عوامل مهم تضییع حقوق انسان هاست. در نگاه اسلام مفهوم خلقت فراتر از طبیعت است و بشریت نه تنها نسبت به محافظت از طبیعت مسئول است بلکه به عنوان کارگزاری از درون نظام خلقت الهی هرگونه رفتار، کردار و اندیشه او در تعادل این نظام موثر است؛ لذا یک انسان نیکوکار، اخلاقی و نهایتاً الهی دارای رابطه تعاملی با خلقت و نه بهره‌کشی از آن است. چنین انسانی دوام بخش نظام خلقت الهی است. این نگاه با نگاه برخی که باید به هر شکلی از طبیعت بهره جست کاملا متفاوت است.

رئیس جمهور بیان داشت: جهان کنونی با مشکلات فراوان زیست محیطی، فراتر از مرز‌های جغرافیایی و سیاسی روبروست. در منطقه غرب آسیا شاهد معضلات متعدد زیست محیطی همچون تغییرات آب و هوایی، طوفان‌های گرد و غبار و آلودگی‌های منابع زیستی روبرو هستیم. بدون تردید کاهش امنیت زیستی و غذایی ایجاد آلودگی ها، برداشت بی رویه از منابع تجدید ناپذیرپذیر و کاهش تنوع زیستی منجر به کاهش رفاه عمومی و مردم و تاثیر منفی بر اقتصاد و سلامت ساکنان این منطقه شده است.

وی افزود: از طرفی زیاده خواهی‌های نظام سلطه، تروریسم، محروم نگه‌داشتن دولت‌ها و ملت‌های منطقه از عرصه دانش، فناوری و مشارکت در تصمیم گیری سبب بروز چالش‌های محیط زیستی غیر قابل جبران گردیده است.

آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه از توجه کشور‌های همسایه به موضوع مهم و بین نسلی محیط زیست و لزوم محافظت از آن متوجه ساخته‌اند، حقیقتا خرسند هستم، خاطر نشان کرد: معتقدم این موضوع می‌تواند زمینه همکاری‌های بسیاری بین کشور‌ها باشد. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشور‌هایی است که در قانون اساسی خود به مسئله محیط زیست توجه کرده و آن را لازمه حیات اجتماعی رو به رشد برای بشر معرفی کرده است.

وی افزود: تخریب محیط زیست که خود معلول نابرابری‌های اجتماعی و سیاسی و همچنین استفاده غلط از طبیعت است یکی از عوامل مهم تضییع حقوق انسان هاست. در نگاه اسلام مفهوم خلقت فراتر از طبیعت است و بشریت نه تنها نسبت به محافظت از طبیعت مسئول است بلکه به عنوان کارگزاری از درون نظام خلقت الهی هرگونه رفتار، کردار و اندیشه او در تعادل این نظام موثر است؛ لذا یک انسان نیکوکار، اخلاقی و نهایتاً الهی دارای رابطه تعاملی با خلقت و نه بهره‌کشی از آن است. چنین انسانی دوام بخش نظام خلقت الهی است. این نگاه با نگاه برخی که باید به هر شکلی از طبیعت بهره جست کاملا متفاوت است.

رئیسی با اشاره به اینکه جهان کنونی با مشکلات فراوان زیست محیطی فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی روبروست، افزود: در منطقه غرب آسیا با معضلات متعدد زیست محیطی از جمله تغییرات آب و هوایی، طوفان‌های گرد وغبار و آلودگی‌های منابع زیستی مواجه هستیم.

رئیس جمهور ادامه داد: بدون تردید کاهش امنیت زیستی و غذایی، ایجاد آلودگی‌ها، برداشت بی‌رویه از منابع تجدیدناپذیر و کاهش تنوع زیستی، منجر به کاهش رفاه عمومی و تاثیر منفی بر اقتصاد و سلامت ساکنان این مناطق شده است. از طرفی زیاده‌خواهی‌های نظام سلطه، تروریسم، محروم نگه داشتن دولت‌ها و ملت‌های منطقه از عرصه دانش، فناوری و مشارکت در تصمیم‌گیری، سبب بروز چالش‌های محیط زیستی غیرقابل جبران شده است.

