دلیل توقف قرارداد گازی مصر و رژیم صهیونیستی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل دستور داده است تا قرارداد صادرات گاز بدون تأیید وی عملیاتی نشود. این اقدام فراتر از رویه اداری است و نگرانی عمیق اسرائیل از تحولات نظامی در شبه جزیره هم‌مرز با سرزمین‌های اشغالی فلسطین و غزه را بازتاب می‌دهد. به باور کارشناسان، حضور نظامی مصر دیگر صرفاً در راستای همکاری‌های ضد تروریسم تلقی نمی‌شود، بلکه عاملی راهبردی برای تغییر موازنه میان قاهره و تل‌آویو است.

اشغالگران اسرائیلی همواره مزایای سیاسی و اقتصادی این مشارکت‌ها را بزرگ‌نمایی، اما اکنون از این اهرم اقتصادی به عنوان ابزاری سیاسی برای فشار بر قاهره استفاده می‌کنند

کارت فشار

به گزارش اسرائیل هیوم، تصمیم نتانیاهو پس از آن اتخاذ شد که گزارش‌هایی مبنی بر نقض پیوست امنیتی پیمان دوجانبه از سوی قاهره، به وسیله ساخت تونل‌هایی با قابلیت ذخیره‌سازی سلاح، گسترش باند فرودگاه‌ها، استقرار پیاده‌نظام و واحدهای زرهی بیش از حد مجاز و بدون تأیید اسرائیل ارائه شد.

هفتم آگوست ۲۰۲۵ شرکت‌های اسرائیلی Ratio و «نیومد انرژی» قراردادی برای صادرات ۱۳۰ میلیارد متر مکعب گاز از «میدان لویاتان» امضا کردند. شرکت مصری «بلو اوشن انرژی» در این قراداد ۳۵ میلیارد دلاری، بزرگترین قرارداد میان دو طرف که تا سال ۲۰۴۰ اعتبار دارد، گاز وارد کند. اما این قرارداد به دلیل تحولات نظامی در سینا به حالت تعلیق درآمد.

طبق قانون، وزیر انرژی اسرائیل باید این توافق را از طرف تل آویو تأیید کند و بدون امضای وی، این توافق اجرایی نمی شود. به گزارش روزنامه اسرائیل هیوم، این توافق در بالاترین سطوح در حال بررسی مجدد بود تا اینکه به دستور نتانیاهو برای ارزیابی مجدد ارسال شد.

اشغالگران اسرائیلی همواره مزایای سیاسی و اقتصادی این مشارکت‌ها را بزرگ‌نمایی، اما اکنون از این اهرم اقتصادی به عنوان ابزاری سیاسی برای فشار بر قاهره استفاده می‌کنند. جالب اینکه واشنگتن خود در سال‌های اخیر و پس از کاهش نقش نیروی نظارتی بین‌المللی به رهبری آمریکا، نظارت خود را بر ترتیبات امنیتی سینا کاهش داده است.

امروزه، اشغالگران اسرائیلی با تعادلی دشوار روبرو هستند؛ آن‌ها باید همکاری انرژی با مصر را حفظ کنند تا به دستاورد راهبردی برای صادرات گاز فلسطین داشته باشند، اما همزمان توانایی نظامی فزآینده مصر در سینا را تهدیدی مستقیم برای «توافق صلح» می‌دانند. البته مصر نیز در دوراهی میان گاز و امنیت قرار دارد.

شتاب اختلافات

در بحبوحه افزایش تنش‌ها میان قاهره و تل‌آویو بر سر گسترش حضور نظامی مصر در سینا، نتانیاهو چهارم سپتامبر ۲۰۲۵ با صحبت درباره گذرگاه رفح اختلافات را افزایش داد. وی در مصاحبه‌ای با بیان مخالفت قاطع قاهره با هرگونه جابجایی گسترده از غزه به خاک مصر گفت، گذرگاه رفح می‌تواند برای خروج فلسطینیان باز شود، اما مصر در بستن آن درنگ نخواهد کرد.

در پاسخ، وزارت امور خارجه مصر به سرعت واکنش نشان داد و این اظهارات را تلاشی برای پیشبرد اهداف سیاسی و سوءاستفاده از موضوع آوارگی به عنوان اهرم فشار در موضوعات منطقه دانست. دفتر نتانیاهو نیز با صدور بیانیه‌ای قاهره را به «محدود کردن آزادی ساکنان غزه برای ترک منطقه جنگی با وجود تمایل آن‌ها» متهم کرد.

بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر در کنفرانسی مطبوعاتی تأکید کرد، «آوارگی خط قرمز مصر است. پذیرش طرح اسرائیل عملاً آرمان فلسطین را از بین می‌برد، اقدامی که هیچ مبنای قانونی یا اخلاقی ندارد».

این اظهارات نشان می‌دهد اختلاف دو طرف به مدیریت غزه یا گذرگاه‌های مرزی محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد راهبردی مانند مخالفت با آوارگی فلسطینیان به وسیله مصر وخیز آن به تقویت حضور نظامی اش در سینا دارد.

نشانه‌های نگرانی

ماه‌های اخیر نگرانی فزاینده اسرائیل از گسترش توانایی‌ها و استقرار ارتش مصر در سینا نمایان شده است. ۲۸ ژانویه ۲۰۲۵ یِشیل لیتر، سفیر اسرائیل در واشنگتن گفت، مصر به طور جدی توافقنامه صلح را در سینا نقض می‌کند، به طوری که ساخت پایگاه‌های نظامی جدید تنها می‌تواند به عنوان آمادگی برای عملیات تهاجمی تعبیر شود.

