3 هدف عادل عبدالمهدی از سفر به چین

به گزارش راهبرد معاصر؛ عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق شامگاه پنجشنبه 28 شهریور ماه در صدر هیاتی بلندپایه به چین سفر کرده است. عبدالمهدی نخست وزیر عراق در شرایطی برای یک سفر ۵ روزه در چین به سر می برد که ارزش مبادلات تجاری دو کشور از مرز ۳۰ میلیارد دلار عبور کرده است و با امضای چندین قرارداد همکاری این رقم در سال های‌ آتی افزایش چشمگیری خواهد داشت. سفر تا ۱ مهر ۱۳۹۸ به طول می انجامد و هیات وی شامل ۵۵ نفر از مسئولان، وزیران، صاحبان مشاغل، فرمانداران و دست اندرکاران امور تجاری و اقتصادی عراق است.

این سفر در شرایطی انجام می‌گیرد که از یک سو در صحنه سیاست داخلی عراق فشارهایی مبنی بر برکناری عبدالمهدی در منصب نخست وزیری وجود دارد و از سوی دیگر، جناح‌های سیاسی عراقی سطحی بزرگ از مخالفت را با کنش‌های آمریکا در عراق دارند و حتی بسیاری از جریان ها در پی تصویب قانون اخراج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق هستند. در چنین شرایطی سفر عادل عبدالمهدی به کشور چین در سطوح مختلف داخلی و خارجی قابل تحلیل و ارزیابی است.

1. تلاش عادل عبدالمهدی برای مشروعیت‌بخشی به خود

در سطح داخلی، هدف و انگیزه اصلی عادل عبدالمهدی از سفر به چین مشروعیت بخشی به خود است. عادل عبدالمهدی که طی ماه‌های اخیر مورد انتقادات داخلی برخی از احزاب قرار گرفته و با اعتراضات مردمی در برخی از شهرها از جمله بصره مواجه بوده است تلاش دارد از انتقادات داخلی علیه خود بکاهد.

در واقع سفر نخست‌وزیر عراق به چین را می‌توان در ارتباط با انگیزه‌های عادل عبدالمهدی برای تثبیت جایگاه خود در سمت نخست‌وزیر تحلیل نمود. عادل عبدالمهدی طی ماه‌های اخیر با انتقاداتی جدی مواجه شده و اکنون قصد دارد از سفر به پکن بخشی از مشروعیت از دست‌رفته خود را احیا کند. نخست‌وزیر عراق از یک سو، قصد دارد به منتقدان خود گوشزد کند که او با قدرت در مسیر تامین منافع ملی عراق حرکت می‌کند و بدون توجه به انتقادات وظایف خود را به خوبی اجرا می‌کند. از سوی دیگر، سفر عبدالمهدی به چین، نوعی پیام به منتقدانی است که او را به عدم توانایی مخالفت در برابر سیاست‌های آمریکا متهم می‌کردند. در حقیقت، گرایش بغداد به سوی چین نوعی علامت هشدار به آمریکا بوده و خواست سطح وسیعی از گروه‌های سیاسی داخل پارلمان عراق است.

2. اهداف اقتصادی

بدون تردید مهم‌ترین هدف در سفر رئیس کابینه دولت عراق به چین، در ارتباط با افزایش سطح همکاری‌های اقتصادی و تجاری با یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است. این مساله به اندازه‌ای قابل توجه است که عبدالحسین حنین، مشاور نخست‌وزیر عراق در ارتباط با سفر عادل عبدالمهدی می‌گوید: اهداف اصلی این سفر شامل پروژه‌های بزرگ در زمینه مسیرهای مواصلاتی و خدمات و آموزش و سلامت و... است. عراق و چین طی ماه‌های گذشته از خلال نشست‌های مستمر با شرکت‌های بزرگ چینی و تکمیل الگوی بودجه از طریق صندوق مشترک بازسازی عراق و چین، زمینه مناسبی برای این دیدار فراهم آورده‌اند. همچنین، مشاور نخست‌وزیر ابراز امیدواری می‌کند در این سفر توافقنامه‌ها و قراردادهای بزرگی در زمینه صنعت و کشاورزی و نیز ساخت مدارس و بیمارستان‌ها و نیز راه‌ها و قطارها و پل‌ها منعقد شود. مجموع این اظهارات نشان می‌دهد که عراق برخلاف سابق برای توسعه اقتصادی و پیشبرد برنامه‌های کلان توسعه داخلی، رویکرد چرخش به سمت شرق را در پیش گرفته است. بدین معنی که در کنار آمریکا و دیگر کشورهای غربی درهای این کشور برای تمامی بازیگران حاضر به سرمایه‌گذاری باز خواهد بود.

