بسته تمرینی جسمانی‌حرکتی کودکان اوتیسم تدوین شد

به گزارش راهبرد معاصر؛ بسته تمرینی جسمانی حرکتی مختص کودکان و نوجوانان دارای اختلال طیف اوتیسم و بررسی تأثیر این بسته بر خصوصیات جسمانی و مهارت‌های روانی حرکتی این افراد، توسط دکتر علی کاشی عضو هیات پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی تدوین شد.

امروزه استفاده از اختلال طیف اوتیسم در تشخیص این بیماری رایج شده است، این بسته برای آن دسته از افرادی تدوین شده که اختلالات کمتری از بیماری اوتیسم دارند. طیف اوتیسم شامل اختلالات نافذ رشدی است که جایی دیگر طبقه‌بندی نشده‌اند و شامل اوتیسم آتیپیکال (غیرمعمول)، اوتیسم با عملکرد بالا و سندرم آسپرگر است. ویژگی‌های اوتیسم و شدت مشکلات حیطه‌های خاص به‌طور چشمگیری از فردی به فرد دیگر متفاوت است. درنتیجه دامنه گسترده‌ای از گزینه‌های آموزشی برای این‌گونه کودکان از برنامه‌های فردی تخصصی تا جاگماری یکپارچه همراه با خدمات حمایتی گسترده است.

هدف نهایی در بسیاری موارد آماده‌سازی افراد اوتیسمی برای زندگی در اجتماع و در محیط با کمترین محدودیت است. ادبیات پژوهشی از مداخله‌های اولیه به عنوان عامل مهمی در بهبود رشد این کودکان حمایت می‌کند. کودکان اوتیسمی نیازمند برنامه‌های آموزشی انفرادی و با اهداف کوتاه و بلندمدت هستند. این برنامه‌ها باید ارتباط کارکردی و مهارت‌های اجتماعی را تقویت کند؛ بنابراین تدوین برنامه‌های تمرین ورزشی برای بهبود ترکیب بدنی و رشد مهارت‌های حرکتی در این افراد صرفاً برای بهبود رشد حرکتی و کاهش درصد چربی بدنی نیست و هدفی بزرگ‌تر مد نظر است.

محققان در این تحقیق در کنار سنجش ترکیب بدنی و رشد حرکتی ضریب طیف اوتیسم را نیز سنجیده‌اند تا ببینند آیا قرار دادن این افراد در معرض برنامه‌های تمرینی می‌تواند در رشد اجتماعی آن‌ها و درنهایت ورود به جامعه و توسعه روابط و مهارت‌های اجتماعی کمک کند یا خیر. آن‌ها در گام نخست تدوین یک بسته آموزشی تمرینی را برای این افراد در دستور کار خود قراردادند تا بتوانند ضمن شناسایی بهترین نوع تمرینات، اثربخشی آن‌ها را بررسی کردند تا با در نظر گرفتن پیشینه تحقیقی و استفاده از آن‌ها در تدوین برنامه و اجرای آن بیشترین بازدهی را در سلامت این افراد ایجاد کنند.

مزایای بسته آموزشی

محققان در این مطالعه سعی داشتند این نکات کشف و تاییدشده در مقالات تحقیقی مختلف را گرد هم جمع کرده و آن‌ها را به زبانی ساده و قابل‌فهم برای مربیان تدوین کنند تا قابلیت انتقال مفاهیم علمی از نشریات به جامعه ایجاد شود و مربیان تمرینی بتوانند تنها با مطالعه بسته تدوین‌شده، آخرین دستاورد‌های علمی به‌دست‌آمده در این حوزه را در اختیار داشته باشند تا بتوانند با استفاده از این نکات، ابزار‌ها و بهتر بگوییم کلید‌های موفقیت در توسعه سلامت افراد با اختلال طیف اوتیسم مؤثر باشند.

محققان در گام دوم، این بسته آموزشی تمرینی را روی افراد با اختلال طیف اوتیسم در یک مدرسه ویژه این اجرا و پس از اجرا و اصلاح تمرینات، نتیجه اجرای این بسته تمرینی را ارزیابی کردند. نتایج این تحقیق نشان داد در صورت ارائه برنامه تمرینی به شکل ارائه‌شده در این تحقیق و با توجه به اصول و مبانی ارائه‌شده در این بسته آموزشی می‌تواند سبب بهبود رشد مهارت‌های حرکتی و کاهش علائم اوتیسم (بهبود مهارت‌های اجتماعی و ا ارتباطات افراد با این طیف) شود. در پایان با توجه به نتایج به دست‌آمده در این تحقیق می‌توان امیدوار بود فعالیت‌های تمرینی مشابه با آنچه در این تحقیق اجراشده ضمن بهبود رشد مهارت‌های حرکتی در این افراد در توسعه مهارت‌های اجتماعی و افزایش ارتباط آن‌ها و در کاهش علائم و عوارض ناشی از این اختلال مؤثر باشد.

مربیان تمرینی و معلمان مدارس می‌توانند با بهره‌گیری از اصول و مبانی تمرین در افراد با اختلال طیف اوتیسم آموزش‌های تخصصی و دقیقی را به این افراد ارائه دهند. مربی در استفاده از این بسته تمرینی باید نهایت خلاقیت را داشته باشد. همچنین شرایط جسمی، روانی و اختلال هر آزمودنی را به‌خوبی سنجیده و درک کرده و بر اساس ویژگی‌های هر فرد سعی در تدوین برنامه مشخصی برای وی داشته باشند. مفهوم تدوین این بسته این نیست که برنامه‌ریزی تمرین باید عیناً بر اساس بندبند تمرینات مثال زده‌شده در این تحقیق باشد. بلکه محققان در این تحقیق تنها چهارچوبی را ارائه داده‌اند که باید توسط مربیان به‌دقت مطالعه شود و بر اساس ویژگی‌های آزمودنی‌های خود با الگویی مشابه و نه الزاماً یکسان برنامه تمرینی برای این افراد طرح کنند.

بر همین اساس، پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی برای توزیع این دانش تولیدشده در سطح کشور در سال ۱۴۰۱، کتاب خطوط راهنمای فعالیت بدنی و تمرین در افراد با کم‌توانی ذهنی، سندرم داون و اختلال طیف اوتیسم را چاپ و منتشر کرده است که علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به وب‌سایت پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی به نشانی www.ssrc.ac.ir بخش خرید کتاب مراجعه کنند. / ایرنا