خواب انسان تا اوایل دوران معاصر «دو مرحله‌ای» بود

به گزارش راهبرد معاصر؛ بر اساس پژوهشی که در سال‌های اخیر انجام شده است، مشخص شده که انسان در جوامع پیشاصنعتی «خواب دو مرحله‌ای» داشتند، به این معنی که سر شب می‌خوابیدند، نیمه‌شب بیدار می‌شدند، و باز قبل از سحر می‌خوابیدند.

این نتیجه به دنبال تحقیقات مورخی بریتانیایی به نام راجر ایکرچ به دست آمد. ایکرچ به یک شهادت دادگاهی از سال ۱۶۹۹ برخورد کرد که در آن دختر نه‌ساله‌ای از بیدار شدن همراه مادرش پس از «اولین خواب» صحبت کرده بود.

تحقیقات بیشتر نشان داد که اشاره به «خواب اول» و «خواب دوم» در تاریخ بسیار گسترده بوده است، و در متون کهن مانند «اودیسه» و آثار نویسندگانی مانند جفری چاسر نیز دیده می‌شود. این الگوی خواب تقسیم‌شده به اروپا محدود نبوده است، بلکه در سراسر جهان، از جمله آفریقا، آسیا و آمریکا رایج بوده است.

در این سیستم افراد اندکی پس از غروب آفتاب به خواب می‌رفتند، و پس از چند ساعت به طور طبیعی بیدار می‌شدند، و برای ۱ تا ۳ ساعت در دوره‌ای به نام «بیداری» مشغول فعالیت‌های مختلف می‌شدند. در این زمان آنها کار‌های خانه، دعا، تأمل فلسفی، یا معاشرت جنسی انجام می‌دادند. پس از آن به خواب دوم می‌رفتند که تا سحر ادامه داشت.

ایکرچ خواب دو مرحله‌ای را با زیست‌شناسی تکاملی مرتبط می‌داند، و به الگو‌های مشابهی در نخستی‌ها مانند لمور‌ها اشاره می‌کند که نشان می‌دهد این الگو ممکن است یک ویژگی سازگارانه در تاریخچه پیشین انسان بوده باشد. در تأیید این ایده، یک آزمایش خواب در دهه ۱۹۹۰ نشان داد که وقتی افراد از نور مصنوعی محروم می‌شوند، به طور طبیعی به الگو‌های خواب تقسیم‌شده بازمی‌گردند.

زوال خواب دو مرحله‌ای از اوایل قرن نوزدهم با ظهور نور مصنوعی و انقلاب صنعتی آغاز شد، که ساعات بیداری را افزایش داد و خواب را به یک دوره واحد فشرده کرد. این تحول در قرن بیستم کامل شد، و ریتم شبانه‌روزی انسان را به طور بنیادی تغییر داد.

ایکریچ تأکید می‌کند که اگرچه خواب دومرحله‌ای طبیعی بود، اما شرایط خواب مدرن عموما آسان‌تر است. بنابراین، گرچه سیستم خواب دو مرحله‌ای جالب است، اما بیشتر بازتابی از شرایط تاریخی است تا شیوه‌ای برتر برای استراحت./ العربیه