ابزار وزارت نفت برای الزامی کردن کارت سوخت از ۲۰ مرداد چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر، طبق اطلاعیه نهم خردادماه سال جاری شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، عرضه بنزین در جایگاه های سراسر کشور از تاریخ بیستم مرداد ماه سال جاری صرفا با ارائه کارت  هوشمند سوخت خودرو, امکان پذیر خواهد بود.

از زمان تک‌نرخی شدن بنزین در خردادماه سال 94، رفته رفته استفاده از کارت سوخت شخصی کم‌تر و کم‌تر شد به گونه‌ای که در چهار سال گذشته، استفاده از کارت سوخت شخصی جای خود را به استفاده از کارت سوخت جایگاه‌دار داده و بنزین با نرخ 1000 تومان در هر لیتر، با کارت آزاد جایگاه‌داران و بدون محاسبه روند سوخـت‌گیری هر خودرو، به صورت نامحدود عرضه شده است.

عرضه نامحدود و بدون محاسبه روند سوخت‌گیری هر خودرو، موجب شد تا هزاران کارت سوخت از شهرستان‌های مرزی کشور (که قوانینی مجزا مبنی بر در دسترس نبودن کارت سوخت آزاد جایگاه‌داران و لزوم استفاده از کارت‌های سوخت شخصی داشتند) سردرآورد و مصرف بنزین آنچنان رشد کرد که به نرخ رشد سالانه 10 درصدی رسید.

قاچاق سوخت و مصرف بی رویه بنزین موجب شد تا امسال دولت و مجلس در دقیقه 90 و شاید هم وقت اضافه نسبت به زمان مناسب تصمیم گیری در این زمینه، تصمیم گرفتند تا اقدامی برای سامان دادن به نظام عرضه بنزین کشور با هدف جلوگیری از قاچاق و کنترل مصرف انجام دهند که بعد از فراز و نشیب‌های بسیار، تصمیم به الزامی شدن استفاده از کارت سوخت شخصی، آن هم از 20 مردادماه سال جاری، گرفته شد.

ابهامی که در اجرای این مصوبه دولت وجود دارد در نحوه الزامی کردن استفاده از کارت سوخت شخصی است. نخستین راهکاری که به ذهن می رسد، الزامی کردن استفاده از کارت سوخت با سهمیه بندی بنزین است که جدیدترین اظهار نظر رسمی در این زمینه به صحبت‌های وزیر نفت در 16 تیرماه بازمی گردد که در گفت‌وگوی ویژه خبری صدا و سیما در این باره گفت: "از اواخر مرداد همه برای دریافت سوخت ملزم به استفاده از کارت سوخت هستند اما سهمیه بندی موضوع دیگری است، فعلا بحث گرفتن سوخت با کارت است."

اینکه وزیر نفت عنوان کرده که "سهمیه بندی بنزین مسئله دیگری است و فعلا بحث گرفتن سوخت با کارت است" را در منطقی ترین حالت می توان اینگونه تشریح کرد که 20 مردادماه شاهد سهمیه بندی بنزین نیستیم. پس ظاهراً استفاده از ابزار سهمیه بندی برای ترغیب مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی در برنامه دولت نیست.

سناریوی دوم می تواند این باشد که کارت سوخت جایگاه‌داران جمع‌آوری شده و بدون هیچ نوع تفاوت در قیمت و سهمیه بندی، فقط و فقط با استفاده از کارت سوخت شخصی بتوان سوخت‌گیری کرد که در این صورت ممکن است، به هر دلیلی شخصی در مراجعه به جایگاه عرضه سوخت، کارت سوخت شخصی خود را به همراه نداشته باشد، آیا به این‌گونه افراد سوختی عرضه نمی شود؟ بعید است که چنین رویکردی مدنظر دولت باشد که فقط به افرادی که کارت سوخت شخصی به همراه دارند، سوخت فروخته شود و لاغیر.

سناریوی محتمل سوم می تواند این باشد که کارت سوخت جایگاه‌داران برای کسانی که به هر دلیل کارت سوخت شخصی خود را همراه ندارند، در جایگاه‌ها موجود باشد اما در حالی که قیمت بنزین برای کسانی که از کارت سوخت شخصی استفاده می کنند، همان 1000 تومان در هر لیتر هست، برای کسانی که از کارت سوخت جایگاه‌دار استفاده می کنند، بنزین با قیمتی متفاوت عرضه شود. به نظر می رسد در شرایطی که ظاهرا بحث سهمیه بندی بنزین مطرح نیست، چنین سناریویی می تواند منطقی‌ترین برنامه باشد.

اگر هیچ ابزار و سناریویی برای ترغیب مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی اجرایی نشود و همزمان کارت سوخت جایگاه‌داران نیز در جایگاه‌ها برای کسانی که کارت سوخت شخصی به همراه ندارند، با همان نرخ 1000 تومانی در هر لیتر موجود باشد؛ عملا هیچ اتفاق خاصی در تاریخ 20 مردادماه رخ نمی دهد و سطح اجرای این قانون توسط وزارت نفت، به سطح یک شوی تبلیغاتی تنزل می یابد، چرا که هم‌اکنون و در تمام 4 سال گذشته نیز، هیچ‌گاه کارت هوشمند سوخت از جریان سوخت‌گیری حذف نشده بود که بخواهد احیا شود، مگر آنکه سناریویی برای ایجاد تفاوت در استفاده یا عدم استفاده از کارت سوخت شخصی رونمایی شود.

برای اطلاع از سناریوی احتمالی به برخی جایگاه‌های عرضه بنزین در نقاط مختلف سطح کلانشهر تهران سری زدیم و نتیجه این جست‌وجوی میدانی این بود که هنوز هیچ اعلام رسمی به جایگاه‌های عرضه سوخت در خصوص برنامه دولت نشده و تنها جایگاه‌داران می دانند که از 20 مردادماه قرار است، استفاده از کارت سوخت شخصی الزام آور شود، حال با چه ابزاری، برای هیچ کس مشخص نیست.

در گزارش میدانی تسنیم، برخی متصدیان جایگاه‌های عرضه سوخت عنوان کردند که هیچ رخداد متفاوتی نسبت به وضعیت فعلی، اتفاق نمی افتد. برخی از سناریوی تفاوت نرخ بنزین بین سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی و سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌دار خبر دادند و برخی نیز عنوان کردند که قرار است یکی دو روز مانده به 20 مرداد، دولت جزئیات سناریوی خود را برای الزام‌آور کردن استفاده از کارت سوخت شخصی اعلام کند.