اصلاح طلبان، برجام شکست خورده و انحراف افکارعمومی

به گزارش "راهبرد معاصر"؛ آمریکا طی هفته گذشته به دستور ترامپ از برجام خارج شد تا عملا برجام به یک قراردادی بی اثر مبدل شود. آنچه که جریان انقلابی و رهبری از دوسال پیش نسبت به آن هشدارهای لازم را داده بودند در نهایت محقق شد.

آمریکا از برجام خارج شد و فشارهای ایالات متحده به اتحادیه اروپا و دست گذاشتن بر سنسور حساس اقتصادی کشورهای اروپایی و تبادل مالی هزارمیلیاردلاری آن ها با آمریکا، دیر یا زود منجر به خروج کشورهای اروپایی از برجام خواهد شد. نکته ای که رهبر معظم انقلاب نیز نسبت به آن هشدار داده اند: « مسئولین کشور در امتحان بزرگی هستند: آیا عزت ملت را حفظ خواهند کرد یا نه؟ گفته میشود با 3کشور اروپایی ادامه میدهیم. من به این 3کشور هم اعتماد ندارم؛ به اینها هم اعتماد نکنید. اگر میخواهید قرارداد بگذارید، تضمین عملی بگیریم وَ الّا اینها همان کار آمریکا را خواهند کرد. اگر نتوانستید تضمین قطعی بگیرید، دیگر نمی‌شود برجام را ادامه داد.»

این توصیه رهبری درحالی صورت گرفت که روحانی در اولین دقایق اعلام رسمی خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ بر باقی ماندن مشروط ایران در برجام بدون حضور آمریکا تاکید کرد: « رئیس‌جمهوری کشورمان با بیان اینکه ما ظرف چند هفته آینده ضمن مذاکره با کشورهای اروپایی، روسیه و چین، رایزنی‌ها و هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهیم، اظهار کرد: اگر در پایان این مدت کوتاه به این نتیجه برسیم که با همکاری پنج کشور عضو برجام می‌توانیم به هر آنچه که منافع ملت ایران بوده برسیم، علی‌رغم حرف‌های بی‌نزاکت امشب ترامپ، برجام پایدار خواهد ماند و ما می‌توانیم به سمت ثبات در منطقه قدم‌های خود را برداریم. ولی اگر دیدیم که چنین نیست من در گفت‌وگویی با مردم کشورمان ایران موضع‌مان را به اطلاع آنان خواهم رساند.»

اصلاح طلبان از روزهای ابتدایی توافق برجام آن را به مثابه یک پیروزی بزرگ برای دولت ترسیم می کردند و با مروری اجمالی بر تیترهای روزنامه های پس از توافق می توان این موضوع را به شکل عیان مورد ارزیابی قرار داد.

تحریک افکارعمومی برای فشار به حاکمیت

بسترسازی برای شکل گیری برجام و تحقق آن موضوعی بود که از سوی دولت کلید خورد تا جایی که حتی آب خوردن مردم هم به رفع تحریم ها از مسیر برجام پیوند داده شد. در این مسیر بهره گیری از ابزار رسانه ای به یک اصل تبدیل شد. اصلاح طلبان از طریق ابزار رسانه ای به شکل گسترده افکارعمومی را درگیر این موضوع کردند که رفع مشکلات و معضلات اقتصادی تنها از مسیر برجام می گذرد، ولاغیر. همین موضوع سبب مطالبه گری افکارعمومی از حاکمیت برای تن دادن به خواسته دولت شد و در نهایت نیز این امر به وقوع پیوست اما نتیجه آن چیزی نشد که دولت و جریان سیاسی اصلاح طلب از آن سخن می گفتند.

اصلاح طلبان: حاکمیت مسئول برجام است، نه دولت!

اما پس از بی ثمر بودن مذاکرات فرسایشی با 5+1 و خروج غیرقانونی امریکا از این معاهده بین المللی اصلاح طلبان تلاش کردند با فرافکنی و در پاره ای اوقات فرار رو به جلو مسئولیت اشتباهات خود را بر عهده نگیرند تا به نحوی از مسئولیت گره زدن حیات و ممات اقتصاد کشور به برنامه جامع اقدام مشترک «برجام» شانه خالی کنند.

