آتش زیر خاکستر/ تغییر معادلات منطقه‌ای پس از ۷ اکتبر

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در این تحلیل به بررسی دقیق وقایع هفتم اکتبر 2023 میلادی و تأثیرات عمیق آن‌ها بر روند تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی می‌پردازیم.

 
تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای

جنگ هفتم اکتبر معادلات قدرت در غرب آسیا را به شکل قابل توجهی تغییر داد. رژیم صهیونیستی که پیش از حمله خود را قدرتی شکست‌ناپذیر می‌پنداشت، با ضربه‌ای سنگین مواجه شد که نه تنها توان نظامی، بلکه اعتبار راهبردی اش را نیز زیر سؤال برد. این رویداد نقاط ضعف ساختار دفاعی تل آویو را آشکار کرد و نشان داد حتی پیشرفته‌ترین سامانه های نظامی نیز در برابر حملات غافلگیرکننده آسیب‌پذیر هستند.
 

یکی از مهم‌ترین و دردناک‌ترین پیامدهای جنگ، افزایش بحران انسانی در نوار غزه بود

گروه‌های مقاومت فلسطینی به ویژه حماس توانستند با این عملیات قدرت و توانمندی خود را به نمایش بگذارند. این موضوع نه تنها موجب افزایش اعتبار آن‌ها نزد مردم فلسطین و جهان عرب شد، بلکه توجه جامعه جهانی را نیز به موضوع فلسطین جلب کرد. تغییر در موازنه قدرت احتمالاً تأثیرات بلندمدتی بر روند مذاکرات صلح و آینده روابط رژیم صهیونیستی با همسایگانش خواهد داشت.

 
افزایش بحران انسانی در غزه

یکی از مهم‌ترین و دردناک‌ترین پیامدهای جنگ، افزایش بحران انسانی در نوار غزه بود. حملات گسترده و وحشیانه رژیم صهیونیستی به مناطق مسکونی، زیرساخت‌های حیاتی و مراکز درمانی به کشته و زخمی شدن هزاران غیرنظامی، ازجمله زنان و کودکان منجر شد. این وضعیت بحران انسانی غزه را که پیش تر نیز با مشکلات جدی مواجه بود، به مراتب وخیم‌تر کرد.
 
محاصره کامل نوار غزه و قطع دسترسی به آب، برق، سوخت و مواد غذایی، شرایط زندگی را برای ساکنان این منطقه به شدت دشوار ساخت. این وضعیت، توجه افکار عمومی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی را به خود جلب کرد و فشارها برای ارسال کمک‌های بشردوستانه و برقراری آتش‌بس را افزایش داد.

 
تأثیرات اقتصادی گسترده

جنگ هفتم اکتبر پیامدهای اقتصادی قابل توجهی نه تنها برای رژیم صهیونیستی و فلسطین، بلکه برای منطقه به همراه داشت. طبق گزارش روزنامه هاآرتص، این جنگ که بیش از 10 ماه ادامه داشته، تأثیرات مخربی بر اقتصاد رژیم صهیونیستی و به ویژه بر شرکت‌های نوپای تل‌آویو گذاشت. بسیاری از شرکت‌های نوظهور صهیونیستی یا مجبور به تعطیلی شده‌اند یا فعالیت‌های خود را به شدت کاهش داده‌اند.
 
آمارهای اقتصادی نشان می‌دهند در سه ماهه آخر سال 2023 میلادی اقتصاد رژیم صهیونیستی 5.7 درصد کوچک شد که نشان‌دهنده تأثیر مستقیم حملات حماس در هفتم اکتبر و جنگ متعاقب آن است. گرچه ماه‌های بعد بهبودی نسبی مشاهده شد، اما رشد اقتصادی همچنان کند، شکننده و افزایش هزینه‌های زندگی، به ویژه در بخش مسکن و مواد غذایی فشار مضاعفی بر ساکنان سرزمین های اشغالی وارد کرده است.
 
 
در همین راستا هزینه‌های جنگ به سرعت در حال افزایش است. رئیس بانک رژیم صهیونیستی اواخر ماه می هشدار داد، این رژیم میان سال‌های 2023 تا 2025 میلادی حدود 67 میلیارد دلار برای جنگ و هزینه‌های غیرنظامی هزینه خواهد کرد. افزایش هزینه‌ها در کنار کاهش درآمدها به افزایش کسری بودجه منجر می شود. در 12 ماه منتهی به آگوست، کسری بودجه رژیم صهیونیستی به 8.3 درصد از تولید ناخالص داخلی رسید، موضوعی که باعث تهدید جدی پایداری مالی تل آویو می شود.