در همین راستا جانگ یویه، از کارشناسان امور خاورمیانه می گوید عراق بارها از چین خواسته است تا نقش گسترده و فراگیرتری در بازسازی این کشور ایفا کند و انتظار می رود نتایج مثبتی پیامد سفر نخست وزیر عراق به این کشور باشد.

محمدرضا آل‌حیدر، نماینده پارلمان عراق و عضو ائتلاف سائرون پیرامون نتایج سفر عادل عبدالمهدی به چین گفت : «در صورت اجرایی شدن بندهای توافق اقتصادی با چین، عراق در مرحله پیش‌رو شاهد جهش قابل توجه اقتصادی خواهد بود.» آل حیدر تصریح کرد: «یکی از مهمترین نتایج سفر عادل عبدالمهدی به چین، تعهد شرکت سانچو به سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری در حوزه عمرانی، زیرساختی و پروژه‌های مربوط به مسکن است.» وی افزود: «نخست وزیر همچنین بر سر ساخت 4 نیروگاه بزرگ تولید برق به منظور پایان دادن به بحران برق در عراق با طرف چینی به توافق رسیده است.» آل حیدر در ادامه گفت: «اراده سیاسی همه فراکسیون‌های سیاسی در خاتمه دادن به بحران مسکن، عمران و انرژی و اهتمام به ساخت و ساز شهرهای کشور استوار است و این اراده سیاسی از عبدالمهدی برای سفر به چین حمایت کرد.»

3. طرح «یک کمربند یک جاده»

طرح «یک کمربند یک جاده» یکی از طرح‌هایی است که در چند سال گذشته با اهداف اقتصادی قابل‌توجه در دستور کار دولت پکن قرار گرفته است. این پروژه هزار میلیارد دلاری، هفت سال پیش آغاز شده و هدف‌اش ایجاد نسخه‌ای مدرن از جاده ابریشم است تا چین را به دنیا متصل کند. در این مسیر یکی از کشورهایی که می‌تواند برای پکن از اهمیت قابل توجهی برخوردار باشد کشور عراق است. چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت عراق است. به عبارتی بغداد بیشترین منبع درآمد خود را از صادرات نفت به چین کسب می‌کند؛ همین مساله زمینه‌ای است که از یک سو، می‌تواند موجب سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در بخش‌های مختلف عراق شود. از سوی دیگر، اهداف سیاسی چین را با پشتوانه اقتصادی طرح «یک کمربند یک جاده» در عراق اجرایی شود.

در حقیقت، عراق به عنوان یکی از کانون‌های اصلی تمرکز چین برای اجرای طرح «راه ابریشم نو» خواهد بود. پشتوانه ذخایز عظیم نفتی و نیز صادرات قابل توجه نفت عراق که پیش بینی می‌شود در 2020 به بیش از 5 میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند، پشتوانه‌ای است که بغداد و اربیل را در کانون توجه چینی‌ها قرار داده است. دولت‌مردان پکن به خوبی می‌دانند برای اجرایی شدن مراحل آتی و پیشبرد سرمایه‌گذاری خود برای اجرای طرح «یک کمربند یک جاده» نیازمند حضور چشم‌گیر و محسوس در عراق برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف این کشور هستند. زمانی این مساله قابل توجه‌تر است که شاهد رغبت و اشتیاق جدی عراقی‌ها برای حضور چین در این کشور هستیم.

 در همین راستا چانگ تاو، سفیر چین در بغداد، پیش بینی کرد که سال 2020 «سال بازسازی عراق» باشد و افزود که چین درصدد است که در تحقق شکوفایی تاریخی عراق مشارکتی فعال داشته باشد. وی افزود که عراق از شرکای اصلی چین در پروژه «یک کمربند یک جاده» یا راه ابریشم جدید است. جانگ یویه، کارشناس مسائل خاورمیانه می گوید عراق اولین کشوری است که پیش نویس توافقنامه همکاری راه ابریشم را نیز با چین امضا کرده است.