تنها دو روز بعد، دنی دانون سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد نگرانی‌های مشابهی را تکرار و عنوان کرد، قاهره صدها میلیون دلار صرف تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای می‌کنند که نیازی به آن‌ها ندارند. وی گفت: آن‌ها سالانه صدها میلیون دلار برای تجهیزات نظامی مدرن هزینه می‌کنند، اما هیچ تهدیدی در مرزهای خود ندارند. چرا آن‌ها به این همه زیردریایی و تانک نیاز دارند؟ پس از هفتم اکتبر، این موضوع باید زنگ خطر به صدا درآورد. ما درس خود را آموخته‌ایم، باید از نزدیک مصر را زیر نظر داشته و برای هر سناریویی آماده باشیم.

البته این نگرانی محدود به دیپلمات‌ها نیست. فوریه ۲۰۲۵ هرتزی هالوی، رئیس وقت ستاد ارتش اسرائیل نگرانی خود را از تغییر فوری تهدید امنیتی مصر ابراز کرد و در سخنرانی اش گفت: مصر ارتش بزرگی دارد که مجهز به سامانه های جنگی پیشرفته، جت‌های جنگنده، زیردریایی‌ها، کشتی‌های جنگی و تانک‌های مدرن به همراه تعداد زیادی از نیروهای پیاده‌نظام است. ما از این بابت بسیار نگران هستیم.

ماه‌های اخیر نگرانی فزاینده اسرائیل از گسترش توانایی‌ها و استقرار ارتش مصر در سینا نمایان شده است

مارس ۲۰۲۵ یسرائیل کاتز، وزیر جنگ اسرائیل گفت، «مصر بزرگترین و قوی‌ترین کشور عربی است. اما اسرائیل به مصر اجازه نخواهد داد پیمان صلح نقض کند». چند هفته بعد و اوایل ماه آوریل، روزنامه اسرائیل هیوم به نقل از یک مقام ارشد امنیتی نوشت، مصر زیرساخت‌های نظامی خود را در سینا به شکل بی‌سابقه تقویت می‌کند که آن را «نقض آشکار پیوست امنیتی» خواند. به گفته این روزنامه، کاتز این موضوع را «اولویت اصلی» دانست و هشدار داد، اسرائیل این وضعیت را نخواهد پذیرفت.

در مجموع، این اظهارات نشان می‌دهد تل‌آویو دیگر حضور نظامی مصر در سینا را صرفاً همکاری در راستای «مبارزه با تروریسم» نمی‌بیند؛ بلکه اکنون آن را تهدیدی راهبردی تلقی می‌کند که قادر به به تغییر توازن قدرت منطقه‌ای است.

حضور نظامی مصر

مرکز مطالعات المسار نشانه‌های فزاینده‌ای از نگرانی اسرائیل از گسترش حضور نظامی مصر در شبه جزیره سینا و پیامدهای آن بر روابط قاهره و تل‌آویو مشخص کرده است. طبق مقاله ای تحقیقاتی، مصر از سال ۲۰۱۸ حدود ۸۸ گردان در سینا مستقر کرده که شامل ۴۲ هزار سرباز، سه لشکر نظامی کاملاً مجهز، بیش از یهزار و 500 تانک و خودروی زرهی است. همچنین سامانه‌های دفاع هوایی تقویت شده‌اند، فرودگاه‌ها ارتقا و اسکله‌های دریایی گسترش یافته‌اند که نشان دهنده تحول ساختاری در جایگاه نظامی مصر در منطقه است.

البته این مطالعه تأکید می‌کند، حضور نظامی در ابتدا و از سال ۲۰۱۵ با هماهنگی اسرائیل با تفاهم‌نامه‌های مشترک برای مبارزه با «گروه‌های مسلح» و تخریب تونل‌ها در امتداد مرز غزه فعالیت می‌کرد. با وجود این، وقایع هفتم اکتبر ۲۰۲۳ نقطه عطفی رقم زد؛ اشغالگران اسرائیلی این حضور را نه صرفاً به عنوان ترتیبات امنیتی داخلی، بلکه تغییر بالقوه در توازن قدرت تفسیر کردند.

این دیدگاه به وسیله ژنرال ذخیره اسحاق بریک تقویت شد که گزارش کرد، تا مه ۲۰۲۵ تعداد گردان‌های مصری در سینا به حدود ۱۸۰ رسیده که حدود چهار برابر حد مجاز «پیمان صلح مصر و اسرائیل» است. محققان استدلال می‌کنند، در موضع اشغالگران اسرائیلی نمی‌توان محاسبات سیاسی را از نگرانی‌های نظامی جدا کرد.

تل آویو به وسیله اظهارات اخیر قصد دارد قاهره را درباره موضوعات حساس، ازجمله مخالفت قاطع مصر با هرگونه آوارگی فلسطینیان به سینا و نقش آن به عنوان میانجی کلیدی در مذاکرات مربوط به جنگ جاری اسرائیل علیه غزه زیر فشار قرار دهد. در چارچوب روابط مصر و اسرائیل، میراث چهار جنگ پیش از «توافق صلح کمپ دیوید» به این معنی است که هرگونه توسعه نظامی مصر در سینا صرفاً به عنوان اقدام امنیتی داخلی تعبیر نمی‌شود.