حقوق بازنشستگان در ۱۴۰۵؛ افزایش واقعی چقدر است؟
به گزارش راهبرد معاصر؛ در آستانه بررسی و اجرای لایحه بودجه سال آینده، موضوع حقوق بازنشستگان بار دیگر به یکی از اصلیترین دغدغههای معیشتی جامعه تبدیل شده است. اعلام جزئیات مربوط به افزایش حقوق بازنشستگان در سال آینده، واکنشهای گستردهای را در میان بازنشستگان صندوقهای مختلف از جمله تأمین اجتماعی، کشوری و لشکری به همراه داشته است. بر اساس اظهارات رسمی دولت، حقوق ۱۴۰۵ بازنشستگان با ترکیبی از افزایش حقوق پایه و اجرای سیاستهای متناسبسازی حقوق بازنشستگان و همسانسازی حقوق بازنشستگان رشد خواهد داشت؛ موضوعی که در ظاهر از افزایش بیش از ۳۰ درصدی حکایت دارد، اما بررسیهای کارشناسی از تفاوت میان ارقام اسمی و افزایش واقعی حقوق بازنشستگان خبر میدهد.
در شرایطی که نرخ تورم بالا همچنان فشار سنگینی بر معیشت خانوارها وارد میکند، تعیین حداقل حقوق بازنشستگان و میزان رشد حقوق پایه بازنشستگان نقش تعیینکنندهای در حفظ قدرت خرید این قشر دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند بدون توجه دقیق به شکاف تورمی، حتی افزایشهای اعلامشده نیز نمیتواند پاسخگوی نیازهای اساسی بازنشستگان باشد. از همین رو، بررسی دقیق ابعاد افزایش حقوق، همسانسازی و متناسبسازی در سال ۱۴۰۵ اهمیت ویژهای یافته و به یکی از محورهای اصلی گفتوگوهای اقتصادی کشور تبدیل شده است.
حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵: جزئیات افزایش و همسانسازی
سال ۱۴۰۵، مسئله حقوق بازنشستگان به یکی از مهمترین مباحث اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. با توجه به تورم بالای اعلامشده و فشارهای معیشتی بر بازنشستگان، دولت و سازمان برنامه و بودجه تلاش کردهاند تا با طراحی سازوکارهایی مانند افزایش حقوق بازنشستگان و متناسبسازی حقوق بازنشستگان بخشی از عقبماندگیها را جبران کنند. بر اساس آخرین تصمیمات، ترکیبی از افزایش سنواتی و همسانسازی برای بازنشستگان اعمال خواهد شد که تأثیر مستقیمی بر قدرت خرید آنان دارد.
ترکیب افزایش حقوق بازنشستگان و همسانسازی
بر اساس گزارشها، افزایش حقوق بازنشستگان شامل دو بخش اصلی است: نخست، افزایش سنواتی که بهطور متوسط ۲۰ درصد برای سال آینده در نظر گرفته شده و دوم، اعمال مرحلهای همسانسازی حقوق بازنشستگان که حدود ۳۰ درصد در نظر گرفته شده است. امیر رهبر، فعال صندوق لشکری، تأکید کرده است که جمع این دو درصد، در ظاهر بیش از ۳۰ درصد به نظر میرسد، اما در واقع افزایش واقعی حقوق بازنشستگان حدود ۲۰ درصد خواهد بود و اثر تورمی بالا باعث کاهش قدرت خرید واقعی میشود.
همچنین همسانسازی حقوق بازنشستگان با هدف جبران عقبماندگی حقوق آنان نسبت به شاغلان مشابه انجام میشود و نباید آن را با افزایش سنواتی جمع کرد. بر اساس این مکانیزم، بازنشستگان در بهترین حالت حقوق خود را تا سقف ۹۰ درصد حقوق مشمول کسور شاغلان مشابه دریافت خواهند کرد.
حقوق ۱۴۰۵ بازنشستگان و حداقل حقوق
براساس مصوبه مجلس در بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۵، حداقل حقوق بازنشستگان مشمول صندوق بازنشستگی کشوری، سازمان تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و سایر صندوقهای وابسته به دستگاههای اجرایی، متناسب با سنوات خدمت، به میزان ۱۱۷ میلیون ریال تعیین شده است. این رقم به عنوان پایه حقوق بازنشستگان محسوب میشود و برای محاسبه سایر سطوح حقوقی مبنا قرار میگیرد.
