در نشست ساز و کار منطقه‌ای ۳+۳ در تهران چه گذشت؟
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست منطقه‌ای ۳+۳ اعلام کرد که حضور و نفوذ قدرت‌های بیگانه، معمای امنیت در منطقه را پیچیده‌تر کرده و صلح در منطقه را به تاخیر می‌اندازد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ امیرعبداللهیان امروز دوشنبه در نشست ساز و کار منطقه‌ای ۳+۳ در تهران گفت: نخستین نشست سازوکار منطقه‌ای ۳+۳ در ۱۹ آذر ۱۴۰۰ (۱۰ دسامبر ۲۰۲۱) در مسکو برگزار شد. خشنودم که امروز دومین نشست این سازوکار را در تهران برگزار می‌کنیم. من امید فراوان دارم که این سازوکار به سرعت کارایی خود را در حل و فصل مسایل قفقاز جنوبی، عبور از دوره جنگ و مناقشه به دوره صلح و همزیستی و گشودن فصلی نو در همگرایی و شکوفایی منطقه نشان خواهد داد. امروز فرصتی تاریخی در اختیار ماست. اکنون نوبت صلح در قفقاز است.
وی در این نشست که با حضور وزیران خارجه ارمنستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه و روسیه برگزار شد، ابراز داشت: در ابتدا مایلم مراتب سپاس و قدردانی خود را از قبول دعوت این جانب برای شرکت در دومین نشست سازوکار منطقه‌ای ۳+۳ ابراز نمایم. به همه شما خوش آمد می‌گویم.
وی با اشاره به اینکه این نشست به نوعی سهم و نقشی در ترویج فضای صلح و همکاری در قفقاز جنوبی و ساختن راه‌های تقویت همگرایی منطقه‌ای و شکوفایی آن ایفا می‌کند، افزود: ما از مذاکرات صلح بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان حمایت می‌کنیم و شناسایی متقابل تمامیت ارضی توسط دو کشور را گامی سازنده برای رسیدن به توافق صلح ارزیابی می‌کنیم. همین طور اقدام ارمنستان در تصریح به شناسایی قره باغ در ترکیب جمهوری آذربایجان، اعاده حاکمیت آذربایجان بر این منطقه، همچنین تاکید جمهوری آذربایجان بر تامین امنیت و حقوق ساکنان آن را پیشرفت‌هایی مهم در مذاکرات صلح می‌دانیم.
وی الزام‌های صلح پایدار که در غیاب آنها، توافق صلح می‌تواند آسیب پذیر باشد را عبارت دانست از:
«نخست: احترام متقابل دولت‌ها به حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی یکدیگر. به ویژه باید از دستورکار‌ها و بکارگیری مفاهیمی که متضمن ادعای ارضی علیه دیگری است یا با حاکمیت آن مغایرت دارد، اجتناب شود. اینکه جمهوری اسلامی ایران بر مخالفت قطعی با هرگونه تغییر در مرز‌های شناخته شده بین المللی یا تغییر در ژئوپولیتک منطقه اصرار می‌ورزد، به خاطر تهدیداتی است که این گونه تغییرات می‌تواند متوجه صلح و ثبات و امنیت منطقه کند.
دوم: معتقدیم راه صلح، راه گفتگو و مذاکره است. استفاده از زور یا تهدید به توسل به زور نمی‌تواند به صلح پایدار بینجامد.
سومین نکته: زبان صلح است. زبان صلح، زبان احترام، همزیستی و مدارا و بردباری است.
چهارم: موضوع فضای مذاکره است. مذاکره برای صلح، نیازمند فضایی متوازن و عاری از فشار و اجبار است.»
امیرعبداللهیان ادامه داد: سرانجام آنکه صلح کار و وظیفه دولت هاست. اما صلح واقعی و پایدار حاصل نمی‌شود مگر زمانی که ملت‌ها به صلح برسند و ملت‌ها به صلح نمی‌رسند مگر آنکه صلح، در ذهن و زبان و روح و روان ملت‌ها حاکم باشد.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: ما از هر ابتکاری که نقشی سازنده در ترویج فضای گفتگو و رسیدن به صلح ایفا کند، استقبال می‌کنیم. معتقدیم نباید قفقاز به صحنه رقابت و میدان زورآزمایی قدرت‌ها تبدیل شود. قفقاز اگر به هر دلیلی یا به هر طریقی به میدان تسویه حساب قدرت‌ها تبدیل شود، از صلح و ثبات دور خواهد شد. امنیت منطقه‌ای را باید در سازوکار‌های منطقه‌ای جستجو کرد. حضور و نفوذ قدرت‌های بیگانه، معمای امنیت در منطقه را پیچیده‌تر و صلح در منطقه را به تاخیر می‌اندازد. مشارکت کشور‌های منطقه برای تسهیل روند توافق صلح بین جمهوری جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان در این راستا حائز اهمیت است.
در ادامه اظهارات امیرعبداللهیان آمده است:
«سازوکار‌های فرا منطقه‌ای نزدیک سی سال، ملت‌های این منطقه را از صلح و منافع آن محروم کردند. اکنون زمان آن است که دولت‌های منطقه تجربه جدیدی را آغاز و از ظرفیت‌های منطقه‌ای در راستای تامین منافع مردمان خود استفاده کنند و از مزایای صلح برخوردار شوند.
در پرتو صلح و ثبات، زمینه همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌شود. یکی از حوزه‌های مهم همکاری، حمل و نقل و ارتباطات است. قفقاز کنونی شرایط لازم برای ایجاد شبکه‌های حمل و نقل جاده‌ای و ریلی را پیدا کرده است. تحقق کریدور‌های حمل و نقل شمال- جنوب و شرق- غرب در چنین فضایی مفهوم پیدا می‌کند. پیشنهاد ما آن است که نقشه راه جامع حمل و نقلی منطقه مبتنی بر منافع همه کشور‌های منطقه تدوین شود و در همین راستا نشست وزرای حمل و نقل هم برگزار شود. جمهوری اسلامی ایران آماده است از این نشست میزبانی کند.
حوزه دوم، انرژی است. اتصال شبکه‌های برق کشور‌های منطقه و سنکرون سازی آن، همچنین ایجاد شبکه انتقال و تامین انرژی در بین کشور‌های منطقه به منظور استفاده از ظرفیت‌های یکدیگر می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
می‌توانیم این الگو را باز هم بسط دهیم و همکاری‌های منطقه‌ای را به سایر حوزه‌ها مثل گمرک و تجارت، کشاورزی، دانش و فناوری، ارتباطات فرهنگی و مراودات مردمی گسترش دهیم و منطقه را به سمت همگرایی بیشتر و ارتقای سطح رفاه، پیشرفت و توسعه و شکوفایی سوق دهیم. در این میان ایجاد سازوکار‌هایی که مراودات مردمی بین کشور‌های منطقه را تسهیل کند، اهمیت ویژه‌ای در بسط فضای صلح و همگرایی در منطقه دارد.
ما به نمایندگی از مردمان خود با هدف صلح، همکاری و پیشرفت، امروز دور هم جمع شده ایم. ما وظیفه خطیری نه تنها در قبال نسل‌های حاضر بلکه در خصوص آینده داریم. با چنین دیدگاهی این نشست برگزار می‌شود و امیدوارم از نتایج این نشست مردمان منطقه بهره‌مند شوند.» / تسنیم