اقدامات لازم برای تغییر نگاه به شرکت ملی نفت از تامین بودجه به سودآوری

به گزارش راهبرد معاصر؛  محمدرضا کثیری مدیر گروه نفت و انرژی اندیشکده حکمرانی شریف در نشست «طراحی ساختاری رابطه مالی شرکت نفت و دولت» در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی گفت: رابطه بین دولت و شرکت ملی نفت بر اساس دو المان سود و درآمد تعریف می‌شود که در کشورهای مختلف بسته به شرایط از این دو المان استفاده می‌کنند.

وی افزود: در رابطه بر پایه سود، هزینه‌های جاری تولید نفت از درآمدها کسر می‌شود و سود نهایی بین شرکت نفت و دولت تقسیم می‌شود. اما در رابطه بر پایه درآمد، دولت سهم خود از فروش نفت را برمی‌دارد و در این حالت کلیه‌ ریسک به شرکت نفت واگذار می‌شود.

کثیری با تاکید بر اینکه بررسی کشورهای مختلف نشان می‌دهد شرکت‌های نفتی از نظر فنی و مهندسی موفق بودند که رابطه‌ی خود با دولت را بر مبنای سود تعریف کرده‌اند، اظهار داشت: در حال حاضر، در کشور ما این رابطه بر اساس درآمد تعریف شده که تغییر این مبنا پیچیدگی‌ها و ملاحظات زیادی را به همراه دارد. از جمله این پیچیدگی‌ها می‌توان به تغییرات نهادها و تغییرات رژیم‌های مالی اشاره کرد. رژیم‌های مالی به 3 دسته امتیازی، مشارکت در تولید و خدماتی تقسیم می‌شود و مدلی که حداکثر درآمد را برای دولت و شرکت ملی نفت دارد مدل امتیازی است.

وی ادامه داد: بعد نهادی این تغییرات نسبتا اهمیت بیشتری نسبت به بعد رژیم‌های مالی دارد و اگر در تعریف رابطه بین دولت و شرکت نفت به این بعد توجه نشود حتی ممکن تمامی تدابیری که در حوزه رژیم‌های مالی اندیشیده شده را نیز از بین ببرد.

مدیر گروه نفت و انرژی اندیشکده حکمرانی شریف با اشاره به اینکه به طور کلی 3 نگاه کلی به شرکت ملی نفت از بعد نهادی وجود دارد، گفت: در نگاه اول به شرکت ملی نفت با دید تامین بودجه دولت نگاه می‌شود. در کشورهای خاورمیانه همچنین نگاهی وجود دارد که ناشی از وابستگی بودجه دولت به نفت است. در نگاه دوم به شرکت نفت به عنوان نهاد ایجادکننده زیرساخت‌های تامین سوخت تعریف می‌شود و در نگاه سوم که عملکرد موفق‌آمیزتری داشته؛ به شرکت نفت به عنوان یک شرکت سودآور نگاه می‌شود.

وی تاکید کرد: برای اینکه نگاه ما به شرکت نفت از تامین بودجه به سودآوری تغییر کند باید دو اقدام مهم صورت بگیرد. اولا اصلاح ساختاری بودجه انجام شود و بودجه از نفت مستقل شود و ثانیا مدل مداخله دولت در شرکت ملی نفت تغییر کند.

کثیری ادامه داد: البته باید توجه داشت که در حوزه سیاست‌گذاری ما نمی‌توانیم صرفا با کپی‌برداری مشکلی را حل کنیم. به نظر من برای رسیدن به حالت ایده‌آل و حرکت به سمت سودآوری شرکت ملی نفت ما نیاز به یک دوره گذار 10 ساله داریم و باید متناسب با آن برنامه‌ریزی کنیم.

منبع: فارس