گذار بازارهای انرژی از فاز کمیابی به فاز فراوانی/یک فرصت غیبی برای ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ عرضه سهام آرامکو، دو مرحله کاهش سطح تولید اوپک، حمله به البقیق یا موارد متعددی که در 2019 اتفاق افتادند هر کدام در دهه های پیش میتوانست قیمت نفت را با جهش فوق العاده ای روبرو کنند، لکن این امر محقق نشد، همه شواهد نشان میدهد که بازار انرژی از فاز کمیابی به فاز فراوانی وارد شده است، بلومبرگ این مطلب را به درستی توضیح میدهد، بر این اساس و با توجه به تغییرات قیمتی اخیر نفت، نفت ارزان ایران قابلیت این را دارد که دوباره جایگاه خود را باز پس گیرد.

بلومبرگ: نقاط عطف 2019 داستان یک دهه فراوانی نفتی را روایت میکنند

بازارهای جهانی نفت امسال به تعدادی از نقاط عطف رسیدند که بازتاب دهنده داستان یک دهه گذشته است، این بازارها نشان دادند فاز بازارهای انرژی از دوران کمیابی عرضه به دوران وفور و فراوانی تغییر کرده است.

آنچه که تحولات سال 2019 را متمایز می کند ، این نبود که فقط آنها چقدر بزرگ بودند بلکه اغلب این بود که این اتفاقات بزرگ چقدر تأثیرات کمی داشتند. از بزرگترین عرضه عمومی جهانی تا بدترین اختلال در عرضه آن ، محدودیت تحریم برای صادرکنندگان تا دو مداخله اوپک ، پیش از این هر یک از اینچنین رویدادهای مهم اثرات فراوانی را بر بازارها میگذاشت ولی در کمال تعجب بسیاری از سرمایه گذاران نسبت به این اتفاقات بی تفاوتی نشان دادند.

در قلب این بی تفاوتی نیرویی بود که تعادل انرژی جهان را طی 10 سال گذشته متحول کرده است: این نیرو چیزی نیست جز انقلاب آمریکا در نفت و گاز شیل ، که بازارهای جهانی را در برابر شوک هایی که زمانی بازارها را به قیمت های سنگین میرساند، مصون داشتاین امر در سال 2019 نیز به یک نقطه عطف رسید و ایالات متحده را به صادرکننده خالص نفت خام و تصفیه شده تبدیل کرد.

رشد خالص تولید نفت خام اوپک و ایالات متحده طی سال‌های ۲۰۱۷ تا سپتامبر ۲۰۱۹ بر اساس بشکه بر روز

یک نقطه عطف دیگر نیز وجود داشت که نشان می دهد سالهای آینده نیز ممکن است با فراوانی عرضه روبرو باشیم. برای نخستین بار ، موسسات پیشرو در زمینه انرژی در جهان پیش بینی کردند که تقاضا برای نفت بر خلاف انتظارها مبنی بر رشد نامحدود تقاضا برای انرژی در پایان دهه آینده متوقف خواهد شد.

امی مایرز یافه ، عضو ارشد انرژی و محیط زیست در شورای روابط بین الملل در نیویورک گفت: «احتمالاً امسال اولین یادآوری من است که در آن قیمت های نفت از خطر ژئوپلیتیکی بسیار جدا شده اند.»

علی رغم شوکهای عرضه قیمت نفت همچنان در زیر پیک قیمتی 2019 خود باقی ماند

بزرگترین عناوین سال 2019 از بزرگترین صادرکننده نفت جهان ، عربستان سعودی منتشر شد. ریاض سرانجام پس از طی یک روند سه ساله دشوار ، بخشی از غول دولتی نفتی سعودی آرامکو را با ارزش 2 تریلیون دلار که آن را به بزرگترین شرکت جهان تبدیل کرد ، به صورت اوراق منتشر کرد.

با وجود اینکه سهام 1.5 درصدی فروخته شده فقط بخشی از طرح اولیه بود، بیشتر به جای سرمایه گذاران خارجی برای خریداران داخلی سهام عرضه شد، زیرا مدیران صندوق با قیمت بالایی از قیمت درخواست می کردند.

در ماه سپتامبر یک مصیبت بسیار دردناک تر عربستان سعودی را لرزاند ، هنگامی که انبوهی از موشک ها و هواپیماهای بدون سرنشین مسلح تاسیسات پردازش البقیق را منفجر کرد و به طور خلاصه نیمی از ظرفیت خروجی پادشاهی را غیرفعال کرد. گروه حوثی یمن مسئولیت این حملات را برعهده گرفت ، اگرچه مایکل پومپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده مستقیماً ایران را مقصر دانست.

از دست دادن ناگهانی 5.7 میلیون بشکه در روز دقیقاً بحرانی بود که صنعت برای ده ها سال از آن ترسیده بود، اگرچه در ابتدا قیمت ها با یک رشد بی سابقه 19 درصد افزایش یافت ، اما سود طی دو هفته کاهش یافت.

تلاش های ریاض برای بالا بردن قیمت نفت نیز نتایج ناخوشایندی به همراه داشت. کارتل سعودی ها در اوپک و شرکای خود را در سال جاری نه یکی بلکه دو کاهش تولید هماهنگ ، یک سطح غیرمعمول فعالیت برای سازمان رهبری کردند و بازده خود را به مراتب بیشتر از آنچه در ابتدا برنامه ریزی شده بود کاهش دادند.

