چرا بایدن نمی تواند پرونده یمن را به سرانجام برساند؟

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به غرب آسیا در روزهای آینده حاوی ابعاد متفاوت و گاهی متضاد است؛ در این سفر دستکم چند هدف ویژه در دستورکار وی و همراهانش قرار خواهد گرفت. چگونگی پیگیری و رسیدگی به پرونده یمن به عنوان یکی از این اهداف تحلیلی، در اولویت های بعدی خواهد بود که در روزهای بعد از ترک منطقه ابعاد آن را خواهیم دید.

چگونگی دیدگاه بایدن به پرونده یمن در گرو موضوعات دیگری خواهد بود؛ با توجه به این موضوع، یمن در زمره اهداف اعلام شده و مستقیم سفر منطقه ای نیست. در واقع سفر بایدن با توجه به اینکه دارای ابعاد متنوعی است، می توان اهداف آن را در دو دسته رسمی و غیررسمی قرار داد. آنچه از سوی واشنگتن در قالب اهداف رسمی بیان شده در دو بخش مجزا و مکمل در ارتباط با امنیت رژیم صهیونیستی و نفت سعودی از سویی و اتخاذ تدابیری ائتلافی با هدف ایجاد ترتیبات امنیتی از سوی دیگر تقسیم شده است. به همین دلیل و با عنایت به موارد مذکور می توان پرونده یمن را در دسته اهداف غیررسمی واشنگتن در روند مذاکره و گفت و گو با سعودی ها قرار داد.

نباید انتظار داشت تصمیم بزرگی درباره یمن اتخاذ شود، زیرا بلیط های بایدن و حتی ریاض برای در کانون قرار دادن گفت و گوها بر سر موضوع یمن با ریاض به متغیرهای دیگری بستگی دارد

این موضوع موجب خواهد شد توجهات به بحران یمن و میزان اهمیت آن در اولویت های بعدی باشد و به نحوی از اهمیت و اضطرار توجه، خارج شود. به عبارت روشن تر مدیریت پرونده یمن در ورای مرزهای این کشور، در کنار نقش ویژه عربستان در خلق بحران در یمن موجب شده است پرونده یمن و بحران آن ورق دیپلماتیک در دست دو طرف محسوب شود و آن را گزینه ای تکمیلی در راستای برنامه بعدی خود به شمار آورند.

با توجه به آنچه گفته شد، می توان مفروضات جداگانه ای را مطرح و آنها را به عنوان فرضیات چندگانه ارائه کرد. با وجود این، آنچه موجب خواهد شد تا بحران در یمن به ایستگاه پایانی خود برسد یا اینکه تصمیم به تشدید آن گرفته شود، علاوه بر آنکه می تواند در خارج از مرزهای یمن درباره آن تصمیم گرفت، باید داخل مرزهای این کشور را نیز مورد توجه قرار داد و بازیگران موجود در آن و مناسبات یا منازعات میان آنها را نیز به عنوان متغیرهای کلیدی لحاظ کرد.

قابل توجه است نباید انتظار داشت تصمیم بزرگی درباره یمن اتخاذ شود، زیرا بلیط های بایدن برای در کانون قرار دادن گفت و گوها بر سر موضوع یمن با ریاض به متغیرهای دیگری بستگی دارد که باید به نتیجه مثبت ختم شده باشند. این موضوع موجب خواهد شد تا در ارتباط با بررسی پرونده یمن نسبت به اقدامات مؤثر امیدوار نبود. در واقع، امتیازگیری سعودی ها در پرونده یمن و جلب حمایت های همه جانبه واشنگتن در عرصه بین المللی در صورت ادعای به سرانجام رسانی بحران در یمن به وسیله واشنگتن، با موانعی دیگری مواجه خواهد شد.

به نظر می آید آنچه بایدن در ارتباط با یمن در گفت و گو با ریاض به طرح آن بپردازد یا وابسته به منافع سیاسی – اقتصادی واشنگتن در ذیل اهداف دیگر یا در راستای منافع ریاض و در حمایت از آنها و ثبات بخشی به جایگاه ولیعهد سعودی خواهد بود

برای عربستان سعودی این موانع در درون مرزهای یمن خواهد بود که در شمال باید انتظارات صنعا را در انجام گفت و گو و پایان دادن به تجاوز در این کشور برآورده کند و در جنوب یمن نیز درگیری ها میان شورای ریاستی (نهاد سیاسی مورد حمایت سعودی) و شورای انتقالی (شبه نظامیان تجزیه طلب) در عمل مانعی بزرگ بر سر راه ریاض خواهد بود. تنها امتیازی که ریاض در ارتباط با یمن می تواند از بایدن دریافت کند، تشدید حمایت ها یا به عبارت دیگر تقویت حمایت های اطلاعاتی و تسلیحاتی واشنگتن از ریاض برای ادامه تجاوز به یمن تا رسیدن یا دستکم نزدیک شدن به اهدافش است.

با این اوصاف به نظر می آید آنچه بایدن در ارتباط با یمن در گفت و گو با ریاض به طرح آن بپردازد یا وابسته به منافع سیاسی – اقتصادی واشنگتن در ذیل اهداف دیگر یا در راستای منافع ریاض و در حمایت از آنها و ثبات بخشی به جایگاه ولیعهد سعودی خواهد بود. در حال حاضر پرونده یمن و تداوم بحران در آن و لاینحل بودن آن برای ریاض به پاشنه آشیل خارجی ولیعهد سعودی تبدیل شده است. پیشنهاد احتمالی آتش بس و درنهایت پایان نبرد در یمن حتی اگر توسط بایدن در قالب این سفر دنبال شود، در راستای خارج کردن آبرومندانه ریاض از یمن و خروج از باتلاقی خواهد بود که در آن گرفتار شده است.