چشم‌انداز تقویت روابط ایران و اندونزی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ درحالی‌که اندونزی و ایران ۷۵ سالگی روابط دیپلماتیک خود را جشن می‌گیرند، تحولات دو ماه اخیر موجب گسترش همکاری‌های مختلف ازجمله مبادلات فرهنگی، همکاری دفاعی، مشارکت اقتصادی و انرژی‌های تجدیدپذیر شده، عنوان نقطه عطف دیپلماسی دوجانبه مطرح است و هر دو کشور آماده گسترش مرزهای همکاری و تقویت منافع مشترک هستند. 

هسته اصلی این رابطه، تعهد متقابل به تقویت همکاری دیپلماتیک و سیاسی است. استقبال گرم ایران از پذیرش اخیر اندونزی در بریکس بر ظرفیت هم‌افزایی بیشتر در این مجمع جهانی تأکید می‌کند. در دو ماه گذشته، روابط دوجانبه به حوزه حکمرانی و شفافیت گسترش یافت و در دیدار اخیر سفیر ایران و مسئول اندونزیایی بر تلاش‌ها برای تبادل بهترین شیوه‌ها در نظارت بر خدمات عمومی با هدف مدیریت مؤثرتر و پاسخگوتر تأکید شد. 

فراتر از همکاری‌های اقتصادی و فناوری، روابط دفاعی نیز در حال افزایش است

جنبه‌های همکاری تهران و جاکارتا

تهران، اندونزی را به عنوان شریک راهبردی در پیشبرد فناوری و نوآوری می‌داند. این چشم‌انداز در مذاکرات اخیر سفیر ایران و وزیر امور خارجه اندونزی تأکید شد و هر دو طرف تمایل خود را برای گسترش همکاری در زمینه‌های علمی، فناوری و نوآوری ابراز کردند. 

همکاری انرژی یکی دیگر از زمینه‌های امیدوار کننده است. از آنجایی که هر دو کشور به دنبال راه‌حل‌های پایدار برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده انرژی هستند، ایران در دو ماه گذشته پیشنهاد مشارکت در انرژی‌های تجدیدپذیر را ارائه کرده است. این موضوع می‌تواند امنیت انرژی را افزایش دهد، از نیازهای داخلی حمایت و هر دو کشور را به عنوان رهبران گذار جهانی به سمت انرژی پایدار معرفی کند. 

فراتر از همکاری‌های اقتصادی و فناوری، روابط دفاعی نیز در حال افزایش است. دیدار اخیر وزیر دفاع اندونزی و سفیر ایران، بر ظرفیت روابط نظامی قوی‌تر تأکید کرد. هرچند این همکاری هنوز در مراحل اولیه خود است، اما گفت‌وگوها بازتاب اعتماد فزاینده و شناخت مشترک منافع راهبردی یکدیگر است. با توجه به تحولات امنیت جهانی، همکاری دفاعی نزدیک‌تر جاکارتا و تهران جای تعجب ندارد، زیرا هر دو کشور به دنبال تنوع بخشیدن به مشارکت‌های امنیتی خود و کاهش اتکا به متحدان سنتی هستند. 

گردشگری نیز یکی دیگر از ارکان کلیدی در روابط اندونزی و ایران است. هفته‌های اخیر پیشنهادی برای راه‌اندازی مسیر پرواز مستقیم جاکارتا و تهران مطرح شد که نشان دهنده تعهد به تقویت سفر و تبادل فرهنگی است. تمایل ایران برای همکاری بیشتر در زمینه گردشگری، ازجمله موضوع معافیت ویزا، گویای دیدگاه مشترک برای گسترش ارتباطات مردم با مردم است. با افزایش هدفمند گردشگران ایرانی برای بازدید از اندونزی، این تلاش‌ها نه تنها درآمد گردشگری، بلکه درک فرهنگی میان دو کشور را افزایش می‌دهد. 

دیپلماسی فرهنگی سنگ بنای روابط اندونزی و ایران است. تنها در دو ماه گذشته، چهارمین نمایشگاه بین المللی خوشنویسی MTQ به میزبانی سفارت ایران، سنت‌های هنری دو کشور را گرامی داشت. خوشنویسان ایرانی تسلط خود را در سبک نسخ، ثلث و نستعلیق به نمایش گذاشتند و در مقابل، هنرمندان اندونزیایی برداشت‌های منحصر به فرد خود را از خط قرآنی ارائه کردند. به همین ترتیب، سفارت ایران ۷۵ سال روابط دیپلماتیک و چهل و ششمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران را با تمبر ویژه و ترکیبی از عناصر هنری اندونزیایی و ایرانی جشن گرفت. 

سفارت ایران به‌تازگی با همکاری وزارت فرهنگ اندونزی میزبان جشنواره فیلمی به مناسبت ۷۵ سال روابط دیپلماتیک بود که سینمای ایران و اندونزی را زیر ذره‌بین قرار داد. این ابتکارات، دیپلماسی فرهنگی و ارتباطات ریشه‌ای میان دو کشور را تقویت می‌کند. 

