تحلیل استاد دانشگاه روسیه؛‌ متحد راهبردی نیاز امروز پکن-مسکو

به گزارش راهبرد معاصر، «الکساندر کنیازف» محقق و تحلیلگر مسائل سیاسی مرکز مطالعات اوراسیا در دانشکده روابط خارجی مسکو وابسته به وزارت امور خارجه روسیه و استاد دانشگاه سنت پترزبورگ این کشور در یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، با تاکید بر اهمیت سفر «سید ابراهیم رئیسی» به «پکن»، نوشت: در شرایط جدید ژئوپلیتیکی، چین با قرار گرفتن در کنار متحدان قابل اعتمادی چون ایران می‌تواند از منافع خود بهتر دفاع کند.

در این یادداشت آمده است: در دهه 1990 «برژینسکی» مشاور سابق امنیت ملی آمریکا نوشته بود «بدترین کابوس آمریکا اتحاد روسیه، ایران و چین خواهد بود». هرچند هنوز یک اتحاد تمام‌عیار شکل نگرفته اما با این وجود حول محور منافع جامع مشترک به هم نزدیک شدن سه کشور مهم اوراسیا نه‌تنها یک نیاز عینی برای توسعه این کشورها است، بلکه ابعاد جهانی نیز دارد.

به هم نزدیک شدن روسیه، ایران و چین مهمترین مرحله‌ در شکل‌گیری نظام جدید روابط بین‌الملل است که پاسخی به تلاش‌های آمریکا و غرب برای تسلط بر فرآیندهای جهانی در راستای منافع خودخواهانه‌شان است. بنابراین پس از سفر «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور اسلامی ایران به «پکن» ساختار ژئوپلیتیک جهانی خطوط مشخص جدیدی به خود خواهد گرفت.

به صورت طبیعی با این سفر گام مهمی در راستای اجرای «برنامه جامع همکاری‌های ایران و چین» و همچنین «ایجاد اعتماد سیاسی بالا بین دو کشور» برداشته شده و منجر به گسترش ابعاد جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی به عنوان یک قدرت بزرگ بالقوه خواهد شد.

این نکته نیز حاکی از اهمیت سفر رئیس جمهور ایران است که «کاخ سفید» نسبت به آن واکنش نشان داد و خبرگزاری آمریکایی «بلومبرگ» آن را «سیگنالی از تقویت روابط بین دو کشور در متن تشدید تنش‌ها با ایالات متحده» عنوان کرد. اما نه‌تنها تشدید تنش‌ها، بلکه ایجاد خصومت و دشمنی روزافزون در روابط میان آمریکا و چین، آمریکا و ایران و همچنین آمریکا و روسیه در حقیقت مشکل خود «واشنگتن» است. گذشته از آن چنین ارزیابی‌ از سفر آقای رئیسی به چین را به طور مطمئن می‌توان دلیل روشن در مسیر درست و صحیح قرار داشتن روابط میان «تهران» و «پکن» ارزیابی کرد.

معلوم است که این وضعیت مورد قبول برخی از گروه‌های سیاسی در داخل خود ایران هم نخواهد بود زیرا آنها همچنان روی گفت‌وگو با غرب حساب کرده و همزمان از «برنامه جامع همکاری‌های بین جمهوری اسلامی و چین» و همچنین تقویت شدن جایگاه چین و روسیه در سیاست خارجی ایران انتقاد می‌کنند. آنها بر این باورند اجرایی شدن برنامه یادشده و همچنین سیاست خارجی کنونی ایران بر صف‌آرایی نیروهای سیاسی و اقتصادی در خاورمیانه تأثیر خواهد گذاشت و قدرت مانور تهران در «جهت غرب» را محدود خواهد کرد.

به عبارت دیگر این گروه‌های سیاسی غربگرا درک درستی از تحولات در حال حاضر ندارند و همچنان معتقدند که هیچ جایگزینی برای سلطه آمریکا بر جهان وجود ندارد که این در حقیقت به معنای آب ریختن به آسیاب منافع آمریکا است که کوچکترین ربطی با مصالح ایران و ملت آگاه آن ندارد.

از آنجا که ما شاهد رفتار به صراحت محتاطانه چین نسبت به تنش موجود بین روسیه و آمریکا هستیم، پیش‌بینی اینکه تا کجا «پکن» در موضوع ایران آماده پذیرش تشنج در روابط خود با «واشنگتن» خواهد بود، در واقع سخت است.

همچنین هنوز مشخص نیست چین نسبت به تحریم‌های جدید آمریکا که احتمال دارد پس از اجرایی شدن توافقات ایران و چین در پی سفر آقای رئیسی اعمال خواهد شد، چه رفتاری از خود نشان خواهد داد.

اما در هر صورت بروز تقابل و رویارویی‌های بیشتری در روابط میان «پکن» و «واشنگتن» یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر خواهد بود که در چنین شرایط جدید ژئوپلیتیکی حتی برای قدرت بزرگی چون چین در کنار متحدان قابل اعتماد قرار گرفتن که بدون تردید یکی از آنها جمهوری اسلامی ایران است، زمینه برای حفظ و دفاع از منافع خود را بهتر فراهم خواهد کرد./ فارس