سرنوشت جواهرات سرقت‌شده از «لوور» چه می‌شود؟
به گزارش راهبرد معاصر، شکستن دَرِ پربازدیدترین موزه جهان در روشنایی روز، برداشتن هشت قطعه جواهر ناپلئونی و ناپدید شدن در ترافیک پاریس با اسکوتر‌های ساده، ممکن است یک جنایات بی‌پروا به نظر برسد که بیشتر برای ایجاد شهرت بین‌المللی یا موضوع جدیدی برای یک فیلم هالیوودی باشد. با این حال، کارشناسانی که روند‌های جرم‌های هنری بین‌المللی را رصد می‌کنند، یورش صبح یکشنبه به لوور را چیزی عملیاتی‌تر می‌بینند.
«گاردین» نوشت، کارشناسانی که روند‌های جرم‌های هنری بین‌المللی را رصد می‌کنند، سرقت اخیر را جدیدترین مورد در رشته سرقت‌هایی که بیشتر بر ارزش مادی سنگ‌ها یا فلزات گران‌بها تمرکز دارد تا اهمیت آثار، ارزیابی کرده‌اند که ادامه دهنده الگویی است که طی دهه گذشته در آلمان، بریتانیا و آمریکا پدید آمده است و به گفته آنها، «لوور»، احتمالا برای جنایتکاران دارای اهمیت ثانویه بوده است.
«کریستوفر‌ای مارینلو»، کارشناس برجسته بازیابی آثار هنری سرقت‌شده گفت: «ممکن است بپرسید چرا سارقانِ خواهانِ سرقت جواهرات گران‌قیمت، وارد یک موزه جهانی می‌شوند نه یک فروشگاه کارتیر؟ پاسخ ساده است؛ چون این روزها فروشگاه کارتیر بهتر محافظت می‌شود.»
افزایش موجی از سرقت‌های خشونت‌آمیز از فروشگاه‌های جواهرات به این معنی است که بسیاری از مغازه‌ها در سال‌های اخیر با نگهبانان مسلح در محل و کالا‌هایی که دیگر شب‌ها به نمایش گذاشته نمی‌شوند، امنیت خود را تقویت کرده‌اند. در همین حال، موزه‌ها تا حدی به‌خاطر این‌که نهاد‌هایی رو به عموم و در ساختمان‌های تاریخی‌اند و تا حدی به‌خاطر شرایط اقتصادی کنونی در بسیاری از کشور‌های غربی، آسیب‌پذیرتر به نظر می‌رسند.
«مارینلو» گفت: «از زمان شیوع کووید، دولت‌ها در سراسر جهان در اجرای قانون و بخش فرهنگ کاهش هزینه داشته‌اند. اگر سارقان بتوانند وارد لوور شوند، نشان می‌دهد که نهاد‌های ما چقدر آسیب‌پذیر شده‌اند. این زمان، زمان وحشتناکی برای یک موزه است.»
سرقت این اشیاء، از جمله گردنبند‌هایی متشکل از هشت یاقوت کبود و ۶۳۱ الماس، نیم‌تاج ملکه اوژنی با نزدیک به ۲۰۰۰ الماس و تاج فوق‌العاده ارزشمندی که زمانی متعلق به همسر ناپلئون سوم بوده و دزدان آن را هنگام خروج کنار جاده انداختند، ناگزیر مقایسه‌هایی را با سرقت نقاشی «مونالیزا» در سال ۱۹۱۱ میلادی از همان موزه، توسط کارگر ایتالیایی «وینچنزو پروجیا»، به دنبال داشته است.
سرقت سال ۲۰۱۹ جواهرات از موزه «طاق سبز» واقع در درسدن (آلمان) به ارزش بیش از ۱۱۳ میلیون یورو، سرقت یک توالت طلایی به ارزش ۴.۷۵ میلیون پوند از قصر بلنهایم (انگلستان) در همان سال، سرقت سکه طلای بزرگ در سال ۲۰۱۷ از موزه Bode در برلین یا حتی موجی از سرقت‌های یادگاری‌های ورزشی از موزه‌های معدن در آمریکا، در این مقایسه قرار می‌گیرند.
«مارینلو»، کارشناس برجسته بازیابی آثار هنری سرقت‌شده گفت: «در هر مورد، به نظر می‌رسد انگیزه جنایت‌ها عمدتا ارزش مادی اشیاء بوده است. یک الگوی ساده وجود دارد. بگیر و ببر و آن را هرچه سریع‌تر ذوب کن.»
کارشناسان می‌گویند اگر آثار قرار بود سالم بمانند، سارقان برای پیدا کردن خریدار تلاش خواهند کرد.
«لیندا آلبرتسون» از «انجمن پژوهش در جرایم علیه هنر»؛ سازمانی که روند‌ها در موزه‌ها از جمله سرقت‌ها و خرابکاری‌ها را پی‌گیری می‌کند، نیز گفت: «هیچ راهی وجود ندارد که چیزی به‌سادگیِ قابل‌شناسایی مانند جواهرات لوور را در بازار قانونی بفروشند. آنها بلافاصله شناخته خواهند شد، به‌ویژه با توجه به این‌که وزارت فرهنگ فرانسه تصاویر قطعات را منتشر کرده است. حتی یک مجموعه‌دار خصوصی یا یک خانه حراج مانند ساتبیز یا کریستیز خواهان دیدن مدارکی برای اثبات مالکیت قانونی پیش از درگیر شدن با چنین قطعات برجسته‌ای خواهند بود.»
