به گزارش راهبرد معاصر؛ افزایش حقوق بازنشستگان یکی از برنامههای دولت و مجلس به ویژه در سال جاری بوده است. همچنین بسیاری از بازنشستگان همواره خواستار افزایش حقوق و متناسب سازی حقوق خود بودند، حالا پس از ماهها وعده مسئولان و مطالبه بازنشستگان، افزایش حقوق بازنشستگان به صورت علی الحساب و ماهیانه اعلام شده است.
در واقع بر اساس آنچه دولت اعلام کرده؛ افزایش حقوق بازنشستگان به صورت ماهیانه صورت میگیرد. در همین راستا افزایش حقوق بازنشستگان کل کشور در دی ماه ۱۴۰۳ اعلام شده و این خبر باعث خوشحالی بازنشستگان شده است.
اگر میخواهید از جزئیات افزایش حقوق بازنشستگان و همچنین میزان افزایش حقوق در دی ماه ۱۴۰۳ و متناسب سازی حقوق بازنشستگان مطلع شوید تا آخر این گزارش با ما باشید.
بالاخره متناسبسازی حقوق بازنشستگان در ماههای اخیر در میان اعتراضات و واکنشهای مختلف بازنشستگان بخشهای مختلف اجرا شد.
بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ مبالغی را به عنوان علیالحساب متناسبسازی دریافت کردند و در ماههای آبان و آذر ۱۴۰۳ نیز حقوق آنان همراه با اعمال متناسبسازی پرداخت شد. با این وجود آیا پرونده ۴۰ درصد متناسبسازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ بسته شد یا در ماههای باقیمانده سال نیز شاهد مبلغ متناسبسازی در فیش حقوقی بازنشستگان درج خواهد شد؟
محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در اینباره گفته است: ما توافق کردیم که از برج ۹ یعنی آذرماه ۱۴۰۳، ۴۰ درصد متناسبسازی برای همه بازنشستگان کشور اجرا شود؛ برج ۱۰، ۱۱ و ۱۲ همه بازنشستگان این ۴۰ درصد را دریافت کنند؛ سال بعد هم ۳۰ درصد اعمال شود.
رضا فیضینژاد، معاون فنی و امور بیمهای صندوق بازنشستگی کشوری تأکید کرده که تا «پایان امسال» حقوق بازنشستگان کشوری با اعمال اجرای ۴۰ درصد متناسبسازی به حساب بازنشستگان واریز میشود؛ بنابراین در ۳ ماه باقیمانده از سال ۱۴۰۳ نیز حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری همراه با اعمال متناسبسازی واریز خواهد شد.
معاون فنی و امور بیمهای صندوق بازنشستگی کشوری درباره نحوه افزایش حقوق بازنشستگان در سال آینده توضیح داد.
رضا فیضینژاد، با اشاره به ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم توسعه که براساس آن دولت مکلف شده تا افزایش حقوق بازنشستگان کشوری را به میزان ۹۰ درصد حقوق و مزایای مشمول برداشت کسور شاغلان مشابه و همتراز در سال ۱۴۰۳ اجرایی کند، اظهار کرد: از آنجایی که قانون از سال ۱۴۰۳ اجرایی شده و در سال دوم دولت مکلف است تا ۳۰ درصد از قانون را اجرا و در مجموع به میزان ۷۰ درصد از حقوق و مزایای مشمول برداشت کسور شاغلان مشابه و همتراز را در سال ۱۴۰۴ اجرایی کند.
وی گفت: برای تامین احکام متناسبسازی بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۴ به ۹۲ همت بودجه نیاز است و حتما با تامین اعتبار از ابتدای سال ۱۴۰۴ احکام جدید بازنشستگان صادر و این موضوع نیز اجرا خواهد شد. البته پیش از این، بودجه متناسبسازی حقوق بازنشستگان صندوقهای کشوری، لشکری و فولاد در لایحه ارسالی دولت به مجلس شورای اسلامی حدود ۱۰۴ همت تعیین شده بود که در نهایت با رایزنیهای صورت گرفته این رقم به ۱۶۰ همت افزایش یافت که با احتساب ۲۵ همت بابت معوقات ناشی از اعمال متناسبسازی سال ۱۴۰۳ در بودجه سال ۱۴۰۴، در مجموع ۱۸۵ همت برای سال آینده جهت اعمال متناسبسازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشکری و فولاد و معوقات متناسبسازی امسال، مورد موافقت قرار گرفته است.
معاون فنی و امور بیمهای صندوق بازنشستگی کشوری در ادامه در پاسخ به این سوال که با اعمال ۷۰ درصد ناشی از اجرای متناسبسازی در سال اول و دوم برنامه هفتم، به طور میانگین چقدر به حقوق بازنشستگان کشوری افزوده خواهد شد؟ بیان کرد: در سال ۱۴۰۴ با اجرای ۳۰ درصد دیگر از اجرای متناسبسازی و همچنین افزایش ۲۰ درصد حقوق بازنشستگان به دلیل افزایش سنواتی، ۵۰ درصد به حقوق بازنشستگان اضافه خواهد شد که بر این اساس به طور میانگین ۴ میلیون تومان به حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ افزوده میشود.
حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری در ماه آذر همراه با اعمال متناسبسازی پرداخت شد، اما کاهش مبلغ متناسبسازی در ماه آذر به نسبت ماه قبل از آن باعث انتقاد بازنشستگان شد.
در روزهای گذشته برخی از بازنشستگان به ویژه بازنشستگان تامین اجتماعی خبر دادهاند که مبلغ متناسبسازی در فیش حقوقی آنها ۵۰.۱۰۰ یا ۲۰۰ هزار تومان بوده است، در حالی که آنها در ماه آبان مبلغ بیشتری با عنوان متناسبسازی دریافت کردند.
هنوز مشخص نیست کاهش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری در ماه آذر نسبت به ماه آبان چیست و سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری در این خصوص توضیحی ارائه نکردهاند.
این در حالی است که در روز یکشنبه ۲ دی ۱۴۰۳ محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی خبر داد که مجلس منابع لازم برای اعمال متناسبسازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ را در نظر گرفته است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، ۴۰ درصد متناسبسازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۳.۳۰ درصد از آن در سال ۱۴۰۴ و ۳۰ درصد دیگر در سال ۱۴۰۵ اجرا خواهد شد.
کاظم فرج اللهی ضمن انتقاد از ماه ۷۷ قانون تامین اجتماعی گفت: فرمول این ماده قانونی، موجب کاهش حقوق واقعی بازنشستگان میشود.
«کاظم فرج اللهی» فعال صنفی کارگران و بازنشستگان، در ارتباط با مستمری زمان بازنشستگی کارگران و کاهش معنادار آن به نسبت حقوق زمان اشتغال کارگر گفت: ظلم قانونی به بازنشستگان از همان روز اول و هنگام محاسبه اولین حقوق ماهیانه بازنشستگی آغاز میشود. ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی را این گونه تعریف میکند: «یک سیام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه». این ماده تبصرهای نیز دارد که مشکل اصلی در همین تبصره است؛ این تبصره میگوید «متوسط مزد یا حقوق عبارت است از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که براساس آن حق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار».
او اضافه میکند: معنای ساده و کلی دستور العمل بالا این است: بخش مهمی از مزد واقعی کارگر یعنی مزایای مزدی در هنگام محاسبه مستمری بازنشستگی کنار گذاشته شده و در تعیین حقوق بازنشستگی مورد محاسبه قرار نمیگیرد و این اولین گام ظلم است. در گام دوم به کمک فرمول قید شده در تبصره، که بر متوسطِ (میانگین) دو سالِ آخر دلالت دارد، عملا همان مزد پایه نیز کاهش داده میشود چراکه ضریب حقوق پرداختی به حداقل حقوق در نظر گرفته نمیشود.
فرج اللهی در توضیح بیشتر با تاکید بر اینکه با فرمول ماده ۷۷، نسبت دریافتی بازنشستگان به حداقل مزد کمتر از نسبت حقوق زمان اشغال آنها به حداقل دستمزد میشود؛ میگوید: در پنج دهه گذشته، در نتیجه سیاستهای اقتصادی، همواره نرخ تورم از ۲۵ درصد بیشتر بوده است. نرخ تورم مثلا ۳۰ درصدی به معنیِ افزایش ۳۰ درصدیِ قیمت کالاها است در نتیجه از قدرت خرید یا «مزد و حقوق واقعی» به همین نسبت کم میشود. برای جبران نسبی این کاهش در پایان سال عدد ریالیِ مزد یا «مزد اسمی» کارگران شاغل و حقوق بازنشستگان را نسبت به سال قبل مقداری افزایش میدهند.
او یک مثال میزند: فرض کنیم در سال (فرضی) ۱۴۰۰ حداقل مزد ۱۰۰ تومان و مزد آقای «الف» ۱.۵ برابر حداقل مزد یعنی ۱۵۰ تومان و تورم نیز ۳۰ درصد است. باز هم فرض کنیم در سال بعد (۱۴۰۱) همه مزد و حقوقها به اندازه نرخ تورم (۳۰ درصد) افزایش یافته؛ یعنی حداقل مزد ۱۳۰ تومان و مزد آقای الف باز هم ۱.۵ برابر حداقل یعنی ۱۹۵ تومان تعیین شده باشد. وقتی مزد اسمی (عدد ریالی مزد) به اندازه تورم زیاد میشود به این معناست که قدرت خرید به اندازه قدرت خرید سال گذشته حفظ شده است یعنی با ۱۹۵ تومان میتوانی همانقدر کالا خرید کنی که سال قبل با ۱۵۰ تومان میتوانستی! به گفته دیگر «مزد واقعی» شما افزایش نیافته است.
