
به گزارش راهبرد معاصر؛ در سالهای اخیر، یارانه نقدی به یکی از موضوعات مهم اقتصادی و اجتماعی در کشور تبدیل شده است. دولت با هدف ارتقای عدالت اجتماعی و کاهش فشار مالی بر خانوارهای کمدرآمد، سیاستهای متعددی را برای هدفمندسازی پرداختها در پیش گرفته است. یکی از مهمترین اقدامات، حذف یارانه پردرآمدها و اجرای دهکبندی جدید است که بر اساس شاخصهایی مانند مجموع درآمد خانوار، داراییهای ملکی، تراکنشهای بانکی، خودروهای لوکس و سفرهای خارجی انجام میشود. این سیاست موجب میشود منابع مالی به شکل بهینهتر در اختیار خانوادههای نیازمند قرار گیرد و از اختصاص بیرویه یارانه به دهکهای بالای درآمدی جلوگیری شود. همزمان، دولت با توسعه سامانه کالابرگ الکترونیکی تلاش میکند دسترسی به کالاهای اساسی را تسهیل کند و شفافیت در فرآیند پرداخت یارانهها افزایش یابد. با نزدیک شدن به پایان سال، پرداخت یارانه آبانماه برای دهکهای پایین و میانی با هدف حمایت از معیشت خانوارها انجام خواهد شد و در کنار آن، حذف یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد ادامه پیدا میکند تا عدالت اجتماعی و اقتصادی بیش از پیش تقویت شود. اجرای این سیاستها نه تنها منابع دولت را بهینه میکند، بلکه شرایطی فراهم میآورد تا نظام پرداخت یارانهها هوشمندانه و هدفمند اداره شود.
در سالهای اخیر، موضوع یارانه نقدی و سیاستهای مرتبط با عدالت اجتماعی و اقتصادی، به یکی از مهمترین دغدغههای دولت و مجلس تبدیل شده است. اجرای طرح حذف یارانه پردرآمدها و استفاده از دهکبندی جدید برای شناسایی خانوارهای پردرآمد، نقش کلیدی در هدفمندسازی پرداختهای نقدی و کالایی ایفا میکند. همزمان، توسعه سامانه کالابرگ الکترونیکی و تسهیل پرداخت یارانه آبانماه، گام مهمی در مدیریت منابع و افزایش شفافیت در پرداختها به شمار میآید.

دولت در دهکبندی جدید خانوارها، مجموعهای از شاخصها را برای شناسایی افراد پردرآمد تعیین کرده است. این شاخصها شامل مجموع درآمد خانوار، تراکنشهای بانکی، داراییهای ملکی، خودروهای لوکس، سفرهای خارجی و اقامت در خارج از کشور میشود. بر اساس این معیارها، افرادی که یکی یا چند شاخص را دارا باشند، مشمول حذف یارانه نقدی خواهند شد.
| شاخصهای دهکبندی جدید | توضیح |
|---|---|
| مجموع درآمد خانوار | بررسی درآمد ماهانه و سالانه تمامی اعضای خانواده |
| تراکنشهای بانکی | فعالیتهای مالی و خرید ماهانه |
| داراییهای ملکی | خانه، زمین و املاک تجاری |
| خودروهای لوکس | وسایل نقلیه بالای ۴۵۰ میلیون تومان |
| سفرهای خارجی | تعداد سفرها و هزینههای مرتبط |
| اقامت در خارج از کشور | محل زندگی و فعالیت اقتصادی خارج از ایران |
این دهکبندی جدید کمک میکند تا منابع مالی دولت به صورت بهینه در اختیار اقشار نیازمند قرار گیرد و همزمان عدالت اجتماعی افزایش یابد.
طبق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانهها، تاکنون حدود ۹.۵ میلیون نفر از خانوارهای پردرآمد مشمول حذف یارانه پردرآمدها شدهاند. پیشبینی میشود تا پایان سال، تعداد خانوارهای حذفشده به ۱۸ میلیون نفر برسد. این اقدام به منظور آزادسازی منابع مالی و تمرکز بر حمایت از دهکهای پایین درآمدی انجام میشود.

