به گزارش راهبرد معاصر، نورعلی تابنده (ملقب به مجذوبعلیشاه) متولد مهرماه 1306 در گناباد و قطب سلسله نعمتاللهی سلطانعلیشاهی گنابادی بود. تابنده پس از انقلاب در کابینه دولت موقت مدتی معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر سازمان حج و زیارت و معاون وزارت دادگستری بود.
تابنده که از آبان ماه بهعلت بیماری و ضعف جسمانی در بیمارستان مهر تهران بستری شدهبود، دیروز در 92 سالگی درگذشت.
گرچه مجذوبعلی شاه یک مصدقی بود که به دلیل سابقۀ فعالیتهای سیاسیاش بخصوص در "جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران" و "معاونت وزارت فرهنگ و دادگستری در کابینه مهندس بازرگان" بر کنار از سیاست نبود، اما او پس از دستیابی به موقعیت قطب در جامعۀ درویشان، عمده تلاش خود را معطوف تبیین مفاهیم عرفانی کرد. در طول زعامت او بر جامعۀ دراویش شاه نعمتالهی، مشکلات زیادی برای بسیاری از پیروان او پدید آمد که در تاریخ این حلقۀ عرفانی بیسابقه بود.
در حقیقت، درویشانی که در کمال مسالمتجویی و آرامش به حیات معنوی خود مشغول بودند تحت تاثیر عناصر تندرو خارج نشین که سعی در مدیریت دراویش داخل کشور داشتند قرار گرفتند.
بی تردید اینک با درگذشت نورعلی تابنده بار دیگر دراویش تندرو تلاش خود را برای موج سواری و پخش شایعات و دروغ ها به کار خواهند بست. برخی از شواهد حاکی از این مساله و نشان دهنده سوء استفاده رسانه ها از درگذشت تابنده می باشد. بنابراین دراویش گنابادی می بایست با اطلاع از اهداف مغرضانه تندرو ها و رسانه های بدطینت ، فرصت جولان دادن به آنها را ندهند. دراویش تندرو همواره در صدد تحریک سایر دراویش بوده و سعی دارند تا از اتفاقات مختلف سوء استفاده نمایند.
خبرها از حضور دراویش گنابادی برای تشییع جنازه تابنده حکایت دارد. در این میان همکاری نیروهای امنیتی و مسئولان نظام زمینه تشکر دراویش و رسانه های آنان را از نظام فراهم کرده است.
اما به گذشته برگردیم و سری به اتفاقات گلستان هفتم بزنیم.اتفاقاتی که باعث شد نام دراویش و نورعلی تابنده بیشتر شنیده شود.
در بهمن ماه سال 96، با توجه به فعالیت چشمگیر طیف افراطی دراویش در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی که با پشتیبانی رسانههای ضدانقلاب همراه بود، برخی افشاگریها در خصوص عملکرد منفی و ساختارشکنانه گروه «مجذوبان نور» و روابط این گروهک افراطی با خارج از کشور، ری استارت، رادیو فردا، BBC و حتی عدم تبعیتشان از قطب دراویش گنابادی در داخل کشور انجام شد که متاسفانه با واکنش سخت و تهدید رسانهها از سوی دراویش افراطی مواجه شد.
تداوم این درگیریهای رسانهای در نهایت منجر به تجمع حدود ۲۰ نفر از دراویش در مقابل منزل «نورعلی تابنده» در خیابان گلستان هفتم خیابان پاسداران در روز چهارم بهمن ۹۶ شد. بهانه این افراد این بود که جان «نورعلی تابنده» در خطر است! دو تن از مدیران سایت افراطی «مجذوبان نور» به نامهای «مصطفی دانشجو» و «رضا انتصاری» نیز در میان تجمع کنندگان حضور داشتند. این تجمع نیز با دخالت نیروی انتظامی پایان یافت.