در گذشته، موزه‌ها اغلب از علنی‌کردن ناپدید شدن آثار شناخته‌شده امتناع می‌کردند و از سر خجالت، سکوت را انتخاب می‌کردند. این روزها، چون سرقت‌های هنری گسترده‌تر اطلاع‌رسانی می‌شود، انبار و فروش آثار مسروقه برای هر مجرمی کسب‌وکار پرخطری است.
«مارینلو»، کارشناس برجسته بازیابی آثار هنری سرقت‌شده گفت: «اگر یک نقاشی اثر پیکاسو را بدزدید، باید سالم بماند وگرنه بی‌ارزش می‌شود و باید برنامه‌ای برای پنهان نگه داشتن آن در نظر بگیرید.»
به دلایل مشابه، «آرتور برند»، کارآگاه هنری هم گفت: «بسیار بعید است که این سرقت سفارشی بوده باشد، همان‌طور که رسانه‌های هلندی گزارش کرده‌اند، ممکن است در مورد گنجینه‌های طلای داکیان که در ژانویه از موزه درنتس در هلند دزدیده شدند، چنین باشد.»
این کارآگاه هنری افزود: «هیچ‌کس به این اشیاء دست نمی‌زند. اطلاعات آنها همه جا در جهان و در تمام روزنامه‌ها منتشر شده است. اگر این را بخرید، و گرفتار شوید، به زندان می‌روید. نمی‌توانید آن را به دوستانتان نشان دهید و نمی‌توانید برای فرزندانتان به ارث بگذارید.»
تغییر آثار مسروقه با ذوب یا برش دوباره، ارزش آنها را کاهش می‌دهد. وقتی نوبت به الماس می‌رسد، این کار با ریسک قابل توجهی همراه است؛ زیرا تکنیک‌های برش مدرن باعث می‌شود سنگ‌ها سطح بزرگ‌تر و سبک‌تری داشته باشند و سنگ‌های برش قدیمی، یا توجه غیرعادی جلب می‌کنند یا قیمت آنها برای پنهان‌کاری پایین می‌آید.
با این حال، نکته حیاتی این است که ذوب کردن یا برش دوباره، شواهد جرم را از بین می‌برد.
«مارلینو» گفت: «حدس من این است که سارقان لوور سعی خواهند کرد کالا‌های سرقت‌شده را به مکان‌هایی ببرند که تخصص الماس دارند، مانند اسرائیل، هند یا حتی به نزدیکی آنتور، و کسی را پیدا کنند تا سنگ‌ها را جدا کند.»
سرقت از لوور قبلا پرسش‌هایی درباره تدابیر امنیتی این موزه مطرح کرده است. اما کارشناسان امنیت می‌گویند نمایش اشیاء گران‌بها در ساختمان‌های تاریخی با جریان مداوم بازدیدکنندگان خطراتی دارد که نمی‌توان آنها را کاملا از بین برد.
«ارین تامپسون»، استاد جرائم هنری در دانشگاه شهر نیویورک گفت: «تامین امنیت ساختمان‌های تاریخی بسیار دشوارتر است. بسیاری از آنها پنجره‌های بزرگ رو به خیابان دارند که فرار سارقان را آسان می‌کند و ممکن است قوانینی درباره حفاظت از ساختمان‌ها وجود داشته باشد که اجازه ندهد آنها را با شیشه ضدگلوله مناسب تجهیز کنید.»
«پیتر استورمان» از شرکت امنیتی آلمانی VZM که به موزه‌ها و آرشیو‌ها مشاوره می‌دهد، گفت: «محکم‌ترین سیستم‌های امنیتی برای ساختمان‌ها باید «مثل یک قلعه» طراحی شود. باید چندین لایه برای دفع مهاجمان وجود داشته باشد.»
ساختمان‌های مدرن مجهز به دوربین‌های CCTV پیشرفته هستند که درباره شکستن یک پنجره هشدار می‌دهند، اما موزه‌های قدیمی ممکن است از زشت کردن نمای بیرونی خود خودداری کنند. نصب اسکنر‌های لیزری روی سقف‌های گچ‌کاری شده سخت است. نشان‌گر‌های حرکتی و صوتی نیز ممکن است در طول روز غیرفعال شوند، چون با هجوم بازدیدکنندگان به موزه مواجهند.
زمانبندی سرقت از «لوور»، که بین ساعت ۹:۳۰ تا ۹:۴۰ صبح به وقت محلی اتفاق افتاد، طبق گفته «استورمان» (نماینده شرکت امنیتی مشاوره‌دهنده به موزه‌ها) برای سرقت‌های اخیر عادی است. «دلیل خوبی وجود دارد که سرقت‌ها اغلب در زمان باز یا بسته شدن رخ می‌دهند. اغلب وقتی است که نگهبانان شیفت‌های خود را تغییر می‌دهند.»
پیشرفت فناوری ممکن است ابزار‌های جدیدی ایجاد کرده باشد که هشدار‌ها را سریع‌تر و مؤثرتر می‌دهد، در عین حال که ابزار‌های جدیدی به دزدان داده است تا تدابیر امنیتی را دور بزنند. در پاریس، دزدان با استفاده از نردبان نصب‌شده روی وسیله نقلیه به پنجره طبقه اول موزه رسیدند و با یک برش‌دهنده دیسکی باتری‌دار شیشه را بریدند./ ایسنا