واکاوی سیاست خارجی هریس در غرب آسیا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ کمتر کارشناسی می‌تواند این واقعیت را انکار کند کامالا هریس در کنار جو بایدن، میراث دار تمام نقاط ضعف و قوت چهل‌وششمین دولت آمریکاست. در چهار سال گذشته دموکرات‌ها سعی کردند با مهار چین در حوزه ایندوپاسیفیک و جلوگیری از پیروزی روسیه در محور دونباس- کریمه؛ میراثی ماندگار در منطقه به یادگار بگذارند. برهمین اساس در روزهای ابتدایی دولت بایدن- هریس، دموکرات‌ها با هدایت رابرت مالی سعی کردند بار دیگر ایران را به ازسرگیری مذاکرات رفع تحریم ها وادارند، اما در این مسیر توفیقی به دست نیاوردند. 

پس از شکست پروژه رفع تحریم ها، دموکرات‌ها تصمیم گرفتند با فراهم کردن زمینه عادی سازی روابط میان ریاض- تل‌آویو، دستاوردی مهم‌تر از «توافق ابراهیم» به دست آورند. در این روند نیز جیک سالیوان، برت مک گورک و ویلیام برنز تلاش کردند پیش از آغاز رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا به این هدف دست یابند، اما عملیات «طوفان الاقصی» مانع تحقق آن شد. حال سؤال کلیدی اینکه آیا هریس قصد دارد تداوم دهنده سیاست‌های دولت بایدن باشد یا می‌خواهد طرحی نو در سیاست‌های آمریکا در غرب آسیا دراندازد.

اگر هریس در انتخابات نوامبر بتواند ترامپ را شکست دهد، ابتدا باید خود را برای مواجهه با بحران‌های پی‌درپی شرق مدیترانه آماده کند

نخستین نکته کلیدی برای فهم سیاست خارجی هریس آنکه وی در زمره دموکرات‌هایی قرار می‌گیرد که عضو باشگاه «گلوبالیست‌ها»ست؛ یعنی علاقه زیادی برای مهار بازیگران تجدید طلب همچون ایران و روسیه دارد. برهمین اساس نباید از هریس انتظار نوعی «انزوا گرایی جکسونی» داشت. درک این نکته به دولت چهاردهم کمک می‌کند آماده مقابله با برنامه احتمالی آمریکا در پرونده‌های مختلف باشد. دولت جدید دموکرات‌ها با توجه به پیشرفت برنامه هسته ای ایران علاقه زیادی برای حرکت به سمت توافق جدید با ایران دارد و برای تحقق آن سیگنال‌هایی نیز ارسال کرده است.

 
هریس که جزو حامیان برجام شناخته می‌شود، سال 2017 میلادی پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا از این توافق بین‌المللی، اقدامش را تصمیمی خطرناک برای امنیت ملی آمریکا توصیف کرد. برهمین اساس این امیدواری وجود دارد در صورت پیروزی وی در انتخابات، بار دیگر دریچه جدیدی برای گفت وگو ایجاد شود.

 
اگر هریس در انتخابات نوامبر بتواند ترامپ را شکست دهد، ابتدا باید خود را برای مواجهه با بحران‌های پی‌درپی شرق مدیترانه آماده کند. در حالی که هنوز آتش‌بس در غزه برقرار نشده است، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی قصد دارد به کابینه خود پیشنهاد گسترش دامنه جنگ در جنوب لبنان و بازگشت آوارگان به شمال فلسطین اشغالی دهد. اگر «بی بی« تصمیم بگیرد دست به قماری جدید در لبنان بزند، آنگاه دموکرات‌ها با گزینه‌های دشواری برای قرار گرفتن در کنار متحد راهبردی و مقابله مؤثر با محور مقاومت خواهند داشت.

 
در 11 ماه گذشته معاون اول بایدن بیش از سایر مقام های حاضر در کاخ سفید لب به انتقاد از وضعیت انسانی در غزه گشوده و جزو حامیان برقراری آتش‌بس در غزه به شمار می رود، اما نکته کلیدی آنکه حتی هریس نیز مخالف تداوم ارسال سلاح به سرزمین‌های اشغالی نیست. به عبارت دیگر، تعهد هریس به لابی‌های حامی رژیم صهیونیستی تزلزل ناپذیر است.

 
فیل گوردون، مشاور امنیت ملی کامالا هریس ماه ژوئن در کنفرانس هرتزلیا نسبت به تکمیل فرآیند صلح رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی و ادغام این رژیم در منطقه ابراز امیدواری کرد. در صورت پیروزی خانم 59 ساله در انتخابات پیش‌بینی می‌شود دموکرات‌ها سعی خواهند کرد میان طرح آتش‌بس با دو پرونده عادی سازی روابط سعودی- صهیونیستی و آغاز مذاکرات بر سر تشکیل دولت مستقل فلسطین ارتباط برقرار کنند.

 
تحقق این هدف به دولت جدید آمریکا کمک خواهد کرد بتواند با کمک کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی کریدور «آیمک» را وارد مرحله اجرایی کند. با عملیاتی شدن کریدور «هند- عرب- غرب آسیا» واشنگتن می‌تواند علاوه بر ایجاد آلترناتیو در امتداد کریدور کمربند-جاده، اجازه دسترسی آسان چینی‌ها به منابع انرژی مستقر در منطقه خلیج فارس را محدود کند.

در صورت پیروزی خانم 59 ساله در انتخابات پیش‌بینی می‌شود دموکرات‌ها سعی خواهند کرد میان طرح آتش‌بس با دو پرونده عادی سازی روابط سعودی- صهیونیستی و آغاز مذاکرات بر سر تشکیل دولت مستقل فلسطین ارتباط برقرار کنند

بهره سخن

منتقدان هریس معتقدند، وی به عنوان چهره‌ای حقوقی تجربه اندکی در حوزه سیاست خارجی دارد و از حالا دموکرات‌ها باید تیمی باتجربه از مشاوران و کارشناسان حوزه‌های مختلف داشته باشند تا بتوانند با ابرچالش‌های موجود در نظم در حال گذار بین‌المللی مواجه شوند. منطقه غرب آسیا به عنوان سرزمینی در میانه بازی قدرت‌های بزرگ از جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌های دولتمردان آمریکایی برخوردار است. متأسفانه یکی از دیدگاه‌های نادرست حاکم آن است که آمریکایی‌ها برای مقابله با پکن و مسکو قصد دارند نیروهایشان را به صورت کامل از منطقه غرب آسیا خارج کنند. 

این قرائت در حالی مطرح می‌شود که آمریکایی‌ها صرفاً در حال جابه‌جا کردن نیروهای خود در منطقه و ایجاد نوعی پیوند امنیتی- اقتصادی میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی هستند. در این میان معمای پیچیده و لاینحل آمریکایی‌ها پرونده هسته ای و توان منطقه‌ای ایران و اعضای محور مقاومت است. حال باید منتظر ماند و دید هریس در صورت پیروزی در انتخابات می‌تواند به نوعی توافق با ایران دست یابد یا آنکه قدم در مسیر  نافرجام بایدن خواهد گذاشت.