پس از آن، تجمعات پراکنده و محدود دراویش در خیابان پاسداران ادامه داشته و بعضاً مشکلاتی را ایجاد کرد ؛ مثلاً در شب ۱۴ بهمن مشاجرات لفظی محدودی بین گشت بسیج با دراویش تجمع کننده در آنجا رخ میدهد که طیف افراطی دراویش، با فضاسازی رسانهای در خصوص این اتفاق، در شبکه اجتماعی خود اعلام میکند که «حضور نیروهای امنیتی و سپاهی در حوالی منزل قطب دراویش گنابادی»! همین اقدام سبب شد که تا ساعت ۳ بامداد، جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ نفر از آنها در آن منطقه تجمع کنند.
این تجمع باعث حضور مأمورین کلانتری ۱۰۲ به همراه تعدادی گشت موتور سوار ناجا در منطقه شد که متاسفانه باز هم، دراویش با این مأموران درگیر شده و صدماتی را به مأموران ناجا وارد و شش دستگاه موتورسیکلت ناجا را به شدت تخریب کردند. نکته قابل توجه آن است که بر اساس تصاویر به دست آمده، «مصطفی دانشجو»، «کسری نوری» و «رضا انتصاری» از دراویش افراطی گرداننده سایت مجذوبان نور هم در این تجمعات نیز حضور داشتند.
گفتنی است که خواسته تجمع کنندگان تامین امنیت شخص و منزل آقای نورعلی تابنده بود، این در حالی است که «نورعلی تابنده» در پیام مکتوب خود که توسط یکی از دراویش در میان تجمع کنندگان هم قرائت شد، به صراحت اذعان میکند که «من و منزل من امن است و هیچ خطری متوجّه آن نیست…..... از مسئولان محترم هم میخواهم که با عاملان حادثه خشونتبار اخیر، اعم از کسانی که به نام درویشی در وقوع آن دخالت داشتند، مطابق قانون و عدالت برخورد کنند. امیدوارم خداوند به همه ما توفیق اظهار مهر و محبت را به یکدیگر عنایت فرماید.»
با این حال، اسناد به دست آمده نشان میدهد که همان طیف افراطی موافق تداوم تجمعات و درگیریها بودند. این وضعیت طی روزهای بعد کمی آرام شد؛ اما حضور دراویش در منطقه خیابان پاسداران ادامه داشت. یکی دیگر از اقدامات دراویش تندرو این بود که برای تلطیف فضای عمومی، در روز 19بهمن 96برای دلجویی از همسایگان منزل «نورعلی تابنده»، به آنها گلدان گل تزیین شده اهداء کردند و از صبر و تحمل آنها در این حوادث قدردانی کردند و مدعی شدند که عامل این اتفاقات، بعضی از افراد بسیجی و لباس شخصی بودند!
در روز 29بهمن 96 اتوبوس دراویش به رانندگی «محمد رضا ثلاث» به سمت جمعیت و مأموران انتظامی هجوم آورده و اقدام به زیر گرفتن عوامل انتظامی میکند. متاسفانه در این عمل وحشیانه سه نفر از عوامل ناجا به نام های شهیدان رضا امامی و محمدعلی بایرامی و رضا مرادی علمدار و دو بسیجی که یکی از آنها محمدحسین حدادیان بود به شهادت رسیدند و حدود 9 نفر نیز به شدت زخمی شدند.