در حالیکه سخن اصلی این است که چطور می شود با وجود هشدارها و تاکیدات جریان انقلابی بر عدم اطمینان به آمریکا، اما اصلاح طلبان، مردم را مقابل نظام قرار دادند تا ازین رهگذر برجام محقق شود و با برچسب هایی همچون: دلواپس و کاسب تحریم از منتقدین استقبال کردند، حال جریان انقلابی و حاکمیت مسئول نتیجه بخش نبودن برجام و بر باقی ماندن مشکلات و مطالبات مردم شود؟

در این میان رهبر معظم انقلاب بارها و بارها بر عدم اطمینان به آمریکا سخن گفتند: ««توافق نکردن بهتر از عدم توافق است و بر آن شرف دارد. من البته هیچ وقت با مذاکره با آمریکا خوش بین نبودم، نه از باب توهم، بلکه از باب تجربه.» با این وجود حالا پس از بی ثمر بودن اصرارها برای شکل گیری برجام و بی نتیجه بودن هزینه های تحمیلی بر کشور و نظام، اصلاح طلبان برجام را محصول نه دولت، بلکه حاکمیت می دانند.

در حالیکه قرار بود با تحقق برجام گره های اقتصادی و معیشتی مردم یک به یک باز شود اما به نظر می رسد نه تنها برجام گره گشایی نکرده و در قامت یک قهرمان ظاهر نشده، بلکه جریان سیاسی اصلاح طلب تلاش می کند تا جریان انقلابی و حاکمیت را هم در این شکست شریک کند.

اشرف بروجردی فعال سیاسی اصلاح طلب در این خصوص تاکید می کند: « برجام یک مساله شخصی نبود که مسئول آن آقای ظریف یا آقای روحانی باشد. برجام نتیجه‌ای بود که همه ارکان نظام و در راس آن رهبر انقلاب در خصوص آن اتفاق نظر داشتند و نمی‌توان گفت که یک نفر و حتی یک دولت در این خصوص تصمیم گیرنده بوده بلکه حاصل خرد جمعی و تصمیم کلی نظام بوده است.»

فرافکنی با پیوند وضع موجود و عملکرد جریان انقلابی

بخشی از اصلاح طلبان هم در این مدت ترجیح داده اند به جای روبرویی با حقیقت و پاسخگویی، خود را پشت مردم مخفی کنند و انگشت اتهام خود را به سوی جریان رقیب دراز کنند. در این شرایط عملا حرفی از ظرفیت های بالقوه برجام که پیشتر وعده داده شد و حال در بالفعل شدن ابتر مانده است به میان نمی آید و به جای آن با سیاهنمایی کارنامه جریان انقلابی تلاش می کنند وعده های داده شده در اذهان افکارعمومی جای خود را به نفرت از جریان رقیب بدهد.

عبداله ناصری مشاور ارشد رئیس دولت اصلاحات و فعال سیاسی اصلاحات در خصوص بی ثمر بودن گفت و گوها با آمریکا و توافق برجام این گونه واکنش نشان می دهد: « جريان راديكال به اين سادگي‌ها نمي‌تواند از اشتباهات آن زمان خود را مبرا كند. خيلي از اين تحريم‌ها به خاطر موضع‌گيري‌هاي جريان تندرو بر كشور تحميل شد و بنابراين خيلي بعيد است كه بتوانند قدرت پيشين خود را كسب كنند. تثبيت تحريم‌ها در دولت آقاي احمدي‌نژاد ربطي به اصلاح‌طلبان ندارد. جريان اصلاحات مسوول شرايط كنوني نيست، بلكه اين هزينه سنگين را تحريم‌ها به كشور تحميل كرد. امروز خيلي از همين تندرو‌ها مي‌گويند كه برجام دستاوردي نداشته است. درحالي كه گويي يادشان رفته كه اين شرايط حاصل سوءتدبير دولت پيشين است. اگر هم برجام لغو شود، افكار عمومي به خاطر دارد كه اين شرايط محصول عملكرد كدام جناح است.»