آیت‌الله رئیسی همچنین رویکرد برتری طلبانه دولت‌های غربی در طی قرن‌های گذشته و دست اندازی بدون حد و اندازه آنها بر منابع طبیعی به خصوص در کشورهای تحت استعمار و تولید انواع آلاینده‌ها در نقاط مختلف جهان برای رسیدن به توسعه اقتصادی کنونی را یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات زیست محیطی دانست و تاکید کرد: بر این اساس به طور طبیعی، این انتظار وجود دارد که آنها مسئولیت بیشتری در این زمینه بر عهده بگیرند، نه اینکه این موضوع تبدیل به مسیری برای نوع جدیدی از استعمار در فناوری شود و استعماری نو را رقم بزند.

رئیس جمهور در ادامه سخنانش با بیان اینکه در آیات نورانی قرآن یکی از ویژگی‌های ظالمان، نابودی طبیعت و نسل بشر معرفی شده است، اظهار داشت: از محوری‌ترین نکاتی که در سخنرانی ویدئویی سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل بر آن تاکید کردم، ضرورت حفظ محیط زیست و چالش‌ها و آفت‌هایی بود که عدم توجه به محیط زیست می‌تواند برای جهان و طبیعت ایجاد کند و نسل بشر را به خطر بیندازد و توجه همه کشورها را به این موضوع بسیار مهم و ضروری جلب کردم.

رئیسی تصریح کرد: نکته مهمی که امروز ضرورت دارد مورد توجه این جلسه و نشست باشد، این است که باید به مساله حفاظت از محیط زیست، به دور از تشریفات معمول اداری و سازمانی و روابط دیپلماتیک بین کشورها، به عنوان یک امر بسیار مهم توجه شود.

رئیس جمهور با اشاره به اینکه بحث‌های رسمی بین کشورها، غالبا تعارفات بین‌المللی و دیپلماسی مرسوم است، خاطرنشان کرد: از رئیس محترم سازمان محیط زیست، وزرای شرکت‌کننده و صاحب نظرانی که در این جمع حضور دارند، می‌خواهم که این مسئله را به دور از تعارفات معمول دیپلماتیک و نگاه‌های سیاسی ببینند، درباره آن بیاندیشند و راهکارهای موثر حفاظت از محیط زیست را طراحی و دنبال کنند، چرا که تعارفات معمول مانع از این می‌شود که به نتیجه بایسته و شایسته برسد.

آیت‌الله رئیسی گفت: جمهوری اسلامی ایران با تدوین قوانین ملی از جمله اصل مترقی پنجاهم قانون اساسی و همچنین با تأسی از آموزه‌های دینی و تکیه بر دانش بومی و اولویت‌بخشی به ارزش‌هایی همچون عدالت، برابری، قناعت و احترام به طبیعت، در کنار عضویت در مجامع بین‌المللی زیست محیطی، توجه ویژه‌ای به حفاظت از محیط زیست داشته و اقدامات موثری برای ارتقا و بهبود شرایط محیط زیست و رفع آلودگی‌های ایجاد شده در کشور کرده است.

رئیس جمهور با بیان اینکه در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای به کارگیری توان علمی و تخصصی کشور در زمینه دستیابی به پایداری و عدالت محیط زیستی به کار گرفته شده است، افزود: تاکید می‌کنم که یکی از ابعاد اساسی در نوع ارتباطات ما با همسایگان و در سیاست خارجی، رعایت حق همسایگی است.

رئیسی با تاکید بر اینکه همه باید حق همسایگی را در قبال یکدیگر رعایت کنند، اظهار داشت: وقتی سخن از حق است به طور طبیعی در کنار آن تکلیفی هم هست؛ حق بی تکلیف نمی‌شود. باور دارم که حق همسایگی و رعایت محیط زیست یکی از حقوق همسایگی است. سیاست همسایگی و حق همسایگی، توجه به مسئله محیط زیست را ایجاب می‌کند.

رئیس جمهور ادامه داد: مقابله با برخی از چالش‌های محیط زیستی از جمله بحران افزایش و شدت طوفان‌های گرد و غبار، موضوعی فرامرزی و نیازمند عزم بین‌المللی و منطقه‌ای است. ساز و کار حل مسائل محیط زیستی در گرو همکاری و همگرایی منطقه‌ای است و جمهوری اسلامی ایران از همکاری و همگرایی منطقه‌ای برای برون رفت از این چالش‌ها در راستای بهبود و ارتقای وضعیت محیط زیست استقبال می‌کند.

آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه نَفْس برگزاری این نشست، نشان از اراده جمهوری اسلامی برای دنبال کردن موضوع حفاظت محیط زیست در منطقه است، تصریح کرد: پیشنهاداتی را به این نشست ارائه می‌کنم تا در کارگروه‌ها و جلسات مورد بررسی قرار گیرد. آنچه بر هیچ‌کس پوشیده نیست، ضرورت همکاریِ شایسته همسایگان برای دستیابی به یک نگاه و اقدام مشترک در موضوع محیط زیست، است.

