به گزارش راهبرد معاصر؛لایحه بودجه سال آینده یکی از مسائلی است که در زمستان هر سال توجه همه مردم را به خود جلب میکند و تعداد زیادی از افراد پیگیر فرآیند تصویب آن در مجلس شورای اسلامی هستند.
بودجه سال 98 که هم اکنون به مجلس آمده نیز نظراتی داده شده و مردم هم نگرانیهایی دارند؛ خبرنگار ما در گفتوگویی با جلیل رحیمی جهان آبادی؛ عضو کمیسیون تلفیق بودجه 98 مجلس شورای اسلامی داشته که مشروح آن در زیر آمده است.
- با وضعیتی که هم اکنون در کشور به ویژه از نظر اقتصادی وجود دارد فکر میکنید که بودجه سال آتی متناسب با این وضعیت تدوین شده است؟رحیمی جهان آبادی: بودجهای که دولت آن را طراحی کرده تقریبا متناسب با وضعیت درآمدی، سیاسی و منطقهای کشور است و تا حد زیادی همخوانی لازم را دارد اما مشکلاتی هم در آن وجود دارد که لازم است مجلس شورای اسلامی به آن توجه داشته باشد.
با دقت به بودجه سال 98 متوجه میشویم که امور رفاهی و اجتماعی نزدیک به 23 درصد بودجه را به خود اختصاص داده، حوزه آموزش و پژوهش 14 درصد، امور دفاعی 10.9 درصد، امور اقتصادی 5 درصد، امور درمانی 4 درصد، امور قضایی 2 درصد و علاوه بر این درصدهای دیگری هم به بخشهای مختلف تخصیص داده شده است.
در وضعیتی که کشور عمدهترین مسئلهاش، معیشت مردم و مسائل اقتصادی است دولت میتوانست در بسیاری از بودجههای زائدی که در مسائل فرهنگی، خدمات عمومی و مسائل غیر مهم کشور مصرف میشود صرفهجویی کرده و آنها را به سمت مسائل مهم اقتصادی سوق دهد.
در لایحه سال 98 وضعیت درآمد نفت و تولید 1.5 بشکه روزانه که دولت نظر گرفته به صورت قطعی قابل انجام نیست به ویژه اینکه تحریمها را در پیش رو داریم و فشار تحریمها هم رو به افزایش است.این ایراد به بودجه دولت وارد است که بیش از توجه به مسائل اقتصادی و معیشتی مردم موضوعات دیگر را مورد توجه قرار داده و در ثانی میزان درآمد و تولید نفت خیلی به واقعیت نزدیک نیست.
اگر نگاهی به وضعیت بودجه سال 97 داشته باشیم و سیری که به ویژه در 6 ماهه دوم در روند درآمد دولت حاکم است متوجه میشویم که درآمدها رو به کاهش است، دولت این روند کاهشی را در بودجه در نظر نگرفته و به صورتی محاسبات را انجام داده گویا که تا پایان سال 98 فروش نفت به همین صورت ادامه دارد.
نگرانی دیگری که در مورد بودجه وجود دارد این است که تعداد زیادی از ردیفهای بودجهای مربوط به نهادها، سازمانها و سایر مواردی از این دست که از دیدگاه بنده ضرورت آنچنانی هم ندارد در این وضعیت ویژه اقتصادی کشور به آنها پولی داده شود را دولت میتوانسته حذف کند اما وظیفه حذف آنها را به عهده مجلس گذاشته و نمایندهها تا یک حدی هم به لحاظ قانونی و هم چالشهای موجود در جامعه اختیارات دارند که ارقام را حذف کرده و یا تغییر دهند بهتر این بود که دولت خودش این اقدام را انجام دهد.
- از دیدگاه شما این بودجه اتکای زیادی به نفت ندارد؟ به ویژه اینکه ما در تحریم هستیم این نوع بودجهبندی نمیتواند آسیبزا باشد؟رحیمی جهان آبادی: باید در نظر گرفت که دولت در این بین با چند مشکل مواجه است نخست اینکه با توجه به وضعیت اقتصادی تورم و وضعیت درآمدی مردم اتکای بیش از حد بودجه به مالیات امکانپذیر نیست چراکه نمیتوان به مردم بیشتر فشار آورد؛ اتکای بیش از حد به نفت هم سبب میشود که اگر در بحث تحریمها دچار مشکل شویم با کسری بودجه شدیدی مواجه شده و مشکلاتی به وجود بیاید.
