ادعای مبارزه ضد تروریسم آمریکا در آفریقا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پژوهش های جدید مرکز مطالعات راهبردی آفریقا نشان می‌دهد مرگ‌ومیر ناشی از تروریسم در قاره سیاه در دوره مبارزه ایالات متحده علیه تروریسم بیش از 100 هزار درصد افزایش داشته است. یافته‌های پژوهشی با ادعاهای مرکز فرماندهی ایالات متحده در آفریقا (AFRICOM) مبنی بر خنثی کردن تهدیدات تروریستی در این قاره و ارتقای ثبات و امنیت کاملاً در تضاد است.

وزارت امور خارجه آمریکا در سال‌های 2002 و 2003 تنها 9 حمله تروریستی را در سراسر آفریقا گزارش کرد که در مجموع 23 کشته به دنبال داشت. آن زمان ایالات متحده آمریکا به تازگی کمک چند میلیاردی خود را برای آموزش هزاران پرسنل نظامی در آفریقا، ایجاد ده‌ها پایگاه، اعزام کماندوهای آمریکایی برای مأموریت‌های مختلف، تشکیل گروه‌های نیابتی، انجام حملات پهپادی و حتی درگیری زمینی با گروه‌های شبه‌نظامی در آفریقا آغاز کرده بود.

آمار در سواحل غربی آفریقا از این هم بدتر است. در سال‌های 2002 و 2003 تنها 9 حمله تروریستی در این منطقه گزارش شد، ولی اکنون کشورهای ساحل غربی آفریقا شاهد رشد گروه‌های تروریستی و سازماندهی بیشتر آنها هستند

بیشتر آمریکایی‌ها حتی اعضای کنگره از گستردگی عملیات در آفریقا و تأثیرات آن بی‌ اطلاع هستند. طبق گزارش مرکز آفریقا، سال گذشته جان باختگان ناشی از خشونت اسلام‌گرایان ستیزه‌جو در آفریقا 20 درصد افزایش یافت و از 19 هزار و 412 نفر در سال 2022 به 23 هزار و 322 نفر رسید. این آمار نشان می‌دهد میزان مرگ‌ومیر از سال 2021 تقریباً دو برابر شده و از سال 2002 و 2003 جهشی 101 هزار و 300 درصدی داشته است.

فعالیت‌های نظامی آمریکا در قاره آفریقا برای دهه‌ها در دو جبهه اصلی سومالی و سواحل غرب آفریقا متمرکز بوده است؛ ولی هر دو جبهه سال گذشته شاهد افزایش قابل توجه تروریسم بوده‌اند. نیروهای عملیات ویژه آمریکا برای نخستین بار سال 2002 به سومالی اعزام شدند و به این کشور کمک‌های نظامی کردند. با گذشت بیش از 20 سال نیروهای آمریکایی همچنان در آنجا عملیات انجام می‌دهند که عمده عملیات‌ها علیه گروه شبه نظامی الشباب است.

طبق گزارش سال 2023 دانشگاه براون، واشنگتن میلیاردها دلار برای مبارزه با تروریسم هزینه کرد، بیش از 280 حمله انجام داد و نیروهای نیابتی متعددی را برای انجام عملیات نظامی در سومالی ایجاد کرده است. طبق گزارش مرکز آفریقا، سومالی در سال 2023 شاهد افزایش 22 درصدی جان باختگان بود که به رکورد 7 هزار و 643  کشته رسید. این ارقام نشان دهنده افزایش سه برابری مرگ‌ومیر از سال 2020 است.

آمار در سواحل غربی آفریقا از این هم بدتر است. در سال‌های 2002 و 2003 تنها 9 حمله تروریستی در این منطقه گزارش شد، ولی اکنون کشورهای ساحل غربی آفریقا شاهد رشد گروه‌های تروریستی و سازماندهی بیشتر آنها هستند. عناصر ستیزه جو سوار بر موتور با عینک آفتابی و مسلح به AK-47  زیر پرچم‌هایی که شناسه هویت این گروه‌هاست، به روستاها سرازیر می‌شوند تا قانون خشن شریعت را بر مردم تحمیل کنند، غیرنظامیان را به وحشت اندازند و آنها را بکشند.

حملات بی‌امان گروه‌های ستیزه چو کشورهای بورکینافاسو، مالی و نیجر را بی‌ثبات کرده است. طبق گزارش مرکز آفریقا، جان باختگان در ساحل غربی نسبت به سال 2020 افزایش سه برابری یافته است. در این میان دست کم 15 نفر از افسرانی که از کمک‌های امنیتی آمریکا بهره‌مند بودند، در کودتا علیه دولت‌های خود مشارکت کردند و با این کار به اهداف آمریکا برای ایجاد ثبات و امنیت در آفریقا ضربه زدند. این فهرست شامل افسران بورکینافاسو (2014، 2015، 2022)، چاد (2021)، گامبیا (2014)، گینه (2021)، مالی (2012، 2020 و 2021)، موریتانی (2008) و نیجر (2023) می‌شود.

به گفته یک مقام آمریکایی، دست کم پنج رهبر حکومت نظامی نیجریه از کمک آمریکا برخوردار شدند. این موضوع باعث قطع همکاری آمریکا با کودتاچیان نشده است و واشنگتن همچنان به مأموریت خود در نیجریه ادامه می‌دهد.

در کشور مالی سرهنگ گویتا که با نیروهای عملیات ویژه آمریکا کار می‌کرد، پس از آنکه با کودتا دولت مالی را سرنگون کرد و ریاست دولت را برعهده گرفت، مجوز استقرار نیروهای واگنر را برای مبارزه با شبه نظامیان صادر کرد. نیروهای واگنر در کنار ارتش مالی در عملیاتی که سال 2022 انجام دادند، 500 غیرنظامی را کشتند و به نقض حقوق بشر متهم شدند.

در آمریکا قانونی حاکم است که به طور کلی ارائه کمک‌های نظامی به کشورها را بعد از کودتای نظامی محدود می‌کند، ولی درباره کشورهای ساحلی این قانون نقض شد و به کمک‌های نظامی ادامه داده است. به گزارش وزارت امور خارجه آمریکا، در سال 2020 بیش از 16 میلیون دلار و در سال 2021 5 میلیون دلار کمک امنیتی به مالی از سوی آمریکا پرداخت شد.

به گفته یک مقام آمریکایی، دست کم پنج رهبر حکومت نظامی نیجریه از کمک آمریکا برخوردار شدند. این موضوع باعث قطع همکاری آمریکا با کودتاچیان نشده است

طبق گزارش اخیر دیده‌بان حقوق بشر، ارتش بورکینافاسو که از کمک‌های آمریکا بهره‌مند است، سال گذشته تعداد زیادی غیرنظامی را در حملات پهپادی کشت. این حملات که برای هدف گرفتن شبه نظامیان در بازارهای شلوغ و مراسم تشییع جنازه انجام می‌شد، دست‌کم 60 کشته برجای گذاشت. آمریکا بیش از یک دهه، ده‌ها میلیون دلار به بورکینافاسو کمک امنیتی کرده است و همچنان نیز به این کشور آموزش نظامی ارائه می‌دهد.

فرماندهی ایالات متحده در آفریقا ادعا می‌کند برای مقابله با تهدیدات فراملی، ترویج ثبات، امنیت و رفاه کشورهای آفریقایی و تضمین امنیت مردم خود به شرکای آفریقایی‌اش کمک می‌کند، اما جان باختگان بالای غیرنظامیان در دوران مبارزه با تروریسم که به 101 هزار و 300 درصد افزایش یافته است، خلاف این را نشان می‌دهد.