اهداف بولتون از سفر به لندن چه بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛  چندی پیش جان بولتون مشاور امنیت ملی ایالات متحده برای دیدار با سران بریتانیایی به لندن سفر کرد. بولتونی که با حجم گسترده‌ای از پرونده ها به انگلیس آمد. پرونده‌هایی از قبیل مساله شرکت هوواوی، هنگ کنگ و چگونگی رویارویی با چین، بحران نفتکش های ایرانی وانگلیسی و ائتلاف برای امنیت دریایی در خلیج فارس و همچنین چگونگی رویارویی با گام های بعدی درپروسه برجام درسایه گام سوم ایران، تحولات یمن وسوریه، روسیه و قصه اسکریپال،inf  و امنیت اروپا، اوکراین و چشم انداز مناسبات روسیه و اوکراین در پرتو رویکرد زلنسکی، گام های بعدی برای ونزوئلا و مسائلی اینچنین در دستور کار او بود. البته پرونده محوری، باز هم فشار بر ایران بود. مسئله‌ای که با روی کارآمدن بوریس جانسون برای آمریکایی‌ها رنگ و بوی تازه‌ای یافته است. پیش از این بارها تروئیکای اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان به کرّات پایبندی خود به تفاهمات صورت گرفته در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اعلام کرده بودند که این مسئله با استعفای ترزا می از سمت نخست‌وزیری و روی کارآمدن جانسون، از سوی انگلیسی‌ها به شکل دیگری رقم خورد. در واقع از سیاست های اعلامی دولت نوپای جانسون چنین بر می آید که سیاست های اعمالی آن در جهت همراهی با واشنگتن در عهدشکنی های برجامی خواهد بود.  «متیو آفرود» نماینده پارلمان انگلیس و عضو حزب محافظه‌کار در مصاحبه‌ای با شبکه صهیونیستی آی-24 در این رابطه می‌گوید: «این توافق (برجام) توسط آلمان و فرانسه زنده نگاه داشته شده ، ولی فکر می‌کنم دولت جانسون راه ترامپ را ادامه داده و خواهد گفت که این توافق دیگر کارساز نیست و تحریم‌ها را مدنظر قرار خواهد داد.»

بحران برگزیت برای لندن؛ فرصتی برای واشنگتن

سفر اخیر جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده به لندن در کارزار بحران برگزیت و مفاد صحبت های او با سران بریتانیایی، نشان دهنده این موضوع است که آمریکا دو هدف مهم را در روابط با بریتانیا پیگیری می کند: تشویق این کشور به خروج از اتحادیه اروپا؛ سوق دادن لندن به خروج از برجام. در مقطع فعلی لندن از جوانب مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی، قوت سابق را ندارد و برای دوره پسا برگزیت، نیازمند حامی سیاسی و اقتصادی در قد و قواره واشنگتن است. بوریس جانسون پیش از این بارها قاطعیت خود بر اجرای طرح خروج از اتحادیه اروپا را اعلام کرده است. مخالفت درصد بالایی از مردم و همچنین بالاگرفتن درگیری در پارلمان بر سر این موضوع، کار را برای وی به سختی کشانده. جانسون به تنهایی و بدون ارائه هیچ چشم اندازی مطمئن برای دوران پسابرگزیت نمی‌تواند این طرح را اجرایی کند. این درگیری‌های داخلی ابتکار و انرژی بریتانیا را برای گام برداشتن در عرصه بین المللی نیز گرفته است. به گونه‌ای که گویا لندن همچون اردک لنگ ناگزیر بر رعایت احتیاطات فراوانی در عرصه سیاست خارجی به علت تزلزل داخلی است.

ایالات متحده نیز با از دست دادن بازار چین و بالاگرفتن تنش‌هایش با این اقتصاد بزرگ و همچنین کمرنگ شدن وجهه سیاسی خود در نظام بین الملل با روی کار آمدن دولت ترامپ و رویکرد رئالیستی و تهاجمی، تمایل به دستیابی به بازار بریتانیا و همچنین حمایت سیاسی این کشور دارد. البته تاثیر برقراری روابط سیاسی عمیق با انگلیس بر انتخابات پیش روی ایالات متحده نیز قابل چشم پوشی نیست. همچنین لازم به ذکر است که با توجه به شرایط کنونی، دولت آمریکا در مقام قدرت نسبت به بریتانیای بحران زده قرار دارد و این امر به اعمال نفوذ بیشتر بریتانیا کمک می کند.

