اروپا ناتوان از تأمین مالی اوکراین

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ اجلاس سران اروپا در بروکسل با تصمیمی حیاتی درباره سرنوشت اوکراین و بحران مالی آن، در بحبوحه جنگی که بیش از چهار سال است ادامه دارد، روبروست. سران اروپایی در حال بررسی امکان استفاده از دارایی‌های بلوکه شده روسیه در اروپا برای تأمین مالی تحرکات اوکراین هستند، اقدامی که ابعاد پیچیده حقوقی، سیاسی و اقتصادی و چالش‌هایی در ابعاد داخل و بین‌المللی دارد. 

رئیس جمهور آمریکا که می‌خواهد آزادسازی دارایی‌ها بخش کلیدی «طرح صلح» باشد، به شدت با توقیف آنها مخالفت خواهد کرد

این تصمیم، سؤالات اخلاقی و راهبردی مهمی درباره توانایی اروپا در حفظ نقش رهبری خود و نشان دادن همبستگی با اوکراین بدون متحمل شدن هزینه سنگین یا ایجاد پیامدهای جهانی پیش‌بینی نشده، مطرح می‌کند.

از نظر اخلاقی، تصمیمی که شورای اروپا این هفته در بروکسل با آن روبرو شد، کاملاً واضح بود. روسیه در اوکراین عملیات انجام داده است و اروپایی ها معتقدند مسکو هیچ نشانه‌ای از تمایل به صلح نشان نمی‌دهد و کشورهای دیگر، ازجمله بریتانیا را نیز تهدید می‌کند. اوکراین در حال اتمام پول است. با وجود این، 184 میلیارد پوند از دارایی‌های روسیه در اروپا، به ویژه در بلژیک بلوکه مانده است. بنابراین، این وجوه باید برای تأمین مالی اوکراین استفاده شوند. برای بسیاری، این به منزله تعهدی روشن و ملموس و اثبات قطعی این است که اروپا هنوز قادر به ایفای نقشی تأثیرگذار است.

در واقعیت، در بحبوحه پیچیدگی‌های موجود، موضوعات به هیچ وجه ساده نیستند. ملاحظات حقوقی، اقتصادی و سیاسی که گاهی اوقات آلوده به ایراد اتهام هستند، در افزایش تنش‌ها پیش از نشست بروکسل مشهود است و ادعاهای غرامت می‌تواند عواقب سیاسی مخربی داشته باشد. توقیف دارایی‌ها بی تردید با چالش‌های حقوقی روبرو خواهد شد و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که می‌خواهد آزادسازی دارایی‌ها بخش کلیدی «طرح صلح» مورد حمایت روسیه باشد، به شدت با آن مخالفت خواهد کرد. ترامپ در حالی که مذاکره‌کنندگان ایالات متحده و روسیه برای دیدار مجدد در میامی آماده می‌شوند، برای دستیابی به توافق سریع تلاش می‌کند.

اتحادیه اروپا سخت تلاش کرده است تا طرح تأمین مالی برای اوکراین تدوین کند که از ارزش دارایی‌ها بدون انتقال ساده آنها به کی یف بهره ببرد. پیشنهاد وام اتحادیه اروپا هوشمندانه تلقی می‌شود و از نظر حامیان آن، قانونی و ضروری است؛ اما مسکو و واشنگتن هرگز آن را اینگونه نخواهند دید. چندین کشور اروپایی در آغاز اجلاس هنوز با آن مخالف بودند، به ویژه بلژیک که در آستانه جدایی بود. بازارهای اوراق قرضه امکان دارد کشورهایی که بخشی از خطر را می‌پذیرند، جریمه کنند و میلیون‌ها رأی‌دهنده که با افزایش هزینه‌های زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند نیز شاید تمایلی به تأیید چنین معامله بزرگی نداشته باشند.

بدون فعال کردن دارایی‌های روسیه، کشورهای غربی قادر به ادامه تأمین مالی جنگی که به زودی وارد پنجمین سال خود می‌شود، نخواهند بود

چنین گام‌هایی در مقیاس وسیع‌تر چه چیزی را می تواند تعیین کند؟ واقعیت تلخ اینکه در نهایت به نتیجه درگیری و میزان دیپلماسی بستگی دارد. هیچ فرمول جادویی برای پایان دادن به درگیری وجود ندارد و نمی‌توان فرض کرد وام اتحادیه اروپا با پشتوانه دارایی‌های روسیه نیز نقطه عطف کامل خواهد بود. به نظر نمی‌آید تقریباً چهار سال تحریم، اقتصاد روسیه را آنطور که در ابتدا امید می‌رفت، به آستانه فروپاشی رسانده باشد، که عمدتاً دلیل موفقیت مسکو فروش نفت به کشورهایی مانند چین و هند بوده است.

پیامدهای بلندمدت نیز مهم هستند. اگر وام تصویب شود اما نتواند کفه ترازو را به نفع اوکراین سنگین کند، برای اروپا بسیار دشوار خواهد بود که در هرگونه رویارویی آینده، مانند رویارویی بر سر تایوان، از نظر اخلاقی برتری داشته باشد.

همه این ابهامات، به همراه بسیاری از موضوعات به همان اندازه دشوار دیگر، سه نکته کلیدی را برجسته می کنند:

نخست، اینکه به ما نشان می‌دهند چرا اجلاس اتحادیه اروپا که تا روز جمعه ادامه دارد، برای اوکراین بسیار حیاتی است.

دوم، تأکید می‌کنند چرا این اجلاس دست کم به همان اندازه، البته به شکلی وجودی متفاوت، برای آینده اتحادیه اروپا مهم است.

سوم، همانطور که انتظار می‌رود، نشان می‌دهد چرا در بخش نخست اجلاس در بروکسل هیچ اجماع اولیه‌ای به دست نیامد.

با وجود این، برجسته‌ترین و مهم‌ترین واقعیت، صرف نظر از تصمیمی که در بروکسل گرفته شود، همچنان پابرجاست. بدون فعال کردن دارایی‌های روسیه، کشورهای غربی قادر به ادامه تأمین مالی جنگی که به زودی وارد پنجمین سال خود می‌شود، نخواهند بود. به همین دلیل و از بسیاری ابعاد، اروپا در لحظه‌ای تعیین‌کننده و رودرروی حقیقت قرار دارد.