پرداخت یارانه آبانماه نیز طبق زمانبندی مشخص برای دهکهای پایین و میانی انجام خواهد شد. جزئیات پرداخت یارانه آبانماه به شرح زیر است:
| دهک درآمدی | مبلغ یارانه نقدی | تاریخ پرداخت |
|---|---|---|
| دهکهای ۱ تا ۳ | ۴۰۰ هزار تومان | ۲۵ آبان ۱۴۰۴ |
| دهکهای ۴ تا ۹ | ۳۰۰ هزار تومان | ۳۰ آبان ۱۴۰۴ |
در کنار یارانه نقدی، طرح کالابرگ الکترونیکی نیز اجرا میشود که خانوارها میتوانند از طریق آن به کالاهای اساسی و خدمات حمایتی دسترسی داشته باشند. مجموع مبلغ یارانه نقدی و کالابرگ برای یک خانواده ۴ نفره در دهکهای پایینتر به حدود ۳.۶ میلیون تومان میرسد.
یکی از انتقادهای اصلی به نظام پرداخت یارانهها، تخصیص ناعادلانه منابع به خانوارهای پردرآمد است. با اجرای حذف یارانه پردرآمدها و استفاده از دهکبندی جدید، دولت میتواند بخشی از منابع آزاد شده را به تقویت معیشت خانوارهای نیازمند اختصاص دهد و از تورم و کسری بودجه جلوگیری کند.
همچنین با هدفمند شدن پرداخت یارانه نقدی، امکان اجرای سیاستهای حمایتی دیگر مانند بهبود حقوق و دستمزد، افزایش کیفیت خدمات عمومی و توسعه طرحهای رفاهی فراهم میشود. این اقدام، هم باعث ارتقای عدالت اجتماعی میشود و هم بهرهوری منابع مالی کشور را افزایش میدهد.

یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت یارانه نقدی و توزیع منابع، سامانه کالابرگ الکترونیکی و سامانه «سیمین» است. این سامانه امکان ثبت درخواستها، تغییر شماره حساب، مشاهده وضعیت پرداخت و پیگیری وضعیت یارانهها را به صورت آنلاین فراهم کرده است.
مزایای اصلی این سامانه شامل موارد زیر است:
یکپارچهسازی مدیریت یارانههای نقدی و غیرنقدی
کاهش فساد و رانت در پرداخت یارانهها
افزایش شفافیت و نظارت بر عملکرد دستگاهها
دسترسی آسان به کالابرگ الکترونیکی و خدمات حمایتی
به این ترتیب، اجرای کالابرگ الکترونیکی همراه با پرداخت یارانه آبانماه و حذف یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد، میتواند نظام پرداخت یارانه را به شکل هوشمندانهتر و مؤثرتر هدایت کند.
با توجه به اهمیت حذف یارانه پردرآمدها و تقویت عدالت اقتصادی، دولت برنامههایی برای افزایش اثربخشی این سیاستها در نظر گرفته است:
اجرای تدریجی و پلکانی حذف یارانهها به منظور جلوگیری از فشار اقتصادی ناگهانی بر خانوارها
تقویت سامانههای هوشمند برای شناسایی دقیق دهکها و جلوگیری از اشتباه در حذف یارانهها
آموزش و اطلاعرسانی به مردم درباره نحوه عملکرد دهکبندی جدید و دسترسی به کالابرگ الکترونیکی
توسعه برنامههای حمایتی جایگزین مانند افزایش حقوق و دستمزد و حمایت از اقشار آسیبپذیر
این اقدامات، امکان مدیریت بهتر منابع، کاهش تورم و افزایش اعتماد عمومی به دولت را فراهم میکنند.

اجرای حذف یارانه پردرآمدها در چارچوب دهکبندی جدید و همراه با کالابرگ الکترونیکی و پرداخت یارانه آبانماه، گام مهمی در مسیر عدالت اقتصادی و هدفمندسازی یارانههاست. این اقدامات علاوه بر افزایش بهرهوری منابع مالی، زمینه ارتقای معیشت خانوارهای نیازمند را فراهم کرده و به کاهش فشار بر بودجه دولت کمک میکند.
جدول زیر خلاصهای از مهمترین اقدامات دولت در حوزه یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیکی را نشان میدهد:
| اقدام | هدف | اثر |
|---|---|---|
| حذف یارانه پردرآمدها | آزادسازی منابع برای دهکهای پایین | کاهش فشار بر بودجه و عدالت اقتصادی |
| دهکبندی جدید | شناسایی دقیق خانوارها | جلوگیری از خطا و اشتباه در حذف یارانهها |
| پرداخت یارانه آبانماه | حمایت معیشتی از دهکهای پایین و میانی | افزایش رفاه و ثبات اجتماعی |
| کالابرگ الکترونیکی | دسترسی آسان به کالاهای اساسی | شفافیت و کاهش فساد |
اجرای این سیاستها، اگر با نظارت دقیق و شفافیت همراه باشد، میتواند مسیر تحقق عدالت اجتماعی و بهبود شرایط اقتصادی را هموار کند و دولت را قادر سازد منابع مالی کشور را به شکلی مؤثر و هدفمند مدیریت کند.