نشانه‌های قطبی‌سازی در جهان
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ تحولات شگفت انگیز و غیر قابل پیش بینی سال های اخیر نشان دهنده تغییرات و تحولات اساسی در هندسه قدرت در جهان است. اتفاقات و تنش های سال جاری میلادی نشان از شکل گیری صف بندی های جدید دارد و نشانه‌های نگران‌کننده‌ای از قطبی سازی عمیق است. با توجه به دیدار اخیر رهبران چین، روسیه، ایران و کره شمالی در پکن و اجلاس اضطراری کشورهای عربی-اسلامی در قطر در پاسخ به حمله رژیم صهیونیستی، صف‌بندی‌های ژئوپلیتیکی جدیدی در حال شکل‌گیری است.
صف‌بندی جدید ابعاد متنوعی دارد؛ از منظر نظامی، چین و روسیه در حال گسترش همکاری‌های تسلیحاتی و انتقال فناوری به کره شمالی هستند
این رویدادها نه تنها چالش‌های اقتصادی، نظامی و ایدئولوژیک را برجسته می‌کنند، بلکه احتمال درگیری‌های گسترده را افزایش می‌دهند. در واقع می توان گفت، ما در مهمترین و حیاتی ترین مرحله گذار از نظم تک قطبی به نظم چند قطبی هستیم. اتحاد "محور شرق" در برابر غرب یکی از برجسته‌ترین نشانه‌های قطبی‌سازی جهانی است. دیدار سران چین، روسیه، ایران و کره شمالی در پکن در اوایل سپتامبر مهم ترین نقطه عطف این قطبی سازی جهانی بود.
این رویداد، که به مناسبت رژه نظامی هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن در جنگ جهانی دوم برگزار شد، برای اولین بار رهبران این چهار کشور را در صحنه عمومی گرد هم آورد. شی جین‌پینگ، ولادیمیر پوتین، کیم جونگ اون و مسعود پزشکیان در حالی که از کنار موشک‌های بالستیک هسته‌ای و تسلیحات لیزری عبور می‌کردند، نمادی از اتحاد راهبردی "جهان شرقی" علیه هژمونی غربی به رهبری ایالات متحده ارائه دادند. این دیدار که توسط رسانه‌های غربی به عنوان "چالش مستقیم به نظم مبتنی بر قوانین" توصیف شد، نه تنها نمایش نمادین بود، بلکه پیام‌های عملی برای همکاری‌های آینده ارسال کرد.
این صف‌بندی ریشه در تنش‌های ساختاری دارد. از یک سو، غرب به رهبری آمریکا با تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه و ایران و فشار بر کره شمالی تلاش کرده است تا این کشورها را منزوی سازد. از سوی دیگر "محور شرقی" با ابتکاراتی مانند سازمان همکاری شانگهای (SCO) و بریکس، به دنبال ایجاد جایگزین‌هایی برای دلار و نهادهای غربی است. دیدار پکن که شامل بیانیه‌های مشترک در حمایت از "حقوق تاریخی" روسیه در اوکراین و "دفاع مشروع" ایران در برابر تحریم‌ها بود، موجب تقویت این اتحاد شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا این گروه را "محور شرارت جدید" نامید و هشدار داد همکاری ۲۰ ساله آن‌ها علیه منافع آمریکا در حال اوج‌گیری است. صف‌بندی جدید ابعاد متنوعی دارد؛ از منظر نظامی، چین و روسیه در حال گسترش همکاری‌های تسلیحاتی و انتقال فناوری به کره شمالی هستند. این امر می‌تواند به "جنگ نیابتی جهانی" منجر شود؛ جایی که درگیری‌های محلی مانند تایوان در دریای جنوبی چین یا درگیری روسیه و ناتو و درگیری ایران و رژیم صهیونیستی به درگیری مستقیم با آمریکا منجر شود.
