خیزش مجدد پوپولیست‌ها در غرب

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با فرا رسیدن سال جدید میلادی و گرم شدن تنور انتخابات درون حزبی در آمریکا بار دیگر زمزمه‌های بازگشت مجدد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق به کاخ سفید افزایش یافته است. 

طبق نتیجه نظرسنجی انجام شده به‌وسیله رویترز و شرکت پژوهشی ایپسوس، میزان اقبال به چهل‌وپنجمین رئیس جمهور آمریکا قریب به 40 درصد و جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا تنها از مقبولیت 34 درصدی برخوردار است. 

حمایت نکردن عرب آمریکایی‌ها از بایدن در انتخابات مقدماتی میشیگان زنگ خطر جدی را برای دولت بایدن به صدا درآورده است

علاوه بر آمار منتشر شده درباره میزان محبوبیت رئیس جمهور سابق آمریکا، به نظر می‌آید چالش‌های داخلی و خارجی دولت بایدن به پاشنه آشیل وی برای بقا در خیابان پنسیلوانیا تبدیل شده است. 

پوپولیست‌های افراطی در سراسر جهان به دنبال اعلام حمایت از بازگشت ترامپ به قدرت هستند. از آرژانتین تا مجارستان، چهره‌های وابسته به این جریان نوظهور خواستار تضعیف مجدد «ناتوگرایان» و تغییر سکان سیاست خارجی آمریکا هستند. 

با فرسایشی شدن بحران اوکراین در شرق اروپا و جنگ غزه در غرب آسیا، این دو بحران بین‌المللی به محل جدال نیروهای معتقد به چندجانبه گرایی و محافظه کار در سراسر جهان تبدیل شده است. حمایت شخصیت های راست‌گرا همچون بولسونارو، خاویر میلی، ویکتور اوربان و ترامپ به نفع رژیم صهیونیستی نشان دهنده ترسیم خطوط جدید در نظام بین‌الملل است. 

حمایت نکردن عرب آمریکایی‌ها از بایدن در انتخابات مقدماتی میشیگان زنگ خطر جدی را برای دولت بایدن به صدا درآورده و موجب افزایش فعالیت تیم سیاست خارجی وی برای برقراری آتش بس در ماه مبارک رمضان شده است. 

دموکرات‌ها به روشنی این سیگنال را از نیروهای ترقی خواه حزب دریافت کردند که اگر واشنگتن نتواند ماشین جنگی رژیم صهیونیستی را در غزه متوقف کند، احتمال شکست بایدن یا هر نامزد دیگری از حزب دموکرات به شدت افزایش خواهد یافت. 

پیش از وقوع عملیات «طوفان الاقصی» دولت بایدن به دنبال عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی و عملیاتی کردن کریدور هند-غرب آسیا-اروپا بود؛ اما آغاز جنگ غزه و به دنبال آن گسترش دامنه بی‌ثباتی در منطقه و دریای سرخ سبب به عقب افتادن این ابر پروژه شد. 

حال بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و کابینه راست‌گرایش با تداوم حمله نظامی به نقاط مختلف غزه، نسل کشی غیرنظامیان و نپذیرفتن آتش بس دائم در حال ضربه زدن به بدنه حامیان بایدن و هموار کردن مسیر بازگشت ترامپ به قدرت هستند. 

شاید به همین دلیل بایدن با وجود حمایت عملی از رژیم صهیونیستی به یکی از منتقدان سیاست‌های نتانیاهو تبدیل شده است. کارشناسان معتقدند، اگر نتانیاهو تا ماه ژوئن به آتش بس کامل یا طولانی تن ندهد، کار بایدن برای جلب نظر عرب آمریکایی‌ها و نیروهای چپ بسیار سخت و پیچیده خواهد شد. 

بحران اوکراین دیگر صحنه زورآزمایی پوپولیست‌های محافظه‌کار و گلوبالیست‌ها است. با آنکه چهاردهم فوریه سنای آمریکا کمک 95 میلیارد دلاری را به اوکراین، رژیم صهیونیستی و متحدان غرب در منطقه ایندو پاسیفیک تصویب کرد، اما جدال نیروهای معتقد به سیاست جکسونی و ویلسونی میان جمهوری خواهان مجلس نمایندگان سبب تأخیر در روند تصویب نهایی این طرح شده است. 

در این کارزار جانسون به نمایندگی از گفتمان «آمریکا اول» ترامپ قصد دارد با رد لایحه، حل‌وفصل مشکل مرزی آمریکا را در اولویت قرار دهد و در سوی مقابل، چاک شومر همانند گذشته از لزوم حمایت از جبهه اوکراین سخن می‌گوید. 

نتانیاهو تا ماه ژوئن به آتش بس کامل یا طولانی تن ندهد، کار بایدن برای جلب نظر عرب آمریکایی‌ها و نیروهای چپ بسیار سخت و پیچیده خواهد شد

دموکرات‌ها معتقدند، کارشکنی طرفداران ترامپ در کنگره نوعی ائتلاف نانوشته میان نیروهای اقتدارگرا و محافظه کار (اشاره به کمک ترامپ به روسیه) است. در حالی که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از نیاز 60 میلیارد دلاری کشورش برای مقابله با روسیه سخن می‌گوید، به نظر می‌آید همچنان اجماع کامل میان نخبگان واشنگتن شکل نگرفته است. 

با افزایش جنگ سرد جدید میان حافظان نظم موجود و قدرت‌های نوظهور، جهان بیش از پیش آماده تنش‌های ژئوپلیتیکی می‌شود. اراده قدرت‌های غربی برای جلوگیری از پیروزی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در اوکراین، اجماع جدید واشنگتن با هدف مهار نفوذ اقتصادی-فناوری چین و بازتعریف نظم امنیتی-اقتصادی غرب آسیا سبب شده است احتمال وقوع درگیری‌های جدید در نقاط مختلف جهان افزایش یابد. 

در چنین شرایطی بازگشت مجدد نیروهای پوپولیست و غیرقابل پیش‌بینی به قدرت می‌تواند برنامه‌های غرب را برای حفظ وضع موجود با مخاطره جدی مواجه کند. به عنوان نمونه، اظهارات ترامپ درباره بازتعریف ساختار فعلی ناتو و افزایش سهم پرداخت شده کشورهای اروپایی برای حفظ این پیمان نظامی می‌تواند به پاشنه آشیل واشنگتن و بروکسل برای مهار روسیه در شرق اروپا تبدیل شود.

بهره سخن

در چهار سال اخیر دولت بایدن سعی کرده است با بازسازی روابط با بروکسل، لندن، ژاپن، کره جنوبی و ژاپن بار دیگر اتحاد میان اعضای بلوک غرب را احیا و قدرت‌های نوظهور را در نقاط مختلف جهان مهار کند. 

تحقق چنین مأموریتی با سیاست بازگشت آمریکا به نهادها و توافقات بین‌المللی و در عین حال فعال کردن گسل‌های ژئوپلیتیکی در شرق اروپا، غرب آسیا و دریای چین جنوبی دنبال شده است. پیروزی ترامپ در انتخابات نوامبر سبب تقویت نیروهای پوپولیست سراسر جهان می‌شود و می‌تواند بار دیگر نظام بین‌الملل را در آستانه تغییرات جدی قرار دهد. 

با فرض تحقق این سناریو به نظر می‌آید بازنده اصلی خیزش مجدد راست‌گرایان پوپولیست، متحدان آمریکا در اروپا و شرق آسیا خواهند بود.