دیپلماسی فرهنگی سنگ بنای روابط اندونزی و ایران است. تنها در دو ماه گذشته، چهارمین نمایشگاه بین المللی خوشنویسی MTQ به میزبانی سفارت ایران، سنت‌های هنری دو کشور را گرامی داشت

دلایل تقویت روابط

با وجود روابط دیپلماتیک ۷۵ساله اندونزی و ایران، دو ماه اخیر تکامل همکاری دو کشور را نشان داده است که جاه‌طلبی‌های مشترک در حوزه‌های اقتصادی، دفاعی، فرهنگی و فناوری را شامل می‌شود. 

تصمیم اندونزی و ایران برای گسترش روابط دوجانبه ریشه در ترکیبی از عوامل راهبردی، اقتصادی و ژئوپلیتیک دارد. این انگیزه‌ها منعکس‌کننده آرزوهای هر دو کشور برای اعمال نفوذ بیشتر در منطقه‌ و جهان، تنوع بخشیدن به مشارکت‌های خود و استفاده از قدرت‌های یکدیگر در زمینه‌هایی مانند انرژی، فناوری و دفاعی است. 

ایران و اندونزی به عنوان دو کشور تأثیرگذار در منطقه، از همکاری دوجانبه منتفع می‌شوند. اندونزی به عنوان بزرگترین اقتصاد جنوب شرقی آسیا و پرجمعیت‌ترین کشور با اکثریت مسلمان جهان، دسترسی ایران به بازاری پویا و رو به رشد را امکان‌پذیر و دروازه‌ای برای نفوذ گسترده در آسیای جنوب شرقی فراهم می‌کند. 

علاوه بر این، موقعیت ژئوپلیتیکی ایران در خاورمیانه و نفوذ فزاینده آن در آسیای مرکزی، مزایای بالقوه اندونزی را در تقویت نقش خود در سازمان همکاری اسلامی (OIC) و سایر گروه‌های منطقه‌ای فراهم می‌کند. اندونزی به‌وسیله همسویی با ایران می‌تواند موقعیت خود را در مجامع جهانی بزرگ مانند بریکس تقویت کند. 

از آنجایی که هر دو کشور به دنبال رفع نیازهای انرژی خود و انتقال به سمت منابع پایدار هستند، منابع انرژی فراوان ایران و تمرکز فزاینده اندونزی بر انرژی‌های تجدیدپذیر فضای مناسبی را برای همکاری ایجاد می‌کند. برای ایران، دسترسی به بازارهای انرژی‌های تجدیدپذیر بخشی از راهبرد کلان برای تنوع بخشیدن به اقتصاد آن است، به ویژه که تحریم‌های بین المللی بر صادرات نفت آن تأثیر می گذارد. 

برای اندونزی تقویت امنیت انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی با اهداف بلندمدت و پایدار آن همسوست. این مشارکت فرصتی برای هر دو کشور فراهم می‌کند تا در فناوری‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری کنند، تخصص خود را در انتقال انرژی به اشتراک بگذارند و به پیشگامان منطقه‌ای در گذار انرژی جهانی تبدیل شوند. 

تحریم‌های اقتصادی سیاست خارجی ایران را تغییر و این کشور را به سمت تنوع بخشیدن به شراکت‌های تجاری خود فراتر از غرب سوق داده است. بازار مصرفی بزرگ و رو به رشد اندونزی، محیط جذابی برای کالاهای ایرانی به‌ویژه در بخش‌هایی مانند کشاورزی، ساخت‌وساز و تولید ارائه می‌کند. علاوه بر این، اندونزی مایل است نفوذ اقتصادی خود را در خاورمیانه، منطقه‌ای مملو از فرصت‌های تجاری، توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری، افزایش دهد. 

اندونزی با تقویت روابط اقتصادی با ایران، دسترسی بیشتری به مسیرهای تجاری، مشارکت‌های سرمایه‌گذاری و بخش‌های راهبردی مهم برای اهداف تنوع اقتصادی خود تضمین می‌کند. 

پیچیدگی روزافزون محیط ژئوپلیتیک جهانی که نمود بارز آن تنش‌های خاورمیانه و آسیاست، همکاری‌های دفاعی و امنیتی نزدیک‌تر را برای هر دو کشور در اولویت قرار می‌دهد. اندونزی و ایران در مقابله با افراط گرایی و ایجاد ثبات در مناطق خود منافع مشترک دارند. هدف دو کشور با تقویت همکاری‌های نظامی، ایجاد تاب‌آوری در برابر تهدیدات خارجی و تثبیت حاکمیت خود در مواجهه با تحولات منطقه‌ای در حال تحول است. 

توانمندی‌های نظامی ایران، همراه با موقعیت راهبردی اندونزی و تجربه حفظ صلح، نقاط قوت مکملی را ارائه می‌دهد که می‌تواند نقش مهمی در ارتقای امنیت منطقه ایفا کند. 

بهره سخن

اشتیاق اندونزی و ایران برای گسترش روابط دوجانبه ناشی از فرصت‌ها و اهداف راهبردی مشترک، از امنیت انرژی و تنوع اقتصادی گرفته تا ثبات منطقه‌ای و تبادل فرهنگی است. هر دو کشور آگاهند همکاری آن‌ها می‌تواند تحول آفرین باشد و مزایای قابل توجهی را نه تنها برای اقتصاد داخلی، بلکه برای جایگاهشان در صحنه جهانی فراهم کند.