تحلیل‌گران شورای آتلانتیک هشدار می‌دهند که این اتحاد، راهبرد مهار چین توسط غرب را پیچیده‌تر می‌کند و خطر محاسبات غلط را افزایش می‌دهد. از منظر اقتصادی، این گروه با حجم تجارت بیش از ۵ تریلیون دلار، می‌تواند ساختار مالی جهانی را مختل کند؛ به ویژه اگر تحریم‌های متقابل اعمال شوند. در کل، دیدار پکن نشان‌دهنده گذار از جهان تک‌قطبی به دوقطبی است، جایی که شرق نه تنها به عنوان رقیب، بلکه به عنوان جایگزین ایدئولوژیک ظاهر می‌شود. این صف‌بندی با توجه به ضعف‌های داخلی غرب (مانند شکاف‌های سیاسی در آمریکا و اروپا) می‌تواند به بی‌ثباتی جهانی دامن بزند.
واکنش ها به حمله رژیم صهیونیستی به قطر در ۹ سپتامبر و رویدادهای اخیر تنش‌ها را به سطح جدیدی رسانده است. این حمله که توسط نتانیاهو "عملیات مستقل" توصیف شد، نه تنها نقض حاکمیت یک عضو شورای همکاری خلیج فارس بود، بلکه به عنوان تروریسم دولتی محکوم شد. قطر که نقش میانجی در مذاکرات گروگان‌های غزه را ایفا می‌کرد، این اقدام را خیانتکارانه خواند و خواهان تشکیل اجلاس اضطراری عرب-اسلامی در ۱۵ سپتامبر در دوحه شد. این رویداد، تلاش‌های کشورهای اسلامی و عربی برای ایجاد اتحاد منطقه‌ای علیه رژیم کودک کش صهیونی را شتاب بخشید.
در اجلاس محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق پیشنهاد تشکیل "ناتوی اسلامی" داد؛ ائتلافی نظامی که "حمله به یکی، حمله به همه" را اصل قرار دهد. رئیس جمهور کشورمان نیز خواستار قطع روابط مسلمانان با این رژیم شد و مصر و عربستان سعودی را به پیوستن به ائتلاف فراخواند. پیش‌نویس قطعنامه اجلاس، هشدار داد حملات رژیم صهیونیستی، عادی‌سازی روابط را تهدید می‌کند و اقدامات اقتصادی مانند تحریم‌های نفتی پیشنهاد کرد.
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق پیشنهاد تشکیل ناتوی اسلامی داد؛ ائتلافی نظامی که حمله به یکی، حمله به همه را اصل قرار دهد
حمله به قطر که متحد آمریکا و میزبان پایگاه العدید است، حتی واشنگتن را وادار به محکومیت کرد. ترامپ هشدار داد، "باید مراقب باشیم وقتی به مردم حمله می‌کنیم. قطر متحد بزرگ آمریکاست". امارات متحده عربی که پیش تر رژیم صهیونیستی را از رویداد امنیتی دبی اخراج کرده بود، سفیر این رژیم را احضار کرد. این اجلاس که بیش از ۲۰ رهبر عربی و اسلامی را گرد آورد، می‌تواند به ائتلاف عملی منجر شود. شکل گیری این اتحاد به طور شفاف و دقیق صف بندی های نظامی و امنیتی جدی را مشخص و می تواند جهان را وارد جنگ فراگیر کند.
این رویداد ها بخشی از پازلی بزرگ‌تر هستند. "محور شرقی" با حمایت از ایران (که در اجلاس قطر شرکت کرد)، می‌تواند غرب آسیا را به جبهه‌ای علیه غرب تبدیل کند. حمله رژیم صهیونی به قطر که متحد آمریکاست، خطر درگیری مستقیم آمریکا را افزایش می‌دهد، این در حالی است که روسیه و چین از حق دفاع ایران حمایت می‌کنند. در صورتی که ائتلاف عربی-اسلامی با سازمان همکاری شانگهای همگرا شود، جنگ سرد جدیدی شکل می‌گیرد و احتمال وقوع جنگ جهانی سوم را در صورت محاسبات غلط افزایش می دهد.
این موارد به همراه افزایش درگیری های روسیه در شرق اروپا با اعضای ناتو، افزایش درگیری چین و تایوان و احتمال درگیری مجدد ایران و رژیم صهیونیستی و همچنین افزایش تهدید کشورهای منطقه ای توسط این رژیم ضریب افزایش درگیری جهانی را بیشتر کرده است. در این بین مسئولیت نهاد های بین المللی برای کاهش تنش بین کشورهای جهان بیش از هر زمان دیگری برجسته شده است.