حذف 4 صفر از پول ملی راهگشای کوتاه مدت و درمان موقتی است

به گزارش راهبرد معاصر؛ با اشاره به تاثیر گذاری حذف صفر در تسهیل محاسبات اقتصادی باید گفت حذف صفر از پول ملی عمدتا تنها در آسان تر و روان شدن محاسبات اقتصادی و حسابداری کاربرد دارد. با مطالعه تاریخ اقتصادی نیز متوجه می شویم این تصمیم معمولا در کشورهایی اتخاذ شده و می شود که تورم‌های نسبتا بالایی را تجربه می کنند. از این رو برای آسان تر کردن امور معاملات و تسهیل در ثبت و ضبط صورت‌های مالی اعداد بزرگ را که شمارش، محاسبه و استفاده از آن ممکن است برای مردم سخت بوده و ایجاد دشواری کند با حذف صفر کوچک می کنند.

از سوی دیگر بانک مرکزی هر چند سال یک بار با توجه به کاهش ارزش پول ملی در گردش مجبور به معرفی پول‌های جدیدی می شود، که نمونه آن را می توان چک پول های پنجاه هزار تومانی دانست که نوع جدید آن نیز اخیرا به بازار معرفی شد. مسلما انجام معاملات دیگر با ده هزار تومان ممکن نیست لذا مشکلات متعددی با پول‌های کوچک ایجاد می شود از این رو مردم حتی برای انجام کارهای گاها روزمره و عادی خود مجبور به حمل مقدار زیادی اسکناس با خود هستند.

بانک مرکزی برای رفع این مشکل مجبور به چاپ پول‌هایی با ارزش اسمی بالاتر شده است. از طرفی با توجه به اینکه چاپ پول‌های جدید و ضرب سکه هایی با رقم های بالاتر برای بانک مرکزی ایجاد هزینه می کند. چون اسکناس ها و سکه هایی که در اختیار داریم از گردش خارج شده و به علت پایین بودن رقم‌هایشان دیگر کاربردی ندارند. لذا بانک مرکزی با حذف صفر از پول ملی به دنبال کاهش چاپ اسکناس های بزرگ یا ضرب سکه است تا هزینه های زیادی را از خود مرتفع کند.

مثبت، اما کوتاه مدت

در خصوص تاثیرگذاری حذف صفر بر کاهش تورم نیز باید پذیرفت در شرایط تورمی که بانک مرکزی تصمیم به حذف چند صفر از پول ملی می گیرد. حذف صفر می تواند صرفا با تغییر واحد پول ملی رخ دهد یا مثلا نام قبلی پول ملی کماکان حفظ شود و نام جدیدی در کنار نام قبلی گذاشته شود.  برخی معتقدند حذف صفر از پول ملی می تواند در کاهش تورم نقش مثبتی ایفا کند. این موضوع از این نظر قابل تایید است که این اقدام تنها به دلیل بار روانی ایجاد شده در جامعه می تواند تاثیرات موقتی و کوتاه مدتی به جای بگذارد.

بنابراین با قطعیت می توان گفت حذف صفر در کاهش تورم تاثیرگذاری چندانی نخواهد داشت. در پاسخ به این سوال که آیا واقعا حذف صفر باعث کاهش تورم می شود یا خیر؟ برخی معتقدند اثر روانی جلوگیری از تورم در کوتاه مدت کاربرد دارد اما جلوگیری و کاهش تورم در بلند مدت وابسته به رفع عوامل بنیادی ایجاد تورم مانند رشد نقدینگی، ترمیم ساختار انحصاری تولید؛ رشد پایین تولید ناخالص داخلی و.... است. اگر عوامل ساختاری اقتصادی درست نشوند و دولت‌ها قادر به مهار رشد نقدینگی نباشند قطعا با حذف صفرها نتیجه امید بخشی حاصل نمی شود.

تجربه حذف صفر در پول برخی از کشورها

تجربه حذف صفر از پول ملی بسیاری از کشورها بیانگر آن است که با چنین کاری تورم کنترل نشده است. آرژانتین و برزیل نمونه بارز شکست حذف صفر هستند. کشورهایی چون زیمباوه یا ونزوئلا  که تلاش کردند با حذف صفرها مشکلات اقتصادی را حل کنند هیچ گاه موفق به انجام این مهم نشدند، لذا حذف صفر برای حل مشکل تورمی که اینک اقتصاد ما درگیر آن است راهگشا نیست. زمانی حذف صفر می تواند امید بخش باشد که در راستای آن دولت تمایل به انجام اقدامات جدی برای مهار رشد نقدینگی و کمک به رشد تولید را در دستور کار اصلی خود قرار دهد، در غیر این صورت حذف صفرها نمی تواند موثر باشد.

بهره سخن

حذف صفر از پول ملی نمی تواند منجر به تقویت پول ملی در برابر پول های خارجی شود. چرا که تقویت پول ملی وابسته به تقویت تولید و جلوگیری از عوامل ایجاد کننده تورم است. بی شک اگر تورم با حذف چند صفر برطرف می شد دیگر هیچ کشوری مشکل اقتصادی و  پیچیدگی های آن را تجربه نمی کرد. بنابراین به نظر می رسد حذف صفر نمی تواند به هیچ وجه مشکلات اقتصادی کشور را حل کند اگر چه ممکن است اثر روانی کوتاه مدت داشته باشد اما تاثیر آن در دراز مدت اصلا تایید نمی شود.

از طرف دیگر ساده سازی و حذف پول سال‌هاست در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است اما یکی از مسائلی که با حذف صفر از پول ملی ممکن است ایجاد شود عدم عادت داشتن مردم به واحد پول جدید و ایجاد سرگردانی در میان  آنهاست که البته این مشکل تا حدود زیادی درایران حل شده است. از آنجایی که مردم ما در مرور زمان و به واسطه کاهش ارزش پول ملی خودشان در مراوادات و محاورات واحد پول را از ریال به تومان تغییر داده اند. این موضوع نیز چندان مشکل ساز نخواهد شد. لذا حذف صفر برای محاسبات کوتاه مدت مردم مشکل خاصی ایجاد نمی کند. هر چند به ساده تر شدن ثبت و ضبط صورت‌های حسابداری می انجامد اما اصلاح صورت‌های مالی گذشته براساس  واحدهای جدید مالی نیز می تواند وقت گیر وهزینه بر باشد.

در مجموع زمانی می توان به صورت کامل از مزایای حذف صفر از پول ملی برخوردار شد که حذف صفر همراه با اصلاح نظام پولی و بانکی و اقدامات موثر ضد تورمی باشد. اگر دولت نتواند با تورم به صورت جدی مقابله کند حذف صفر صرفا به تنهایی کمکی به بهبود اقتصاد کشور نخواهد کرد.