سناریوهای عادی‌سازی احتمالی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ یکی از موضوعاتی که به تازگی به وسیله مقام های رژیم صهیونیستی تکرار می شود، عادی سازی روابط با عربستان سعودی است که بنیامین نتانیاهو قبل از انتخابات نیز بر آن تأکید ویژه ای کرد. در همین زمینه دنی دانون، عضو حزب لیکود در کنست (مجلس رزیم صهیونیستی) گفت، باتوجه به گفت و گوهای انجام شده انتظار می رود سال آینده میلادی توافق عادی سازی روابط با عربستان امضا شود.
شبکه صهیونیستی آی24 در گزارشی اختصاصی خبر داد، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان برای عادی‌سازی رابطه با رژیم اشغالگر قدس درخواست‌هایی از آمریکا دارد که هیچ‌یک به موضوع فلسطین مربوط نیست. طبق ادعای این رسانه، درخواست‌های ولیعهد سعودی از آمریکا مشتمل بر پنج مورد بوده است؛ تأیید اتحاد آمریکا و رژیم‌سعودی، تضمین تدارکات تسلیحاتی برای سعودی‌ها مانند کشورهای ناتو، تضمین امکان بهره‌برداری از ذخایر گسترده اورانیوم برای برنامه هسته‌ای غیرنظامی و محدود، پایان رفتار ظالمانه در قبال سیاست نفتی سعودی‌ها و جدی گرفتن روند اصلاحات اجتماعی در رژیم سعودی به ریاست بن‌سلمان.
نتانیاهو به عنوان نخست وزیر رژیم صهیونیستی تمام تلاش خود را برای کسب دستاورد در عرصه خارجی در راستای عادی سازی رابطه با عربستان به کار خواهد بست
همچنین عادل الجبیر، وزیر مشاور در امورخارجه عربستان به جامعه یهودیان آمریکا گفت، باید فرصت داد تا روند عادی‌سازی به بلوغ برسد. یکی از سران یهودیان آمریکایی حاضر در این دیدار گفت، این موضوع سرانجام رخ خواهد داد و تنها دو عامل زمان و موفقیت عناصر میانه‌رو در حاکمیت سعودی در آن دخیل است.
باتوجه به این مواضع ابتدا باید به این موضوع پرداخته شود سناریوهای احتمالی از وضعیت عادی سازی دو طرف چیست. براین اساس می توان سه سناریو را مطرح کرد:
- عادی سازی روابط: با توجه به مواضع و سخنان مقام های سعودی و صهیونیستی این سناریو از دو نظر جزو سناریوهای محتمل است؛ نخست، اینکه نتانیاهو به عنوان نخست وزیر رژیم صهیونیستی تمام تلاش خود را برای کسب دستاورد در عرصه خارجی در راستای عادی سازی رابطه با عربستان به کار خواهد بست. دوم، اینکه به نظر می آید عربستان نیز به این مرحله رسیده که روابط خود را با رژیم صهیونیستی به مرحله آشکار برساند و به این وسیله تا حدودی بر تنش روابط خود با آمریکا سرپوش بگذارد.
- عادی نشدن روابط: این گزینه جزو سناریوهای بعید است، زیرا هم اکنون عربستان با رژیم صهیونیستی ارتباطات پنهان زیادی دارد.
- عادی سازی تدریجی: این سناریو اکنون در مرحله اجرا و عربستان با این رژیم در برخی موضوعات نظامی و خدماتی دارای روابط است. در واقع دو طرف با عادی سازی تدریجی به دنبال عادی سازی کامل روابط هستند و اینکه تعاملات دوجانبه را آشکار کنند. بنابراین روند تدریجی عادی سازی اکنون درجریان است و رژیم صهیونیستی به دنبال آشکارسازی این روابط است.
باتوجه به سناریوهای مطرح شده و محتمل بودن سناریوی نخست، باید به این موضوع نیز پرداخته شود که اهداف دو طرف از برقراری عادی سازی روابط چیست؟
رژیم صهیونیستی بنابر چند عامل به دنبال چنین هدفی است:
الف) نزدیکی هرچه بیشتر به عربستان سعودی برای دور کردن آن از ایران
ب) رابطه با عربستان به عنوان داعیه دار کشورهای عربی به منزله رابطه با تمام کشورهای عربی
ج) استفاده از ظرفیت های عربستان سعودی در راستای بحران های منطقه ای
د) زنده نگه داشتن طرح ابرام به عنوان نمادی از عادی سازی روابط با کشورهای عربی به وسیله نتانیاهو.
و) عادی سازی در ابعاد داخلی برای نتانیاهو نیز دارای ابعاد تبلیغاتی است. اعتراض ها به فساد و ناکارآمدی نتانیاهو در سرزمین های اشغالی بسیار بالاست. این توافق می تواند تاحدودی از فشارهای داخلی علیه نتانیاهو بکاهد.
هرچند بعید است در کوتاه مدت عربستان به سمت عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی برود، اما در این میان عربستان بنابر سه عامل تمایل به عادی سازی روابط با این رژیم دارد:
- ائتلاف سازی از محور عبری- عربی در منطقه
- تغییر توازن منطقه ای به نفع خود با عادی سازی روابط
- مقطع فعلی به دلیل روی کارآمدن نتانیاهو و همگرایی میان بن سلمان و نتانیاهو بهترین مقطع زمانی و ممکن است به دلیل شکنندگی کابینه در سرزمین های اشغالی این فرصت دیگر فراهم نشود.
اهداف مشترک دو طرف نیز بر مبنای گزاره های ذیل است:
- رژیم صهیونیستی برای پیشبرد اهداف خود نیاز به اجماع عربی جدید دارد. مهمترین طرح نیز همچنان طرح ابرام است که رژیم صهیونیستی از آن به دنبال هویت بخشیدن به موجودیت خود نزد کشورهای عربی است.
- رژیم صهیونیستی به دنبال حصار امنیتی در برابر ایران و نفوذ این رژیم در اقلیم کردستان عراق، کشورهای شمالی ایران همچون جمهوری آذربایجان و کشورهای حاشیه خلیج فارس نمونه بارز پیاده سازی این کمربند امنیتی است. طبق تئوری ای که صهیونیست ها برای ایران مطرح کرده اند، همان گونه که ایران در مرزهای سرزمین های اشغالی حضور دارد، این رژیم نیز باید در مرزهای پیرامونی ایران حضور داشته باشد تا تهدیدات امنیتی ایران افزایش یابد.
ارزیابی نهایی
عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی موضوع جنجال برانگیزی نخواهد بود، زیرا دو طرف در وهله نخست با یکدیگر روابط پنهان دارند و دوم، اینکه موضوع از زمان توافق ابرام مطرح شده است. عربستان با توجه به چند موضوع به سمت عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی گام برنداشته است.
یکی از این عوامل نوع نگاه جهان اسلام به عربستان خواهد بود که با انتقادهای فراوانی در صورت وقوع این روابط مواجه خواهد شد. عامل دیگر در داخل عربستان سعودی است که حکومت آل سعود به شدت از ایجاد جرقه نسبت به تحریک سایر اقوام ترس دارد و اکنون هراس دارد عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی به عنوان این جرقه ایفای نقش کند.