هدف اصلی که بولتون از رایزنی با لندن ترسیم کرد، کشف راهکار های برون رفت از انواع  چالش‌ها و بحران‌های مختلف در شرایط سخت جاری بود. شرایطی که هر دو کشور را از لحاظ زمان باقیمانده از ضرب الاجل انگلیس برای خروج از اتحادیه اروپا و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تحت فشار قرار داده است.البته عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که این سفر تنها به منظور سو استفاده ایالات متحده از شرایط بحرانی انگلیس و تبدیل این کشور به پایگاهی برای دولت آمریکا در آینده‌ای نه چندان دور ، احتمالا تا پایان دولت اول ترامپ است.

برجام زیرسایه‌ی برگزیت

نکته حائز اهمیت در این سفر برای سران جمهوری اسلامی، پیامدهای آن برای برجام است.سوال اصلی اینجاست که بحران انگلیس و تمایل به غرب چه ارتباطی با برجام و آینده آن دارد؟

به گفته «سیمون تیسدال» مفسر و یادداشت نویس نشریه گاردین، پیامد‌های این سفر می‌تواند در بلند می‌تواند برجام را نیز تحت تاثیر قرار دهد.پروژه‌ای که  تیسدال از آن به عنوان «سوداگری به شیوه خاص دولت آمریکا و شخص ترامپ» یاد می‌کند. به اینصورت که دولت آمریکا تا 31 اکتبر (9 آبان) که ضرب الاجل بریتانیا برای اجرای برگزیت و خروج آن از اتحادیه اروپاست صبر خواهد کرد. در پایان این فرصت و خروج بریتانیا از اتحادیه، هزینه توافق تجاری را تعیین خواهد کرد. به بیان صریح تر آمریکا از استیصال و بحران پس از برگزیت دولت بریتانیا، ماهی خود را صید می کند. احتمالا این بهای پرداختی انگلیسی ها، خروج از برجام و توافق هسته ای ایران و دوری از سایر امضاکنندگان آن یعنی فرانسه و آلمان خواهد بود.

شکاف میان انگلیس و اروپا

تیسدال همچنین بر این باور است که آمریکا به دنبال ایجاد شکاف میان انگلیس و اروپا و استفاده از این کشور به عنوان پایگاه عملیاتی برای اختلال، خرابکاری و تضعیف اتحادیه اروپا است.چرا که با در نظر گرفتن دیدگاه تهاجمی دولت ترامپ این اتحادیه برای آمریکا آزاردهنده است. در واقع بولتون درصدد است با محتاج کردن انگلیس به دولت ایالات متحده،از لندن به عنوان ابزاری برای ناکام کردن مکرون در مورد همگرایی دفاعی اروپا و تضعیف مقررات اتحادیه در زمینه شرکت‌های چند ملیتی در عرصه فناوری دیجیتال  نیز استفاده کند.

جانسون تصمیم‌گیرنده نهایی

دولت جانسون اکنون در یک بزنگاه تاریخی برای بریتانیاست. هنوز توافق جانبی با اتحادیه اروپا برای خروج از این سازمان بدست نیامده و روز به روز بر شمار کسانی که این تصمیم را اشتباه می دانند اضافه می شود. از طرفی، لندن افق روشنی برای پسا برگزیت نمی بیند. اگر جانسون بخواهد باز هم بر این تصمیم پافشاری کند، به احتمال قریب به یقین، نیازمند یک حامی بزرگ خارجی است که با توجه به بافتار موجود صحنه بین الملل، بهتر از امریکا را نمی یابد. از سویی ایالات متحده برای چنین حمایتی، نیازمند حمایت متقابل انگلیس است. ترامپ تنها در صورتی حاضر است از جانسون حمایت کند که جانسون در پرونده گسترش نفوذ کاخ سفید در اروپا و خروج از برجام با آن همراه شود. چیزی شبیه به طرح مارشالی که اروپای غربی را 80 سال است زیر دین امریکا برده و قدرت نقش آفرینی مستقل را از آن گرفته است.