چگونه فرد دچار سکته قلبی را نجات دهیم؟
متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه برای درمان و یا پیشگیری از سکته‌های قلبی زمان حکم طلا را دارد، گفت: در چنین حالتی باید بدون فوت وقت با اورژانس تماس بگیرید.
به گزارش راهبرد معاصر؛ اختلال سکته قلبی از وجود بیماری در عروق کرونر قلب ناشی می‌شود. در واقع، وقتی رگ‌های قلب دچار تنگی می‌شوند می‌توانند منجر به ایجاد سکته شوند. تنگ شدن عروق قلبی ممکن است تا مدت‌ها مخفی مانده و حتی خود شخص هیچ نشانه‌ای از تنگ شدگی عروق قلبی نبیند. شدت تنگی عروق می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و علائم خاصی را ایجاد کند.
اختلال سکته قلبی چه علائمی دارد؟
سکته قلبی عبارت است از گرفتگی عروق کرونر و نرسیدن خون به همه قسمت‌های قلب. این مسئله می‌تواند فشار زیادی به قلب وارد کرده و در نتیجه درد شدیدی به همراه داشته باشد. درد ناشی از سکته قلبی در نواحی مختلف بالا تنه از قفسه سینه تا گوش‌ها ممکن است پخش شود.
برخی از مهم‌ترین نشانه‌هایی که در اثر سکته به وجود می‌آیند عبارت‌اند از:
احساس درد در وسط قفسه سینه و نواحی مجاور آن
احساس درد در نواحی بالای شکم
بروز درد در بازوها
پخش درد در ناحیه گردن
احساس درد در فک پایین
احساس در گوش‌ها و نواحی اطراف آنها
اصلی‌ترین درد در اثر سکته قلبی، احساس درد در ناحیه قفسه سینه است؛ به طوری که بروز درد در این ناحیه و طولانی شدن آن با احتمال بالا می‌تواند به بروز سکته قلبی مربوط شود. پخش درد در همه قسمت‌های قفسه سینه می‌تواند تأییدی بر این ادعا باشد.
به طور کلی، عارضه‌ای نظیر ایست قلبی به هر دلیلی می‌تواند در فرد به وجود آید. برای مثال، ایست قلبی یکی از نتایج حاصل از سکته قلبی است. ایست قلبی عبارت است از عدم توانایی قلب در پمپاژ خون.
این حالت زمانی رخ می‌دهد که قلب شخص قدرت فعالیت‌های الکتریکی خود را از دست داده و در نتیجه توانایی ایجاد پالس الکتریکی را ندارد.
در اثر از دست دادن فعالیت الکتریکی، قدرت مکانیکی قلب نیز از دست‌رفته و در نهایت قلب توانایی خود برای پمپ کردن خون به همه قسمت‌های بدن را از دست خواهد داد. در اثر وقوع ایست قلبی و عدم رسیدن خون به مغز، فرد هوشیاری خود را از دست داده و در صورت طولانی شدن این حالت، در نهایت با مرگ مغزی روبرو خواهد شد.اما لازم است بدانید که هر ایست قلبی به معنای بروز سکته قلبی نیست و هر سکته قلبی الزاماً با ایست قلبی همراه نخواهد بود.
در سکته قلبی، رگ‌های قلبی کاملاً بسته شده و امکان عبور خون از آنها وجود ندارد. در نتیجه درد برای مدت زمان بیشتری ادامه پیدا می‌کند. معمولاً در هنگام بروز سکته قلبی شخص با درد شدیدی در قفسه سینه روبرو می‌شود که حتی با بیش از یک قرص زیر زبانی نیز نمی‌توان آن را کاهش داد. این حالت بسیار خطرناکی است که گاه ممکن است تا بیش از 15 دقیقه ادامه پیدا کند.
سکته قلبی به واسطه گرفتگی در رگ‌های قلب اتفاق می‌افتد. بنابراین، اگر رگی که منجر به سکته قلبی شده است در ساعات اولیه پس از سکته قلبی و یا حتی خیلی زودتر باز شود، یا سکته قلبی اتفاق نمی‌افتد و یا شدت آن بسیار خفیف خواهد بود. سکته قلبی یک حالت آزار دهنده همراه با درد شدید است که باید خیلی سریع تحت درمان قرار گیرد. در این شرایط حتی استفاده از یک یا چند عدد از قرص‌های معمول (معروف به قرص زیر زبانی) نتیجه‌ای در پی نداشته و فرد باید به بیمارستان منتقل شود. دردهای طولانی مدت در ناحیه قفسه سینه اگر با علائم مهم دیگر مانند موارد زیر همراه شود، با احتمال خیلی بالا از سکته قلبی ناشی می‌شود که شامل تعریق شدید، احساس تنگی نفس، احساس سرگیجه و احساس ناراحتی
احساس درد در ناحیه قفسه سینه می‌تواند با هر یک از این علائم همراه شود. در چنین شرایطی بهتر است ابتدا فرد در حالت استراحت قرار گیرد، سپس فرد بیمار یا اطرافیان او باید در اسرع وقت با اورژانس تماس حاصل کنند.