تلاش های آنها با دخالت های شدید سیاسی در بازار نفت تقویت شد ، زیرا تحریم های ایالات متحده صادرات اعضای اوپک ایران و ونزوئلا را به کمترین میزان در طی دهه ها کاهش داد. با این حال قیمت ها در حدود 12 درصد پایین تر از سطح امسال قرار دارند و در لندن حدود 66 دلار در هر بشکه معامله می شوند.

منبع اصلی مبارزات صنعت نفت آمریکا و شیل است که این کشور را به بزرگترین تولید کننده نفت در جهان تبدیل کرده است و تولید در سراسر کشور را به رکورد جدید تقریباً 13 میلیون بشکه در روز سوق داده است.

حتی وقتی رونق شیل نشانه هایی از کندی را نشان می دهد ، تولید از ذخایر فراساحلی در حال کم شدن است.

فاتح بیرول ، مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی در پاریس گفت: «علی رغم تنش های ژئوپلیتیک بزرگ در سراسر جهان ، بازارهای نفت به طرز حیرت انگیزی آرام مانده اند ... این امر عمدتاً به دلیل مقادیر قابل توجهی عرضه نفت از ایالات متحده در نتیجه انقلاب شیل و سایر تولید کنندگان غیر اوپک وارد بازار می شود.»

تحولات محدود به سمت عرضه بازار محدود نمی شود.IEA که سالها پیش بینی می کرد تقاضای نفت برای آینده قابل پیش بینی افزایش یابد ، ماه گذشته پیش بینی کرده بود که از رشد مصرف در دهه آینده کاسته خواهد شد.یکی از دلایل این امر تلاش برای جلوگیری از تغییر فاجعه آب و هوا و استفاده از موتورهای کارآمدتر و اتومبیل های برقی است.

IEA پیش بینی میکند مصرف از سال 2025 کاهش پیدا کرده و تقاضا کاهش پیدا خواهد کرد

IEA میگوید رشد تقاضای جهانی نفت از حدود 1 میلیون بشکه در روز به 100000 در روز در دهه 2030 خواهد رسید. طبق بررسی بلومبرگ ، فروش وسایل نقلیه مسافر با موتورهای احتراق داخلی احتمالاً در حال کاهش است.

این تغییر به طور فزاینده ای سرمایه گذاران مالی ای که سبد سهام خود را از سوخت های فسیلی به منابع انرژی پایدار تبدیل می کنند، درگیر میکند. با این نگرانی ها، برگزارکنندگان کنفرانس "نفت و پول"، که هر سال در چهار دهه گذشته در لندن برگزار می شود، بازاریابی جدیدی را اعلام کردند که هر دو کلمه را از عنوان این کنفرانس حذف می کند.

شاید بزرگترین نماد تغییر نگرش ، ظهور گرتا تونبرگ ، فعال محیط زیست سوئدی 16 ساله سوئدی باشد. اعتصاب برای اوضاع اقلیمی که سال گذشته در مدرسه آغاز کرد، به یک پدیده جهانی تبدیل شد و باعث شد وی به آدرس سازمان ملل در نیویورک و کسب جایزه "شخص سال" مجله تایم - سطح محبوبیت بین المللی که برگزارکنندگان آرامکو IPO فقط می تواند در خواب آن را ببینند.

نظریه

در مقاله‌ای که اخیراً توسط IHS منتشر شده، نویسندگان گفته‌اند که نفت سه دوران داشت:

1. از جنگ جهانی دوم تا 1970 که تصور می‌شد نفت فراوان است و رشد آن متناسب با رشد اقتصادی، و غولهای نفتی می‌توانند نفت کافی تولید کنند..
2. از 1970 تا حدود 2009 که تصور می‌شد نفت محدود و رو به زوال است و در نتیجه با کمیابی آن مواجهیم.
3. از 2009 که تصور می‌شود نفت فراوان است.

بر همین اساس میتوان این مقاله را تحلیل و تفسیر کرد، البته یک فرصت هایی برای ایران وجود دارد، آن هم ایجاد جنگ قیمتی برای تصاحب بازار، این یک تجربه تاریخی در اواخر دهه شصت است که به قضیه نت بک(در طرف عربستانی) و نکبت(در طرف ایرانی) مشهور شد. دعوای طرفین بر سر قیمتهای پایین تر باعث شد تا ایران در این جنگ پیروز شود، اگر فروش نفت به عنوان ابزار قدرت ملی نگریسته شود ایران میتواند تا سقف بالایی نفت تولید کند، بر اساس جدول ذیل که نسبت تولید به میزان ذخایر را میسنجد ایران اگر به نسبت امریکا تولید کند ۳۸ میلیون بشکه در روز قابلیت تولید وجود دارد می‌شد. این رقم به نسبت عربستان ۶.۴ و متوسط جهانی ۸.۵ است. امروز قیمت نفت افزایش یافت، به نظر می آید تصمیمات فدرال رزرو دلیل اصلی افزایش قیمت نفت باشد. با نفت 70 دلاری نیاز به نفت ایران در بازار 100 میلیون بشکه ای روز به روز بیشتر خواهد شد. اگر فرض بر این باشد که کشور هم اکنون 600 هزار بشکه فروش دارد، حتما تحقق صادرات 1 میلیون بشکه دور از انتظار نیست.