همچنین، حقوق پایه بازنشستگان برای سال آینده با هدف افزایش عدالت اجتماعی و کاهش فشار معیشتی بر اقشار ضعیف در بودجه ۱۴۰۵ لحاظ شده است. رئیس سازمان برنامه و بودجه تاکید کرده است که تلاش دولت این است که افزایش حقوق بازنشستگان به گونهای باشد که با اصول عدالت اجتماعی و کنترل تورم هماهنگ باشد.
اختلاف نظرها درباره میزان واقعی افزایش حقوق
با وجود اعلام رسمی دولت مبنی بر افزایش بیش از ۳۰ درصدی حقوق بازنشستگان، برخی کارشناسان و فعالان صندوقهای بازنشستگی، مانند امیر رهبر، معتقدند که درصد واقعی افزایش پایینتر از اعداد رسمی است. افزایش سنواتی ۲۰ درصدی و مرحلهای همسانسازی ۳۰ درصدی به معنای افزایش واقعی قابل توجهی نیست و قدرت خرید بازنشستگان همچنان کمتر از تورم واقعی خواهد بود.
این مسئله باعث شده است که بسیاری از بازنشستگان نسبت به افزایش واقعی حقوق بازنشستگان ابراز نگرانی کنند. فعالان صندوقهای بازنشستگی تاکید دارند که تنها جمعبندی درصدهای نمایشی نمیتواند مشکلات معیشتی این قشر را حل کند و دولت باید راهکارهای عملی برای افزایش قدرت خرید آنان در نظر بگیرد.
نقش متناسبسازی و همسانسازی در جبران عقبماندگی
متناسبسازی حقوق بازنشستگان و همسانسازی حقوق بازنشستگان دو ابزار کلیدی دولت برای جبران فاصله حقوق بازنشستگان با شاغلان مشابه هستند. متناسبسازی بر اساس کسورات و سابقه خدمت بازنشستگان اعمال میشود و همسانسازی به نوعی جبران عقبماندگی سنوات گذشته محسوب میشود. در نتیجه، بازنشستگان با اعمال این دو مکانیزم، حقوق خود را به سطح نزدیک به حقوق شاغلان مشابه میرسانند، هرچند که این میزان همچنان کمتر از نیاز واقعی معیشتی آنهاست.
افزایش حقوق بازنشستگان و تورم
یکی از چالشهای اصلی در بحث حقوق ۱۴۰۵ بازنشستگان، اثر تورم بر قدرت خرید است. با وجود افزایش رسمی حدود ۳۰ درصد، تورم بیش از ۴۵ درصد اعلام شده، نشان میدهد که افزایش واقعی حقوق بازنشستگان کمتر از آن چیزی است که در ارقام رسمی بیان میشود. این موضوع باعث نگرانی بسیاری از بازنشستگان شده و تاکید کارشناسان بر شفافیت در اعلام درصدها و جلوگیری از بزرگنمایی است.
با توجه به تصمیمات اخیر، افزایش حقوق بازنشستگان برای سال ۱۴۰۵ شامل ترکیبی از افزایش سنواتی و همسانسازی است که مجموعاً بیش از ۳۰ درصد اعلام شده اما افزایش واقعی حدود ۲۰ درصد خواهد بود. حقوق پایه بازنشستگان و حداقل حقوق بازنشستگان برای تمامی صندوقها تعیین شده و متناسب با سنوات خدمت محاسبه میشود.
دولت با تاکید بر اصول عدالت اجتماعی، کنترل تورم و حمایت از بازنشستگان، تلاش کرده است تا در بودجه سال آینده سازوکاری شفاف و عادلانه برای پرداخت حقوق بازنشستگان فراهم کند. با این حال، کارشناسان اقتصادی تأکید دارند که بدون توجه به نرخ تورم واقعی، افزایش واقعی حقوق بازنشستگان نمیتواند قدرت خرید آنان را به سطح مناسبی برساند.