در این بین از دیدگاه بنده دولت راه دیگری ندارد یا باید نفت بفروشد یا باید مالیات بگیرد یا باید اموال خود را بفروشد و یا باید اوراق چاپ کند دولت ما عملا نمیتواند اوراق بیشتری منتشر کند چراکه اوراق زیادی تا کنون منتشر کرده که سررسید شدهاند و باید آنها را پرداخت کند؛ همچنین دولت نمیتواند از مردم در بخشهای مختلف مانند کارمندان، تولیدکنندگان، کشاورزان، دامداران، کارگران و سایر اقشار دیگر بیشتر از این مالیات بگیرد چراکه همین حالا هم فشار زیادی بر روی آنها وجود دارد و قطعا در مجلس هم با آن موافقت نمیشد.
وابستگی بیش از حد بودجه به نفت اگرچه یک آسیب است اما این آسیب از دیدگاه من ساختاری بوده و بخش عمده آن به این برمیگردد که اصلا وضعیت اقتصادی ما دچار رکود و شرایط نامساعد است؛ اما با این موافق هستیم که تقسیمبندی بودجه سال 98 دارای ایراد است.
نکته بنده بیشتر در حوزههای غیرضروری است از دیدگاه من بخشهای غیرضروری در بودجه 98 بسیار زیاد است و اصلا ایرادی ندارد وقتی وضعیت کشور دچار بحران است بودجه یک سری از نهادهای غیرضروری که کارهای پژوهشی فرهنگی و مواردی مانند این انجام میدهند و اکثرا هم موازیکاری دارند قطع شود.
- آیا با روشی که برای حذف یارانه افراد پردرآمد در لایحه بودجه 98 در نظر گرفته شده موافق هستید؟رحیمی جهان آبادی: حذف یارانه 2 دهک پردرآمد و واگذاری این بودجه به استانداریها نیز مشکلاتی دارد نخست اینکه استانداریها اطلاعات جامعتری از وزارت رفاه ندارند که بخواهند افراد را شناسایی کرده و یارانه آنها را حذف کنند همچنین در قانون بودجه آمده که باید این اعتبارات در خود استان ذخیره شود اما اینگونه صحیح نیست چراکه یک سری از استانها پرجمعیت بوده و ممکن است از لحاظ ثروت هم وضعیت بهتری داشته باشند مانند استان تهران که بخش زیادی از افراد ممکن است در این استان حذف شوند و پول یارانه آنها هم به استان تهران بازمیگردد.
در صورتی که بازگشت پول باید به یک حساب متمرکز باشد تا بر اساس میزان محرومیت بین استانها تقسیم شود در مورد همین استان تهران در نظر بگیرید به تناسب جمعیت ممکن است 2 دهک آن حدود 300 هزار نفر را شامل شود و یارانه این افراد طبق قانون باید به حساب استانداری تهران بازگشت داده شود و این در حالی است که استان تهران استان برخورداری است و این مبلغ باید به استانهایی برسد که مشکلات بیشتری دارند.
- شما برشهای استانی بودجه را چگونه ارزیابی میکنید آیا تقسیمات منصفانه بوده و اقتضائات استانی در نظر گرفته میشود؟
رحیمی جهان آبادی: در مورد استان خراسان رضوی باید گفت که بودجه این استان متناسب با نیازها و خدماتی که به جهان اسلام ارائه میدهد دیده نشده البته این مسئله در مورد بسیاری از استانها نسبتا مناسب و به واقعیت نزدیک است اما درمورد استان خراسان رضوی این مسئله رعایت نشده و تلاش ما بر این است که در کمیسیون تلفیق و صحن علنی مجلس آنها را اصلاح کنیم.
در مجموع وقتی شرایط اقتصادی کشور مناسب نیست طبیعی است که یک سری از بودجهها کاهش داشته باشد و باید به اولویتها نگاه کرد اگر از بخشهای دیگر کاسته شود و به معیشت مردم رسیدگی شود از دیدگاه بنده ایرادی ندارد اما کاهش بودجهای را در اعتبارات ارتش دیدهام که به نظر بنده معقول نیست به ویژه اینکه این بخش وظیفه امنیت مرزهای شرقی کشور را نیز بر عهده دارد اما در مجوع باید اولویتهای اقتصادی در نظر گرفته شود تا به موضوعات معیشتی مردم آسیبی وارد نشود.