فرج اللهی ادامه میدهد: حالا با این فرض که آقای الف در تمام ماههای دو سال آخر نه غیبت یا کسری کار داشته که دریافتی او کمتر از ۱.۵ برابر و نه گاهی اضافه کاری کرده که دریافتی او از ۱.۵ برابر بیشتر بشود، مجموع مزدِ دو سال یا بیست و چهار ماه آخر و بعد متوسط دو سال و بالاخره مستمری بازنشستگی او براساس فرمول ماده ۷۷ و تبصره آن (متوسط مزد ماهیانه دو سال آخر)، مبلغ ۱۷۲.۵ تومان میشود.
این فعال صنفی بازنشستگان میافزاید: در حالی که مزد آقای الف در تمامی ماههای دو سال آخر همیشه ۱.۵ برابر حداقل مزد بوده، میانگین بدست آمده ۱۷۲.۵ تومان و کمتر از ۱.۵ برابر حداقل مزد استخراج میشود! در این مثال ۱.۳۲ برابر حداقل مزد است. این همان نسبتی است که به آن ضریب برقراری مستمری گفته میشود و در این روش تقریبا ۱۷.۴ درصد کمتر از میانگین واقعی است. این فروکاهش مستمری در واقع اجحاف محاسباتی است که هیچ توجیه منطقی ندارد و برای تغییر آن باید کنشگری کرد.
اما راهحل جلوگیری از این اجحاف محاسباتی و سرکوب مزدی چیست؛ فرج اللهی در پاسخ میگوید: راه گریز این است که هنگام برآورد متوسط دو سال آخر، به جای عدد ریالی یا مزد اسمیِ ۲۴ ماهِ آخرِ هر کارگر «ضریب حقوق» یا نسبتِ مزد پایه هر ماه به حداقل مزد همان سال به عنوان مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی در نظر گرفته شود و متوسط گیری ماده ۷۷ روی این ضریب به عمل بیاید؛ در این صورت، حقوق ماهانه این مستمری بگیر ۱.۵ برابر حداقل مزد هر سال استخراج میشود؛ و البته این نسبت بایستی در تمام سنوات مستمری بگیری حفظ شود و برقرار بماند.
مبلغ دقیق عیدی بازنشستگان در بهمن ۱۴۰۳ مشخص خواهد شد و بر اساس پایه حقوق ۱۴۰۳ کارگران که هفت میلیون و ۱۶۶ هزار تومان است، حداقل عیدی کارگران ۱۴۳ میلیون و ۳۲۳ هزار و ۶۸۰ ریال (۱۴.۳ میلیون تومان) و حداکثر آن مبلغ ۲۱۴ میلیون و ۹۸۵ هزار و ۵۲۰ ریال (۲۱.۴ میلیون تومان) خواهد بود.
طی روزهای اخیر، مبلغ عیدی بازنشستگان و زمان پرداخت آن به یکی از پربحثترین اخبار در فضای مجازی بدل شده است که مبلغ پاداش پایان سال (عیدی) مطابق ماده ۷۵ قانون مدیریت خدمات کشوری در بودجه هر دستگاه پیشبینی خواهد شد و مبلغ قطعی پاداش پایان سال به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
میزان پاداش پایان سال کارکنان دولت در سال ۱۴۰۳ مبلغ دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود که کارکنان و بازنشستگان متأهل مبلغ ۷۰۰ هزار تومان به علت تأهل و ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر فرزند دریافت کردند و با افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان، انتظار میرود عیدی آنها نیز افزایش یابد و برای بازنشستگان با همسر و فرزند، به بیش از پنج میلیون تومان برسد.
در سال ۱۴۰۲ عیدی بازنشستگان کشوری در روز ۲۰ بهمن و قبل از واریز حقوق بهمن به حساب آنها واریز شد و واریز عیدی بازنشستگان تأمین اجتماعی تا هفته نخست اسفند به تعویق افتاد و مبلغ دقیق عیدی بازنشستگان در بهمن ۱۴۰۳ مشخص خواهد شد.
هادی ابوی، دبیرکل کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران کشور و عضو پیشین شورای عالی کار درباره حداقل و حداکثر عیدی کارگران اظهار کرد: تعیین عدد حداقل و حداکثر عیدی جامعه کارگران بر اساس یک فرمول مشخص است.
وی افزود: بر اساس این فرمول حداقل عیدی دو برابر پایه حقوق کارگران و حداکثر عیدی سه برابر پایه حقوق محاسبه میشود و به این ترتیب، بر اساس پایه حقوق ۱۴۰۳ کارگران که هفت میلیون و ۱۶۶ هزار تومان است، حداقل عیدی ۱۴۳ میلیون و ۳۲۳ هزار و ۶۸۰ ریال (۱۴.۳ میلیون تومان) و حداکثر آن مبلغ ۲۱۴ میلیون و ۹۸۵ هزار و ۵۲۰ ریال (۲۱.۴ میلیون تومان) خواهد بود.
دبیرکل کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران کشور گفت: عموم کارفرمایان به دلیل دستمزد پایین کارگران، این محاسبه را با اضافه کار و سایر موارد برای کارگران خود به عنوان تعیین حداقل و حداکثر عیدی در نظر میگیرند که منع قانونی ندارد.