نجات اتحادیه اروپا پس از توافق احتمالی غرب با تهران

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پس از بیش از 18 ماه مذاکرات چندجانبه میان ایران، ایالات متحده و اتحادیه اروپا چشم انداز میانجی گری برای احیای توافق برجام نزدیکتر شده است. در گامی بزرگ و رو به جلو، ایران یکی از خواسته های مهم خود را کنار گذاشت. طبق توافق، در ازای پذیرش برخی محدودیت ها در حوزه هسته ای ایران، تحریم ها علیه تعدادی از بانک ها و شرکت های ایرانی لغو می شوند. این توافق همچنین به این معنی است که انرژی ایران می‌تواند وارد بازارهای جهانی شود؛ آن هم زمانی که اتحادیه اروپا برای تنوع بخشیدن به واردات عجله دارد.

نفت خام ایران دارای عیار و کیفیت قابل مقایسه با نفت روسیه است، بنابراین امکان دارد به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار گیرد

اتحادیه اروپا در واکنش به جنگ اوکراین، حدود هفت بسته تحریمی تصویب کرده است. بسته ششم، واردات  نفت خام و فرآورده های نفتی پالایش شده از روسیه را تحریم و محرومیت بانک های روسی از سامانه سوئیفت را تمدید می کند. واردات نفت خام روسیه در دوره ای 6 ماهه و هشت ماهه برای سایر فرآورده های نفتی پالایش شده متوقف خواهد شد. کشورهای عضو مانند جمهوری چک، مجارستان و اسلواکی به طور موقت از این ممنوعیت مستثنی شدند، زیرا نفت خام فقط از خطوط لوله می‌تواند وارد شود.

علاوه بر این، بلغارستان و کرواسی از خرید کالاهای وارداتی از مسیر دریا محروم شده اند. همه اینها به این معنی است که تا پنجم دسامبر اتحادیه اروپا واردات نفت خام روسیه را ممنوع خواهد کرد (پنجم فوریه 2023 برای فرآورده های نفتی پالایش شده) خلأیی که باید پر شود. بازگشت نفت ایران به بازار انرژی اروپا می تواند بخشی از این خلأ را پر کند.

نفت خام ایران دارای عیار و کیفیت قابل مقایسه با نفت روسیه است، بنابراین امکان دارد به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، پس از توافق برجام در سال 2015، تعدادی از اعضای اتحادیه اروپا همچون یونان، ایتالیا و اسپانیا برای تنوع بخشیدن به واردات نفت خود از ایران نفت وارد می کردند. توافق منعقد شده، نفت ایران را به بازارهای انرژی اروپا بازمی گرداند، به این معنی که اتحادیه اروپا بار دیگر قادر به انجام چنین خریدهایی است.

تحریم نفت خام روسیه که از پنجم دسامبر اجرایی می شود، روزانه حدود 2 میلیون بشکه نفت را حذف می کند. ایران می تواند ابتدا حدود 1 میلیون بشکه در روز به این بلوک صادر کند و جایگزین بخشی از نفت روسیه شود. هرگونه پرکردن جزئی این شکاف به اتحادیه اروپا تسکین می دهد. با نزدیک شدن به مهلت حذف تدریجی نفت خام روسیه، اتحادیه اروپا مشتاق است تا در اسرع وقت توافق را نهایی کند. با وجود این، اگر توافقی پیش از آن منعقد نشود، اتحادیه اروپا ممکن است نیاز داشته باشد اجرای کامل این ممنوعیت را تا زمانی که واردات جایگزین تضمین شود به تعویق بیندازد.
 

ایران با داشتن چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان می‌تواند از فرصت ازسرگیری برجام برای افزایش تولید و صادرات نفت استفاده کند. این توافق به ایران اجازه می‌دهد نفت را به کشورهایی بفروشد که پیش تر صادرات به آنها ممنوع بود. با وجود این، ایران در حال حاضر به تعدادی از کشورها ازجمله چین، بزرگترین مصرف کننده خود نفت صادر می کند. بنابراین توافق هسته ای به ایران اجازه می دهد به اتحادیه اروپا نفت بفروشد، جایی که نفت خام آن جایگزین بخشی از نفت روسیه خواهد شد.

ایران با داشتن چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان می‌تواند از فرصت ازسرگیری برجام برای افزایش تولید و صادرات نفت استفاده کند. این توافق به ایران اجازه می‌دهد نفت را به کشورهایی بفروشد که پیش تر صادرات به آنها ممنوع بود

صادرات به اروپا نه تنها باعث افزایش درآمد این کشور می شود، بلکه مقاصد صادراتی را نیز متنوع می کند. ایران در حال حاضر عمدتاً به آسیا نفت صادر می کند که بازار آن به تازگی به دلیل افزایش محموله های نفت روسیه بیشتر شده است. تمرکز ایران بر صادرات اروپا نیز به این کشور در پاسخگویی به رقابت در آسیا کمک خواهد کرد. صادرات نفت خام به بازاری که به واردات و رقابت محدود میان واردکنندگان نیاز مبرم دارد.