کنفرانس هایی به بهانه بازسازی، با هدف بلوک بندی منطقه ضد محور مقامت

به گزارش راهبرد معاصر؛ با کم فروغ شدن آتش جنگ در منطقه غرب آسیا، طرف های درگیر، اکنون خود را برای دوره، "پسا جنگ"، مهیا می کنند. محور مقاومت که در تقابل نظامی با محور غربی-عربی، در سوریه، عراق و یمن، دست برتر خود را ثابت کرده، اکنون از سوی رقیب اصلی، به نحو دیگری به چالش کشیده می شود. این چالش، نبرد اقتصادی و توسعه ای است. در واقع، محور ریاض با همکاری محور غرب، ورود به فاز بازسازی نواحی تحت کنترل نیروهایی که فاصله خود از ایران را حفظ کرده اند، کلید زده تا با ارئه چهره ای جذاب و پیشرفته از مناطقی که "خارج از کنترل ایران و متحدانش" می خوانند، حربه ای جدید را علیه محور مقاومت به کار برند. این حربه درست همانند حربه ای است که امریکا با استفاده از آن، جنگ سرد را پیروز شد. هنگامی که شوروی در اواخر دهه 1980، به ورطه سقوط افتاد، به لحاظ نظامی، چندان از جهان غرب ضعیف تر نبود بلکه شاید در برخی موارد، شامل قدرت تخریب موشک، از امریکا قوی تر هم بود. اما آن چه که باعث فروپاشی شوروی شد، ضعف اقتصادی بود.

اکنون در غرب آسیا هم نشانه های زیادی وجود دارد که نشان می دهد کشورها در حال تقسیم به دو بلوک محور مقاومت و ضد آن هستند. این تقسیم بندی این بار نه بر اساس مرزهای رسمی کشورها بلکه طبق مرزهای فرهنگی درون کشورها ترسیم شده است. به عبارت روشن تر، تقسیم بندی دو بلوک مطرح شده بر اساس این نیست که مثلا کل کشور عراق جزوی از محور مقاومت یا ضد آن شود بلکه در این بلوک بندی، همانند آلمان پس از جنگ جهانی دوم، صحنه داخلی شاهد بلوک بندی خواهند بود. برنامه محور ضد مقاومت بدین شرح است که بلوک های نزدیک به خود در کشورهای جنگ زده را به لحاظ اقتصادی و زیرساختی توسعه دهد تا همانطور که شهروندان آلمان شرقی حسرت زندگی در آلمان غربی را می خوردند، شهروندان ساکن در نواحی با گرایشات محور مقاومتی را تشنه زندگی در مناطق تحت کنترل نیروهای ضد مقاومتی کنند.

از سال گذشته حداقل 3 کنفرانس بین المللی بزرگ برای بازسازی کشورهای جنگ زده یا درگیر تنش های ناشی از جنگ های منطقه ای برگزار شده است. این سه کنفرانس به ترتیب در کویت، پاریس و بروکسل برای کمک به بازسازی و توسعه عراق، لبنان و سوریه برگزار شد.

کنفرانس بازسازی عراق در کویت: در این کنفرانس، که بهمن سال گذشته برگزار شد، 70 کشور حضور داشتند و طبق اعلام صباح خالد الصمد صباح، وزیر خارجه کویت، دولت های شرکت کننده قول 30 میلیارد دلار وام و کمک بلاعوض را به عراق دادند. پس از گذشت نزدیک به یک ماه از برگزار این کنفرانس، روزنامه العربی الجدید به نقل از منابع آگاه در دولت عراق خبر داد که "حتی یک دلار از تعهدات برای کمک مالی به عراق در کنفرانس بازسازی کویت، به بغداد نرسیده است". این امر نشان داد که بسیاری از طرف های تعهد دهنده اصولا تنها در سطح حرف پای بازسازی عراق ایستاده بودند. ولی یک ماه پس از گزارش العربی الجدید، کردستان 24 خبر داد که وزارت فرهنگ امارات با وزارت فرهنگ عراق قرار دادی امضا کرده که طبق آن، بازسازی بخش هایی از شهر موصل، به ویژه مسجد النوری و گنبد الحدباء، طی 5 سال با مدیریت شرکت های اماراتی انجام خواهد شد. طبق اخبار منتشر شده، هزینه این بازسازی تا 5 میلیون و 400 هزار دلار برآورد می شود که امارات از محل بودجه تخصیص داده برای بازسازی عراق آن را هزینه می کند. این امر نشان داد که امارات می خواهد به بازسازی عراق بعد از جنگ، در نواحی سنی نشین که راس آن موصل است، اقدام کند نه آن که به تمامی مناطق عراق کمک رساند. با توجه به مشی سیاسی مشابه ریاض و ابوظبی، این انتظار می رود که کمتر از 2 میلیارد دلاری که از سوی سعودی ها در کنفرانس بازسازی کویت وعده داده شده بود، در مناطق سنی نشین عمدتا غربی هزینه گردد.