حفظ روزنه های توفیق در کارزار انتخاباتی با چاشنی فرار رو به جلو

روحانی در حالی با استفاده از پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان راهی پاستور شد که هیچ یک از وعده های او تاکنون محقق نشده است. عدم تحقق رفع حصر با وجود اینکه دست روحانی درقامت رئیس شورای عالی امنیت ملی کاملا باز است، عدم جوانگرایی در کابینه و بدنه مدیریتی دولت، عدم انتخاب وزیر زن، عدم ثبات در بازر ارز، عدم خروج اقتصاد از رکود و شکل نگرفتن رونق اقتصادی برشی از وعده های پیش از انتخابات روحانی بود.

در این میان، فیلتر تلگرام که با تایید وزیر ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی صورت گرفت و همچنین، ابتر ماندن برجام عملا سبب شد چنته روحانی از هرگونه دفاع از کارنامه اش خالی بماند. اصلاح طلبان به خوبی می دانند که عدم توفیق روحانی یعنی شکست از پیش نوشته شده آن ها در انتخابات 98 مجلس و 1400 ریاست جمهوری. در این شرایط برجام سبب شد تا اعتماد به دولت نزد افکارعمومی به مویی بند باشد که با بر هم زدن معادلات و زدن زیر میز بازی از سوی ترامپ عملا این تار مو نیز در آستانه پاره شدن قرار گیرد. در این شرایط اصلاح طلبان لاجرم بر طبل فرافکنی می کوبند تا با تاکتیک های مندرس افکارعمومی را از اقدامات و تصمیمات اشتباه دولت منحرف سازند.

بزک کردن برجام بدون آمریکا

اما طیفی دیگر از اصلاح طلبان وظیفه پمپاژ امید واهی به افکارعمومی از طریق جانبخشی به پیکره در آستانه احتضار برجام را بر عهده داشتند. آن ها ضمن برجسته سازی و مبلاغه پیرامون دستاوردهای برجام، آن را موفقیتی برای جمهوری اسلامی تعبیر و تفسیر کردند. از جمله آن ها معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور بود که تاکید کرد: «اگر برجام تحقق نمی‌یافت خیلی راحت جنگی دیگر، مداخلی‌ای دیگر، ناامنی و افزایش نظامی‌گری رخ می‌داد. اما با تحقق برجام اینطور نشد. طرفین مذاکره با گفت‌وگو به توافق رسیدند و این امری مهم است. این نمایش شفاف و واضح مناظره و مذاکره است که نشان می‌دهد قدرت این را دارد تا علی‌رغم تمامی اختلافات، مناقشات و درگیری‌ها را حل کند.»

بهره سخن:

برجام با خروج آمریکا در آستانه فروپاشی ست و در آینده نزدیک و با خروج اروپایی ها عملا به حیات خود پایان خواهد داد. در این میان انتظار می رود اصلاح طلبان مسئولیت اشتباهات خویش را بپذیرند و اصولگرایان نیز در صورت اذعان اصلاح طلبان، این اشتباهات را به مثابه گرزی بر سر جریان رقیب فرود نیاورند.

آنچه بدیهی ست اینکه در شرایط فعلی و در نسخه های ارائه شده توسط جریان های سیاسی در دوران احتضار برجام لازم است تجربیات لازم از گفت و گوهای صورت گرفته احصا شود. تا زمانیکه نگاه درونزا به اقتصاد وجود نداشته باشد و نگاه تصمیم گیران و تصمیم سازان به بیرون از مرزها معطوف باشد، نمی توان در مسیر توفیق گام برداشت. تجربه نشان داده هر جا اتکای به پتانسیل های داخلی صورت گرفته توفیق و پیروزی برای کشور به ارمغان آورده است.

موفقیت های چشمگیر در عرصه نظامی و موشکی، پیروزی های بزرگ در حوزه علمی اعم از: نانو، لیزر، زیست فناوری و از همه مهمتر فناوری هسته ای از جمله دستاورهای کشور است که از قبل عدم تکیه بر کشورهای غربی به ثمر رسیده است.