چندی است قوانین طریقههای صوفیه به حسب زمان و با روی کار آمدن اقطاب مختلف تغییر میکند. روزگاری یکی از قوانین مسلّم در میان صوفیان آن بود که بهترین شیخ هر طریقه، بعنوان جانشین قطب انتخاب میشد. اما در برخی طریقهها با روی کار آمدن اقطاب جاهطلب، این مهم به بوته فراموشی سپرده شده و قوانین جدیدی تحریر شد. یکی از طریقههایی که این رویه را بر هم زد، طریقه صوفیان نعمت اللهی سلطانعلیشاهی، مشهور به گنابادی است. با به قدرت رسیدن سلطان محمد بیچاره بعنوان قطب این طریقه، قوانین حاکم بر صوفیه به هم خورد و بعد از او تا کنون قطبیت در خاندان او به صورت موروثی دست به دست شده است . به شکل رسمی کسی برای جانشینی تابنده معرفی نشده است. همین امر موجب میشود تا گمانهزنی درباره قطب بعدی این فرقه دشوار باشد. ولی اگر نورعلی تابنده از دستور جد خود سر باز رده باشد و به رسوم صوفیه پایبند مانده باشد، باید یوسف مردانی شیخ المشایخ خود که بعنوان لیدر جریان سنتی تصوف سلطانعلیشاهی است، بعنوان قطب انتخاب شود. اما اگر او سیره اجداد خود را بر رسوم صوفیه ترجیح داده باشد، باید یکی از فرزندانش را بعنوان جانشین خود انتخاب کند. اما این راه ممکن است برای برخی از صوفیان این طریقه گران آید. زیرا هیچ یک از فرزندان مجذوب علیشاه حضور جدی و بعنوان شیخ یا مروج این فرقه شناخته شده نیستند. از سویی فرزند محبوب علیشاه، قطب قبلی این طریقه داعیه قطبیت دارد. زیرا بعد از مرگ پدرش او در سنی نبود که بخواهد قطبیت به او برسد. بنابراین تصمیمسازان فرقه، نورعلی تابنده را که عموی قطب قبلی بود را بعنوان جانشین او برگزیدند. در حالی که نورعلی در میان صوفیان جایگاهی نداشت و به قطب چهل روزه معروف است.
با این حال مساله جانشینی نورعلی تابنده برای گنابادی ها به معمایی تبدیل شده است و به نظر می رسد با مرگ نورعلی تابنده حتما انشعاب یا انشعاباتی در این فرقه رخ خواهد داد.
اهداف شوم طیف رادیکال دراویش
با وجود آنکه نورعلی تابنده و حلقه اول نزدیکانش به ویژه بعد از وقایع دلخراش اسفندماه 96، مشی آرامش و دوری از آشوب را برگزیده بودند اما بخشی از دراویش که خارج نشین هم هستند، در پی ایجاد بلوا و آشوب در کشورند و خیلی دوست دارند جانشین تابنده از بین آنها باشد تا به این وسیله بتوانند به اهداف خلاف اخلاق و امنیت ملی خود برسند. بروز این نگاه در جریان حمله محمدثلاث به مردم و ماموران نیروی انتظامی و بسیج در حوادث گلستان هفتم بود که البته با واکنش منفی تابنده هم مواجه شده بود.
این گروه رادیکال و ضدانقلاب همان وقت هم درصدد این بودند که علی رغم اعلام خود تابنده ، با ایجاد شبهه حبس و حصر خانگی نورعلی تابنده اغتشاش کنند.این بخش از دراویش نه علاقه ای به نورعلی تابنده دارند نه آنطور که در مسلک درویشی است دنباله رو و مرید او هستند بلکه موضوعات مربوط به دراویش را دستاویز حمله به نظام و پیشبرد اهداف استکباری خود می کنند.از جمله این افراد می توان به افراد معلوم الحال و معاندی چون مصطفی آزمایش، مصطفی دانشجو و رضا انتصاری اشاره کرد که در اتفاقات وحشیانه سال 96 ضمن بازی در پازل رسانه معاند آمدنیوز و دیگر رسانه های خارج نشین،در پی قهرمان سازی از یک جانی به نام محمدثلاث بودند.
در حالی که طیف سنتی دروایش گنابادی در سوگ از دست دادن زعیم شان هستند، این بخش رادیکال از دراویش امروز هم از مرگ نورعلی تابنده خوشحال هستند زیرا هم میتوانند با بهانه سازی از ظرفیت مرگ تابنده برای آشوب و اغتشاش استفاده کنند و هم اینکه درصدد هستند تا در انتخاب زعیم و قطب بعدی دراویش، کارکردهای این گروه را کاملا از یک فرقه مذهبی به یک جریان سیاسی تغییر بدهند.کاری که در گذشته هم برای آن تلاش کرده اند و البته تا حدودی هم موفق بوده اند.