کنفرانس سدر پاریس: این کنفرانس در اوایل سال جاری خورشیدی به میزبانی دولت فرانسه برای کمک به دولت سعد حریری برگزار شد. عنوان این کنفرانس "کمک به حل بحران سیاسی و انسانی" در لبنان بود و در آن 40 کشور حضور یافتند. در این کنفرانس شرکت کنندگان متعهد شدند که 11 میلیارد دلار برای کمک به "دولت لبنان" به رهبری سعد حریری بپردازند. از این میان 550 میلیون یورو سهم دولت فرانسه بود که لودریان، در افتتاحیه متعهد به پرداخت آن شد. نکته مهم در این کنفرانس، تعهد شرکت کنندگان به ارسال کمک مالی به دولت لبنان بود که عملا، جایگاه سعد حریری را در هرم قدرت لبنان بهبود می بخشد. به عبارت دیگر، در کنفرانس سدر پاریس، حداقل بر روی کاغذ، 11 میلیارد دلار برای کمک به رشد اقتصادی جبهه سیاسی ضد محور مقاومت اختصاص یافت.

کنفرانس بروکسل: به تازگی، کنفرانس بازسازی سوریه در بروکسل با حضور 80 کشور برگزار شد که در آن، از مقامات دولت سوریه دعوتی به عمل نیامده بود. در نتیجه این کنفرانس مقرر شد که 6 میلیارد دلار برای کمک به بازسازی کشور سوریه اختصاص یابد ولی همزمان با نشر این خبر، کنگره امریکا قانونی را تصویب کرد که هرگونه کمک مالی برای بازسازی مناطق "تحت کنترل رژیم اسد" را ممنوع می کرد. بنابراین، کمک امریکا به سوریه در کنفرانس بروکسل، به مناطق تحت کنترل مخالفان (به احتمال زیاد بیشتر در شرق فرات) متمرکز خواهد شد. در همین راستا، احتمالا عربستان و متحدانش هم همین رویه را در پیش خواهند گرفت. توضیح آن که در سال گذشته، ثامر السبهان از سوی دولت سعودی سفری به رقه داشت تا زمینه های موجود برای سرمایه گذاری سعودی را بررسی کند.

مداقه در سه کنفرانس بالا، نحوه تخصیص کمک های تعهد شده و رفتار دولت های اصلی وعده دهنده، نشان می دهد که محور های ضد ایرانی در سطح منطقه و ورای آن، به دنبال ساخت مناطق نفوذ پیشرفته خود در سطح منطقه (شرق فرات در سوریه؛ الانبار، فلوجه، نینوی در عراق؛ و مناطق شمالی لبنان) هستند تا در رقابت اقتصادی، صحنه ای همچون تقابل بلوک شرق و غرب در جنگ سرد را به نمایش بگذارند. طبیعی است سناریوی مطلوب محور ریاض و غرب در این تقابل، این است که بلوک محور مقاومت، همواره جنگ زده و درگیر مشکلات اقتصادی باشد و در مقابل، بلوک نزدیک به محور ریاض و غرب، از سطح بالای رفاه اقتصادی برد.