در صورتی که پزشک متخصص وقوع عارضه سکته قلبی را تشخیص دهد، لازم است شخص را در اسرع وقت به بیمارستان انتقال دهند. درواقع، بهترین کار در این شرایط تماس با اورژانس و انتقال بیمار به بیمارستان است.
سکته قلبی چه عوارضی در بر دارد؟
سکته قلبی به دلیل تغییراتی که ممکن است در ساختار قلب به وجود آورد، می‌تواند عوارض جدی برای سلامت فرد در پی داشته باشد. دو عارضه خیلی مهم ناشی از سکته‌های قلبی عبارت‌اند از عوارض مکانیکی و عوارض الکتریکی.
سعید علیپور پارسا، استاد قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به ضرورت آشنایی عموم مردم با اقدامات اورژانسی برای فردی که دچار حمله قلبی شده، اظهار کرد: کافی است علامت‌های اولیه سکته‌های قلبی را بشناسیم و به محض اینکه متوجه این حملات شدیم فقط با اورژانس شهری که در آن زندگی می‌کنیم تماس بگیریم.
این عضو هیأت علمی دانشگاه ادامه داد: به محض تماس با اورژانس، کارشناسان اورژانس پس از شرح حال گیری توصیه‌های لازم را تا زمانی که آمبولانس برسد به شما خواهند داد.
وی به اجرای طرح 247 کشوری با مفهوم اختصاری 24 ساعت شبانه روز و در هفت روز هفته اشاره کرد و توضیح داد: زمان برای کمک به بیمارانی که دچار حمله و یا ایست قلبی شده‌اند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، متاسفانه اگر تنها 10 دقیقه خون به مغز نرسد، مغز کارایی خود را از دست خواهد داد؛ بنابراین به یاد داشته باشید قبل از هر اقدامی ضمن حفظ خونسردی فورا با اورژانس تماس بگیرید.
انجام ماساژ قلبی یکی از حیاتی‌ترین اقدامات بعد از تماس با اورژانس است
انجام ماساژ قلبی یکی از حیاتی‌ترین اقدامات بعد از تماس با اورژانس است که علیپور به آن اشاره کرد و گفت: بیماری که هوشیاری ندارد و دچار حمله قلبی شده را به پشت بخوابانید و در ناحیه قفسه سینه (جناغ سینه، بالاتر از معده و قسمت استخوانی) دقیقا وسط این ناحیه را در نظر بگیرید و یا این قسمت را به سه قسمت مساوی تقسیم کرده و حدفاصل میانی یک سوم و فوقانی استخوان جناغی را فشار دهید.
وی ادامه داد: نکته اینجاست که این فشار(در احیای بیماران قلبی ریوی) باید فشاری عمقی و سریع باشد و فردی که عمل احیا را انجام می‌دهد، به بیمار تسلط کافی داشته باشد؛ یعنی به لحاظ ارتفاعی طوری باشد که بتوانیم بیشترین نیرو و توان خود را به قفسه سینه وارد کنیم.
علیپور پارسا تاکید کرد: فردی که احیای قلبی را انجام می‌دهد با هر فشار باید بتواند حدود پنج سانت فشار عمقی وارد کند؛ به شکلی که قفسه سینه به سمت داخل حرکت داده شود.
متخصص قلب و عروق فوق تخصص آنژیوپلاستی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه برای انجام احیای قلبی باید پاشنه کف دست (بعد از مچ دست) را روی جناغ سینه قرار دهیم، ادامه داد: دست مقابل هم برای کمک رسانی روی دست زیزین قرار داده و به این ترتیب ماساژ احیا را ادامه دهید.
وی توصیه کرد: اگر بیمار کف زمین قرار گرفته، کافی است روی زانو عمل احیا را انجام دهیم و اگر بیمار روی تخت است حتما باید زیر بیمار سفت باشد، در غیر اینصورت بهتر است بیمار به کف زمین برای احیا منتقل شود؛ همچنین چنانچه فرد در ارتفاع بالاتری است برای تسلط بیشتر باید از یک چهارپایه استفاده کنیم.
علیپور پارسا ادامه داد: سرعت ماساژ باید بالا باشد؛ یعنی 100 بار در هر دقیقه، به ازای هر ثانیه باید بیشتر از یک ماساژ انجام دهیم؛ بنابراین چنانچه فرد دیگری توانایی انجام ماساژ احیا را دارد بهتر است از او نیز کمک بخواهیم.
متخصص قلب و عروق دانشگاه با اشاره به اینکه با کمک ماساژ قلبی و عروقی به میزان قابل توجهی تنفس بیمار و اکسیژن رسانی به مغز انجام می‌شود، خاطرنشان کرد:با این روش تا رسیدن اورژانس به محل اقدامات حیاتی لازم انجام می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: اگر به دنبال گیرکردن جسم خارجی در حلق، فرد دچار ایست قلبی شده باشد، ماساژ قلبی و عروقی می‌تواند منجر به خفگی شود، گفت: در این موارد باید جسم خارجی بیرون آورده شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه هشدار داد: اگر فردی دچار حمله سکته یا ایست قلبی شد از درمان‌های خودسرانه بپرهیزید و به هیچ عنوان به او چیزی نخورانید؛ چرا که ممکن است مواد خوراکی یا آب وارد ریه فرد شده و ریه دچار عفونت شود./ فارس