پیامدهای آزادسازی مناطق آزاد تجاری

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ راهبردهای مختلفی برای توسعه اقتصادی در علم اقتصاد و مدیریت بیان شده است که بر اساس سبک مدیریت اقتضایی، هر کشور و منطقه ای راهبرد مناسب را باید با توجه به ویژگی های محیطی و فرهنگی انتخاب کند. با در نظر گرفتن سابقه تاریخی ایران در تجارت و محوریت در جاده ابریشم، توسعه تجارت می تواند برای ایران عزیز مناسب باشد. وجود کاروانسراهای متعدد در کهن سرزمین نشان از اندیشه های تجاری در کشور می دهد.

شرایط شدید تحریمی و سایه جنگ تحمیلی 12 روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان روی کسادی مناطق اقتصادی بی تأثیر نبوده است

در دوره صفویه تجارت در ایران نهادینه شده است‌. در آن دوره کاروانسراهای متعددی احداث شد تا زیرساختهای تردد برای توسعه تجارت فراهم شود. یکی از بهترین دوره های که رشد و توسعه اقتصادی در تاریخ ایران مشاهده می شود، عصر صفوی است. می توان گفت در آن دوران حتی قبل اروپا مرکانتلسیم در ایران بنیان نهاده شده بود‌ و تجار مهمترین شخصیت ها و رجل معتبر کشور به شمار می رفتند. در بیشتر شهرها عمارت هایی وجود داشت که متعلق به بازرگانان مهم کشور بود.

توسعه مناطق آزاد تجاری و مراکز تجاری می تواند راهبرد اصلی کشور به ویژه در برنامه هفتم توسعه باشد. بعد از هشت سال دفاع مقدس، در دوران سازندگی احیا و توسعه مناطق آزاد تجاری از برنامه های مهم توسعه اقتصادی بود که سبب شد مناطق مرزی توسعه درخشانی در دهه 70 داشته باشند. منطقه آزاد تجاری کیش و در ادامه منطقه آزاد قشم دو جزیره بودند که عنوان نماد توسعه تجاری در دهه 70 به شمار می رفتند.

سرمایه گذاران داخلی و خارجی با حضور در این مناطق خلق ثروت و فرصت توسعه فراهم کردند. به هرحال توجه به مناطق آزاد تجاری یکی از گام های مهم کشور برای توسعه بوده و هست. البته در این راستا شهرها و استانهای غیرمرزی نیز با ایجاد مناطق ویژه اقتصادی سعی در رونق دادن به صنعت و تجارت دارند.

 لازم به ذکر است که در دو دهه اخیر مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی دیگر رونق سابق را ندارند. البته شرایط شدید تحریمی و سایه جنگ تحمیلی 12 روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان روی کسادی این مناطق اقتصادی بی تأثیر نبوده، اما سوء مدیریت و وجود قوانین دست و پا گیر نیز بر این فضای نامطلوب افزوده است.

برای خروج از کسادی، وزیر امور اقتصادی و دارایی بر اهمیت این نواحی تجاری تأکید کرد و نیک می داند اگر مراکز تجاری رونق بگیرند، سر ریز گشایش اقتصادی به سرعت به مناطق اصلی تسری خواهد یافت و درنهایت کل کشور از این فضا منتفع خواهند شد. وی دستور داد، قوانین مخل و موانع  موجود باید به سرعت رفع شوند تا سرمایه گذاری به این مناطق گسیل شود.

دریافت خدمات مطلوب در مناطق آزاد و مناطق ویژه حق سرمایه گذار است. باید اطلاعات و آمار اقتصادی به نحو شایسته و به میزان کافی در اختیار فعالان این نواحی قرار گیرد تا سرمایه گذاران با تمام توان وارد حوزه اقتصادی شوند.

برای سرمایه گذار بسیار دشوار است از سود کلان و بی دردسر بخش دلالی چشم پوشی کند و وارد وادی تولید در اقتصاد تولیدی پر تلاطم شود، مگر اینکه عاشق تولید و تجارت سالم باشد و همچنین دولتمردان را در این مسیر حامی ببیند. گرچه در مناطق اصلی کشور( یعنی مناطق غیر از مناطق آزاد و ویژه تجاری ) به دلیل وسعت، حکمرانی مطلوب اقتصادی وجود نداشته است، اما دست کم می توان در مناطق ویژه حاکمیت صحیح شرکتی اعمال کرد تا دست کم دلخوش بود پاره ای از سرزمینمان بر مدار سود واقعی، اقتصاد متوازن و حاکمیت صحیح شرکتی عمل می کند.

برای سرمایه گذار بسیار دشوار است از سود کلان و بی دردسر بخش دلالی چشم پوشی کند و وارد وادی تولید در اقتصاد تولیدی پر تلاطم شود، مگر اینکه عاشق تولید و تجارت سالم باشد

به نظر می رسد وزیر امور اقتصادی و دارایی که تحصیل کرده یکی از معتبرترین دانشگاه های جهان است، به اهمیت مناطق آزاد و و روابط درست اقتصادی آگاهی دارد، قوانین دست و پا گیر را مانع رشد اقتصادی در این بخش های سرزمین می داند، به اصلاحات در گمرکات و مناطق آزاد باور دارد و دنبال آزادسازی مناطق آزاد از قیود دولت است. مناطق آزاد به عباراتی می تواند حالت مینیمال اقتصاد ایده آل و عاری از دولت و مبتنی بر شایسته سالاری و بهره وری باشد. مناطق مرزی به هرحال به دلیل دوری از مرکز امکان تجربه اقتصاد بدون دولت دارند و بر اساس قوانین مناطق آزاد تجاری در دخل و خرج این گونه نواحی به نوعی استقلال وجود دارد. مناطق ویژه اقتصادی نیز می توانند چنین باشند.

وزیر امور اقتصادی و دارایی در یکی از آخرین مصاحبه اخیر خود بر تفویض اختیار به دستگاه های اجرایی در استان ها تأکید کرد و این رویه را در حوزه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی لازم و ضروری دانست. استان ها که در دهه اخیر بر مدار توسعه حرکت می کنند، بایستی از فرصت استفاده کنند و با تجمیع سرمایه ها و سپرده های مردم داخل استان و همچنین جذب سرمایه گذاران سایر کشورهای خارجی به شتاب توسعه بیفزایید. احیا و رونق مناطق ویژه اقتصادی می تواند فصل جدید رشد روز افزون این منطقه و کشور را رقم بزند.