رئیس جمهور با اشاره به اینکه برای دستیابی به این نگاه و اقدام مشترک، نیازمند یک تقسیم کار بین کشورها هستیم، خاطرنشان کرد: تقسیم کار بین کشورها می‌تواند فضای همکاری را تقویت و به مقابله موثرتر و رفع مخاطرات محیط زیست از جمله طوفان‌های گرد و غبار که امروز دغدغه و نگرانی اصلی کشورهای منطقه است، کمک کند.

رئیسی گفت: نکته بعد این است که باید برای مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب، هوا، خاک، مدیریت پسماندها، زباله‌های شهری، صنعتی، کشاورزی و کنترل دخالت در اکوسیستم‌ها، ضوابط و برنامه‌های منطقه‌ای تدوین و در دستور کار قرار گیرد.

رئیس جمهور افزود: جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین دارنده منابع انرژی پاک، آمادگی دارد برای کاهش آلودگی‌ها و حفاظت از محیط زیست، تجارب و دانش زیست فناوری خود را در اختیار دیگر کشورها به ویژه همسایگان عزیز خود قرار دهد.

آیت‌الله رئیسی در ادامه تشریح پیشنهادات خود تاکید کرد: برای مقابله پایدار با معضلات زیست محیطی، ایجاد یک اتحادیه یا سازمان برای همکاری‌های زیست محیطی کشورهای غرب آسیا، می‌تواند همکاری‌های منطقه‌ای این کشورها را ساماندهی کند.

رئیس جمهور اظهار داشت: نکته مورد توجه دیگر برای این همکاری این است که به منظور تحقق اهداف مندرج در قطعنامه‌های سازمان ملل که بسیاری از آنها با پیگیری‌های جمهوری اسلامی ایران انجام شده است، تاسیس یک صندوق منطقه‌ای برای پشتیبانی مالی از اقدامات اجرایی در میدان عمل، ضرورت دارد.

رئیسی ادامه داد: بنابراین پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران شامل تاسیس یک سازوکار و سازمان در قالب اتحادیه منطقه‌ای، ایجاد صندوق مالی به عنوان پشتوانه مالی اقدامات اجرایی، لزوم انجام نوعی از تقسیم کار بین کشورهای عضو و تشکیل دبیرخانه این اتحادیه به منظور پیگیری مجدانه مصوبات است چرا که اگر دبیرخانه نباشد، مصوبات این تشکیلات آنچنان که شایسته است، دنبال و اجرا نمی‌شود.

رئیس جمهور تصریح کرد: هرگونه کوتاهی در این رابطه خسارت جدی و جبران‌ناپذیری برای مردم و زیست بوم دارد که باید از آن پرهیز کرد. گذر زمان به نفع ما نیست و باید در این زمان محدود هم تصمیمات قاطع و جدی گرفت و هم به دنبال اجرای این تصمیمات و مصوبات بود.

آیت‌الله رئیسی اظهار امیدواری کرد که در این نشست با اراده جدی شرکت‌کنندگان، برای حفاظت از محیط زیست، تصمیمات شایسته‌ای گرفته شود و به دنبال این تصمیمات، ساز و کار لازم با اراده کشورها در راستای ایجاد تغییر در وضعیت محیط زیست منطقه ایجاد شده و مجموع این اقدامات بتواند کمک بسزایی در حفاظت از محیط زیست منطقه نماید.

رئیس جمهور همچنین گفت: امیدوارم برگزاری این نشست برای ایران و کشورهای منطقه منشأ برکت و جلوه‌ای از همبستگی، همکاری و همراهی برای دیگر مناطق عالم باشد، تا ببینند این همگرایی و همکاری توانسته یک کار نو‌ را در منطقه رقم بزند، مشکلات زیست محیطی را برطرف و محیط را برای زندگی و پیشرفت مردم، کاملاً آرام و ایمن کند.

 نشست منطقه‌ای وزیران محیط زیست کشورهای منطقه به ابتکار جمهوری اسلامی ایران و با شعار «همکاری‌های محیط زیستی برای آینده‌ای بهتر» با هدف بررسی راه حل‌های رفع مشکلات محیط زیستی منطقه بویژه معضل گرد و غبار با حضور وزرا و مقامات ارشد ۱۱ کشور غرب آسیا در تهران برگزار شد./ فارس