واکاوی 4 دستور کار پادشاه عمان در سفر به ایران

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ هم زمان با سفر هیثم بن طارق به ایران، ارائه تحلیل و تفسیرها در زمینه ابعاد و پیامدهای مختلف این سفر، افزایش یافته است. در این راستا، ناظران، تحلیلگران و جریان های سیاسی و رسانه ای مختلف هر کدام از پنجره و منظری خاص به سفر پادشاه عمان می نگرند. با وجود این، با توجه به تحولات منطقه ای و بین المللی، این گونه به نظر می آید سفر پادشاه عمان به ایران به طور خاص معطوف و متمرکز بر چهار دستورکار مهم و اساسی است.

نخست، اینکه سفر پادشاه عمان به تهران تا حد زیادی معطوف به افزایش تلاش های میانجی گرانه برای بهبود روابط ایران با دیگر دولت های عربی است؛ روندی که البته با امضای توافق ازسرگیری روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی آغاز شد و اکنون عمده گمانه زنی‌ها بر این نکته متمرکز است که هیثم بن طارق در سفر به ایران حامل پیام هایی از سوی دولت مصر برای تهران و به دنبال تسهیل روند احیای روابط سیاسی و دیپلماتیک تهران-قاهره است.

دولت عمان در سال های اخیر نقش قابل توجهی در میانجی گری در قالب روابط تهران-واشنگتن داشته است

البته که موضع گیری های مختلف از سوی مقام های ایرانی و مصری در روزهای اخیر مبنی بر اراده دو کشور برای بازگشایی سفارتخانه های خود در خاک یکدیگر و در عین حال، سفر اخیر پادشاه عمان به مصر (قبل از سفر به تهران) پالس هایی روشن مبنی بر تمرکز ویژه پادشاه عمان به گزاره احیای روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و مصر در جریان سفرش به تهران هستند. روندی که البته به نظر می آید همچنان ادامه دار باشد و شاهد بهبود روابط ایران با دیگر دولت های عربی منطقه باشیم.

دوم، اینکه وی حامل پیام هایی تازه به ویژه از سوی آمریکا برای ایران با محوریت ازسرگیری مذاکرات رفع تحریم هاست. فراموش نکنیم دولت عمان در سال های اخیر نقش قابل توجهی در میانجی گری در قالب روابط تهران-واشنگتن داشته است و حتی پیش زمینه های مرتبط با مذاکرات هسته ای ایران و غرب و توافق برجام در سال 2015، به وسیله عمان فراهم شد.

از این رو پادشاه عمان در سفر به تهران یا حامل طرح میانجی گرانه مستقل برای احیای مذاکرات رفع تحریم ها یا حامل پیام هایی از غرب و به طور خاص آمریکاست. گرچه ابهامات در این رابطه بسیار زیاد هستند، اما این موضوع که پادشاه عمان شخصاً به تهران سفر می کند، حاکی از این است که احتمالاً وی با دست پر در زمینه ارائه پیشنهادهای تازه به تهران خواهد آمد و تأکید زیادی بر به ثمر نشستن تلاش های میانجی گرانه خود دارد؛ کما اینکه اگر چنین نبود، وزیر امور خارجه عمان نیز می توانست عازم سفر به تهران شود.

موفقیت تلاش های میانجی گرانه پادشاه عمان در تهران با محوریت معادله هسته ای ایران تا حد زیادی وابسته به این موضوع است که روشن شود تا چه حد ابتکارات تازه ای که هیثم بن طارق حامل آن هاست، دغدغه های اساسی و محوری و به بیان ساده تر خط قرمز های ایران را در نظر گرفته اند.

برخی ناظران و تحلیلگران بر این باور بودند، تعویق سفر سلطان عمان به ایران تا حد زیادی تحت تأثیر این موضوع بود که سرنوشت مذاکرات میان ایران و بلژیک با محوریت مبادله زندانیان دو طرف با میانجی‌گری دولت عمان به نتیجه برسد

سوم، اینکه احتمالاً یکی از دستورکارهای پادشاه عمان در سفر به تهران مربوط به مبادله زندانیان ایران و برخی کشورهای غربی و به طور خاص آزاد شدن شماری از زندانیان دوتابعیتی آمریکایی در ایران است. در این زمینه شاهد بودیم قبل از سفر پادشاه عمان به ایران، مسقط اعلام کرد در نتیجه تلاش های میانجی گرانه آن ها میان ایران و بلژیک، اسدالله اسدی دیپلمات کشورمان که در بازداشت به سر می برد، با یک تبعه بلژیکی که در ایران بازداشت بود، مبادله شد.

برخی ناظران و تحلیلگران بر این باور بودند، تعویق سفر سلطان عمان به ایران تا حد زیادی تحت تأثیر این موضوع بود که سرنوشت مذاکرات میان ایران و بلژیک با محوریت مبادله زندانیان دو طرف با میانجی‌گری دولت عمان به نتیجه برسد و سپس وی به تهران سفر کند. از این رو، در شرایطی که به طور خاص دولت بایدن به شدت به واسطه زندانی بودن شماری از اتباع خود در ایران زیر فشار است، احتمال دارد واشنگتن به واسطه پادشاه عمان سعی در آزادسازی این افراد داشته باشد. در این زمینه عمده تلاش ها معطوف به آزادی مراد طاهباز، عماد شرقی و سیامک نمازی خواهد بود.

چهارم، اینکه پادشاه عمان در سفر به تهران به دنبال مذاکرات دوجانبه با مقام‌های ارشد کشورمان برای توسعه روابط است. به هر حال فارغ از ملاحظات منطقه ای و بین المللی که بر سفر پادشاه عمان به تهران مترتب است، این سفر در قالب روابط دو کشور ایران و عمان نیز معنا و مفهوم دارد و دو طرف فرصت ها و زمینه های گسترده ای را برای توسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی، پیش رو دارند.