 
موج گسترده مهاجرت نخبگان و کاهش سفر به سرزمین های اشغالی

یکی از پیامدهای مهم جنگ هفتم اکتبر موج گسترده مهاجرت نخبگان از سرزمین های اشغالی است. این روند، آینده اقتصادی و علمی صهیونیست ها را مبهم کرده است. آلون آیزنبرگ، استاد اقتصاد دانشگاه صهیونیستی قدس اشغالی و مشاور بانک رژیم صهیونیستی نگرانی خاصی درباره تأثیر این روند بر بخش فناوری دارد. این صنعت که سهم نامتناسبی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، برای اقتصاد رژیم صهیونیستی حیاتی است.
 
آیزنبرگ گفت: فرار مغزها و از دست دادن سرمایه انسانی اجتناب‌ناپذیر است. این اتفاق پس از جنگ یوم کیپور در دهه 1970 میلادی نیز رخ داد، زیرا برای بسیاری تجربه‌ای ویرانگر بود و تأثیری بی‌ثبات‌کننده بر مردم داشت.
 
علاوه بر مهاجرت نخبگان، آمارها نشان می‌دهند سفر به سرزمین های اشغالی با کاهش چشمگیری مواجه شده است. طبق گزارش وب سایت جروزالم پست، در هشت ماه نخست سال جاری میلادی تعداد مسافران جدید سرزمین های اشغالی با کاهش 42 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. این کاهش قابل توجه از 39 هزار و 857 مسافر در سال 2023 میلادی به 23 هزار و 183 مسافر در سال جاری میلادی رسیده است. این آمار نشان‌دهنده تغییری اساسی در روند مهاجرت به رژیم صهیونیستی است که می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای آینده جمعیتی و اقتصادی این رژیم داشته باشد.

رئیس بانک رژیم صهیونیستی اواخر ماه می هشدار داد، این رژیم میان سال‌های 2023 تا 2025 میلادی حدود 67 میلیارد دلار برای جنگ و هزینه‌های غیرنظامی هزینه خواهد کرد

تغییر در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

جنگ هفتم اکتبر تأثیر عمیقی بر سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی گذاشت. کشورهای عربی که در سال‌های اخیر به سمت عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی حرکت کرده بودند، با فشار افکار عمومی داخلی مواجه شدند. این موضوع روند عادی‌سازی روابط را با چالش‌های جدی مواجه کرد و برخی توافق‌نامه‌های همکاری به حالت تعلیق درآمدند.
 

در بُعد بین‌المللی، این جنگ موجب افزایش تنش‌ها میان قدرت‌های جهانی شد. آمریکا به عنوان متحد اصلی رژیم صهیونیستی حمایت قاطعش را از این رژیم اعلام کرد، در حالی که کشورهایی مانند روسیه و چین مواضعی انتقادی نسبت به اقدامات صهیونیست ها اتخاذ کردند. تقابل دیدگاه‌ها بر روابط دیپلماتیک و همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های مختلف تأثیر گذاشت.

 
تغییر افکار عمومی رژیم صهیونیستی

یکی از پیامدهای قابل توجه جنگ هفتم اکتبر تغییر در افکار عمومی رژیم صهیونیستی است. طبق گزارش روزنامه معاریو، نتیجه چندین نظرسنجی در سرزمین های اشغالی نشان می‌دهد اکثریت صهیونیست‌ها از خروج ارتش اشغالگر از محور فیلادلفیا، منطقه مرزی میان نوار غزه و مصر در ازای معامله تبادل اسیران با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) حمایت می‌کنند.
 
تغییر در افکار عمومی نشان‌دهنده اولویت‌بندی جدیدی میان ساکنان سرزمین های اشغالی است که آزادی اسیران را بر کنترل راهبردی منطقه ای مرزی ترجیح می‌دهند. این موضوع می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌های آینده رژیم صهیونیستی و روند مذاکرات با گروه‌های فلسطینی داشته باشد.

 
تأثیر بر روند صلح غرب آسیا

جنگ هفتم اکتبر ضربه سنگینی به روند صلح در غرب آسیا وارد کرد. تلاش‌های دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشه رژیم صهیونیستی و فلسطین که در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی مواجه شده بود، با این رویداد به بن‌بست رسید. اعتماد متقابل که پیش‌نیاز هرگونه مذاکره صلح است، به شدت آسیب دید و بازسازی آن بعید است در کوتاه مدت تحقق یابد.