به گزارش راهبرد معاصر، حادثه انفجار در ساعت سه بعدازظهر 8 شهریور ماه 1360 روی داد و در این ساعت، آقایان محمدعلی رجایی رئیس جمهوری و دکتر محمدجواد باهنر نخست‌وزیر و چند تن از مقامات نظامی و امنیتی کشور در یک جلسه فوق‌العاده شرکت داشتند. در پی انفجار بمب که گفته می‌شود در داخل یک کیف دستی جاسازی شده بود، قسمت‌هایی از طبقه اول و طبقه دوم ساختمان نخست‌وزیری در مجاورت خیابان پاستور دچار حریق شد و آتش و دود فضای محل انفجار را فرا گرفت. در این حادثه محمدعلی رجایی رئیس جمهور و دکتر محمدجواد باهنر نخست‌وزیر و چند تن از مقامات مملکتی که در جلسه مذکور حضور داشتند به درجه رفیع شهادت نایل شدند.
شهید رجایی و باهنر هر دو هنگام شهادت 48 سال سن داشتند. رجایی پس از پیروزی انقلاب ابتدا سمت وزارت آموزش و پرورش را برعهده داشت و سپس در سال 1359 به نمایندگی مردم تهران وارد مجلس شورای اسلامی شد. در 20 مرداد 1359 به نخست‌وزیری و پس از عزل بنی‌صدر از مقام ریاست جمهوری در انتخابات دوم مرداد 1360 با کسب بیش از 13 میلیون رأی مردم به عنوان دومین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. باهنر نیز پس از پیروزی انقلاب مسئولیت‌هایی از جمله عضویت در شورای انقلاب، نمایندگی مردم کرمان در مجلس خبرگان، نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، وزارت آموزش و پرورش (در کابینه شهید رجایی) و دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی(پس از شهادت دکتر بهشتی) را برعهده داشت. او پس از انتخاب رجایی به ریاست‌جمهوری، از سوی وی به نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.
بعد از فاجعه ترور رئیس جمهور و نخست وزیر ایران بود که دشمنان در اقصی نقاط جهان با شادمانی از این موضوع ایران را در موضع ضعف دانستند. از آنجایی که یک سال از آغاز جنگ تحمیلی نیز می‌گذشت، دشمن بعثی با گمان اینکه ضعف روحیه در میان رزمندگان ایرانی ریشه دوانده، خود را در مقام برتری نسبت به جبهه ایرانی تصور کرد. همین موضوع باعث شد تا چند تن از فرماندهان عملیاتی ایران به فکر راهی برای روحیه دادن به رزمندگان و بر هم زدن تصورات غلط دشمن بیفتد.
از چندی پیش طرح‌هایی برای انجام یک عملیات در جبهه حمیدیه عنوان شده بود، پس از عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری، سپاه و ارتش با همکاری یکدیگر برای اجرای چند عملیات بزرگ جهت بیرون راندن عراق از خاک ایران آماده می‌شدند. قرار شد تا عملیات با نام عملیات شهیدان رجایی و باهنر آغاز شود تا با زنده نگه داشتن یاد این شهیدان پاسخی به اقدامات غلط دشمنان نظام برای برتری جویی در میدان جنگ باشد. در واقع فرماندهان جهت جلوگیری از تضعیف روحیه نیروهای ایران مصمم به اتخاذ هرچه سریعتر شیوه تهاجم شدند. در همین راستا دو عملیات به طور همزمان در جنوب سوسنگرد و غرب سرپل ذهاب با نام شهیدان رجایی و باهنر اجرا شد.
عملیات رجایی و باهنر در سرپل ذهاب:
عملیات رجایی و باهنر در محور سر پل ذهاب - قراویز به صورت نیمه گسترده در 11 شهریور ماه سال 1360 به فرماندهی مشترک انجام شد. این عملیات به منظور تکمیل اهداف عملیات شهید چمران و آزادسازی کامل شمال کرخه کور به همت سپاه پاسداران، ارتش و گروه جنگ‌های نامنظم آغاز شد. پس از عملیات شهید چمران نیروهای خودی به منظور تثبیت موقعیت خود در پشت خاکریزی که از دشمن در شمال کرخه کور تصرف شده بود، ایجاد موضع کردند. این خاکریز که به فاصله 3 کیلومتری از شمال کرخه کور احداث شده بود و به طول 5 کیلومتر و به موازات این رودخانه امتداد داشت، عامل تعیین کننده‌ای برای حفظ مواضع تصرف شده در عملیات شهید چمران محسوب می‌شد. از سوی دیگر قوای دشمن که به طور پراکنده در شمال و جنوب کرخه کور مستقر بودند برای حفظ و تحکیم مواضع خود در 17 مرداد ماه سال 1360 خاکریزی در شمال این رودخانه به طول 1200 متر به فاصله حدود 300 متری رودخانه احداث کردند و با استقرار در پشت آن به تقویت استحکامات خود مشغول شدند.
قبل از شروع عملیات، سردار علی هاشمی یکی از سخنرانی‌های مهیج خود را انجام داد، به گونه‌ای که همه نیروها به شوق آمدند. او گفت: «شما امشب باید دل امام را شاد کنید. امروز امام محزون است. امام عزادار است. منافقان و عراقی‌ها خوشحالند. امیدوارم امشب ماشه‌های تفنگتان را با خشم بفشارید و به دشمن امان ندهید.» در دهم شهریور 1360 به مواضع دشمن در حوالی کرخه کور حمله شده و رزمندگان موفق شدند دشمن را از شمال رودخانه به آن طرف برانند و چند کیلومتر از سرزمین اسلامی را آزاد کنند.
هرچند دشمن بعد از این عملیات در ساحل جنوبی کرخه کور موانع متعددی ایجاد کرد، به‌طوری که رزمندگان در اولین مرحله عملیات بیت‌المقدس (10/2/1361) به رغم چند رخنه در مواضع دشمن، نتوانستند آن مواضع را تسخیر کنند، تا آنکه نیروهای خودی 9 روز بعد در دارخوین از کارون عبور کرده و از پهلو موقعیت دو لشکر 5 و 6 عراق را که در جنوب کرخه‌کور مستقر بودند به خطر انداختند، به طوری که آن‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند و این رودخانه از سیطره دشمن خارج شد. پس از عملیات و راندن دشمن از رودخانه کرخه کور به آن طرف، علی هاشمی اطلاعیه ای داد و در آن نوشت :«کرخه کور با خون مطهر شهدا برای همیشه تاریخ به کرخه نور تبدیل شد.» از آن تاریخ، کرخه کور، به کرخه نور تغییر نام داد و حتی در نقشه‌های جغرافیایی نیز نام جدیدی که علی هاشمی داده بود؛ ثبت شد.
عملیات شهیدان رجایی و باهنر با آزادسازی منطقه‌ای به وسعت 15 کیلومتر مربع و انهدام 15 تانک، 1 خودرو، 1 هلیکوپتر، 1 موشک انداز کاتیوشا از دشمن بعثی به پایان رسید. عملیات که در 11 شهریور ماه آغاز شده بود تا 16 شهریور ادامه داشت. ایران در این عملیات با 7 گردان پیاده و زرهی و عراق با 9 گردان پیاده ، زرهی و مکانیزه وارد این عملیات شدند. 2130 عراقی در این نبرد کشته شدند.
منبع: تسنیم